Πώς ο Ανδρέας αντιμετώπισε την τουρκική πρόκληση του Μάρτη του ’87

Αποκαλύπτει ο τότε Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, πτέραρχος Νίκος Κουρής, με αφορμή τη νέα απειλή της Άγκυρας
Η κρίση του Μάρτη του ’87, όταν η Τουρκία απαιτούσε το… μοίρασμα της υφαλοκρηπίδας στο Βόρειο Αιγαίο, με το βλέμμα στα κοιτάσματα της Θάσου, δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση. Το «Σισμίκ» είχε μπει στα ελληνικά χωρικά ύδατα και ο τότε τούρκος πρωθυπουργός Οζάλ απειλούσε ότι θα προασπίσει τα δίκαια της Τουρκίας στο Αιγαίο – κάτι ανάλογο με αυτό που κάνει σήμερα ο Ερντογάν, ισχυριζόμενος ότι νησιά μας και βραχονησίδες μας του ανήκουν.
Τότε η αποφασιστικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου και η ενότητα όλου του πολιτικού κόσμου αλλά και η ετοιμότητα και η ισχύς των Ενόπλων μας Δυνάμεων είχαν αναγκάσει την Τουρκία να αναδιπλωθεί. Εκείνες τις κρίσιμες ώρες, που τις έζησε από την πρώτη γραμμή ο τότε αρχηγός ΓΕΕΘΑ, πτέραρχος Νϊκος Κουρής και τις περιγράφει στο βιβλίο του με τίτλο «Αποστολή εξετελέσθη» , φέρνουμε σήμερα στο φως, για να γνωρίζουν όλοι, με πρώτο τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσιπρα, ότι όταν υπάρχει ενότητα του λαού και του Στρατού η Ελλάδα δεν νικιέται…

«Στις 19 Φεβρουαρίου 1987 η ελληνική κυβέρνηση ανακοινώνει ότι προτίθεται να αποκτήσει τον έλεγχο των κοιτασμάτων της Θάσου και την Εταιρεία Πετρελαίου Βορείου Αιγαίου , που βρίσκονται σε μια εθνικά ευαίσθητη περιοχή. Αμέσως τα ενδιαφερόμενα μέλη εκφράζουν ανησυχίες και προβαίνουν σε διαβήματα προς την ελληνική κυβέρνηση. Η Τουρκία έχει στρατηγικά ενδιαφέροντα στην περιοχή και επιδιώκει την κατανομή της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου με βάση την Αρχή της Εθνοδικίας και όχι το Δίκαιο της Θάλασσας. Απεσταλμένοι από το Κονσόρτσιουμ Καναδά, ΗΠΑ, Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας ένας Υφυπουργός Εξωτερικών και δύο πρέσβεις σπεύδουν να εκφράσουν στον Υπουργό Βιομηχανίας Ε. Πεπονή την επιθυμία των χωρών τους να βρεθεί μια αμοιβαία  αποδεκτή λύση. Ο Τούρκος πρέσβης εκφράζει την ελπίδα ότι η Ελλάδα θα σεβαστεί το Πρωτόκολλα της Βέρνης. Η απάντηση του  Υπουργού είναι ότι το Πρωτόκολλο της Βέρνης είναι ανενεργό. Η δήλωση αυτή κανονικά έπρεπε να καθησυχάσει την Άγκυρα. Συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Η Τουρκία εκμεταλλεύθηκε την απόφαση της Ελλάδας για να δημιουργήσει κρίση στην περιοχή . Παράλληλα, στις ΗΠΑ κινητοποιείται στο Κογκρέσο το γνωστό φιλοτουρκικό λόμπι, με επικεφαλής τον Υπουργό Άμυνας Γουάινμαπεργκερ, που κάνει φιλοτουρκικές δηλώσεις, υποστηρίζει την κατάργηση της ισορροπίας στρατιωτικής ισχύος και τάσσεται υπέρ της παραμονής των κατοχικών στρατευμάτων στην Κύπρο.

Η ελληνική κυβέρνηση διαμαρτύρεται και υποστηρίζει ότι η διατήρηση της αναλογίας στη στρατιωτική βοήθεια είναι συμβατική  υποχρέωση των ΗΠΑ. Διάβημα γίενται και στον ακόλουθο των ΗΠΑ Πλοίαρχο Νορτίν από το ΓΕΕΘΑ. Στην Αθήνα έχει ενεργοποιηθεί το Σύστημα Χειρισμού Κρίσεων και ανταλλάσσονται πληροφορίες μεταξύ ΓΓΓΕΘΑ, Υπουργείου Εξωτερικών και ΕΥΠ. Αποφασίζεται να προταθεί στην κυβέρνηση η λήψη μέτρων για να διασφαλισθεί η αποτροπή τετελεσμένων εις βάρος μας. Από την άλλη πλευρά του Αιγαίου, η Τουρκία εξωθεί τα πράγματα προς μια σύγκρουση. Στο Καστρί λειτουργεί το … ΚΥΣΕΑ με συμμετοχή  του Πρωθυπουργού, του Υπουργού Εξωτερικών, του Υφυπουργού Εσωτερικών και του Α’ΓΕΕΘΑ. Στις 20 Μαρτίου γίνεται συνάντηση στο Καστρί του Α/ΓΕΕΘΑ Ν. Κουρή με τον Πρωθυπουργό, ο οποίος ζητά πληροφορίες για την αμυντική κατάσταση της χώρας. Η απάντηση του Πτεράρχου είναι σύντομη: «Είμαστε έτοιμοι, χωρίς προϋποθέσεις, να προασπίσουμε τα σύνορά μας και τα νόμιμα δικαιώματά μας’. Λέγεται ότι η συνάντηση αυτή, που δεν δημοσιοποιήθηκε, υπήρξε καθοριστική για τις αποφάσεις που πήρε ο Πρωθυπουργός στο χειρισμό της κρίσης του Μαρτίου 1987.

Εν τω μεταξύ ο πόλεμος ανακοινώσεων συνεχίζεται: «Η Τουρκία είναι αποφασισμένη να υπερασπισθεί τα δικαιώματα της και έξω από τα χωρικά της ύδατα», δηλώνουν οι Τούρκοι. Στο στρατιωτικό τομέα η Άγκυρα κινητοποιεί τις μονάδες της 1ης Στρατιάς στη Θράκη και τους πεζοναύτες στα παράλια της μ. Ασίας. Ο τουρκικός στόλος παραμένει στη θάλασσα του μαρμαρά. Η ελληνική κυβέρνηση αρνείται τη διαμεσολάβηση του ΓΓ του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα δεν κάνει δεκτή την προσφορά του λόρδου Κάρινγκτον. Η ελληνική κυβέρνηση ενημερώνει όλες τις ξένες κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμού ότι προτίθεται να υπερασπισθεί τα δικαιώματα της με όλα τα μέσα… Για να τονίσει την απόφασή της, κινητοποιεί τις Ένοπλες Δυνάμεις, οι οποίες λαμβάνουν διάταξη μάχης. Στις 25 Μαρτίου το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας προειδοποιεί την Ελλάδα ότι θα προασπίσει τα δίκαιά της στο Αιγαίο. Από το Χιούστον του Τέξας ο Οζάλ προκαλεί τη χώρα μας όταν δηλώνει: «Αν συνεχίσει η Ελλάδα να παραβιάζει τη Συμφωνία της Βέρνης κάνοντας έρευνες στο Αιγαίο, θα δημιουργήσει προβλήματα στο κεφάλι της». Η Τουρκία συνεχίζει την κινητοποίηση των μονάδων της 1ης Στρατιάς στην Ανατολική Θράκη και της 4ης στη Μικρά Ασία. Ο τουρκικός στόλος συγκεντρώνεται στη θάλασσα του Μαρμαρά και ο Αρχηγός του δηλώνει: «Η Τουρκία παρακολουθεί τις εξελίξεις στο Αιγαίο και το Ναυτικό είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει κάθε ενδεχόμενο». Η Άγκυρα προαναγγέλλει ότι το Σισμίκ Ι εξέρχεται στο Αιγαίο και προειδοποιούν: «Ελπίζουμε να μην παρενοχλήσουν οι Έλληνες το Σισμίκ Ι. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, είναι σίγουρο ότι θα λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα». Από τις 26 Μαρτίου το ΕΘΚΕΠΙΧ (Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων) λειτουργέι με βάση το δόγμα του Αρχιστράτηγου και οι τρεις Αρχηγοί Κλάδων μαζί με τον Α/ΓΕΕΘΑ λειτουργούν ως μια ομάδα από αυτή τη θέση.

Ο Υπουργός Εξωτερικών Κάρολος Παπούλιας επιδίδει στον Πρόεδρο της Βουλγαρίας Ζίβκωφ προσωπική επιστολή του Ανδρέα Παπανδρέου. Εν τω μεταξύ ο τόνος των δηλώσεων της Άγκυρας αρχίζει να μεταβάλλεται. Τώρα οι δηλώσεις τους είναι ηπιότερες: «Δεν υπάρχει λόγος να κλιμακώνουμε την ένταση», δηλώνουν οι γείτονές μας. «Η Τουρκία δεν θα προβεί σε έρευνες αν η Ελλάδα δεν προχωρήσει πρώτη σε έρευνες σε περιοχές του Αιγαίου», δηλώνει ο Οζάλ. «Το ερευνητικό μας σκάφος θα παραμείνει στα χωρικά μας ύδατα».

Στις 28 Μαρτίου ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Πρωθυπουργός και οι Αρχηγοί των κομμάτων παρακολουθούν ενημέρωση στο ΓΕΕΘΑ. Από την αξιολόγηση των γεγονότων του Μαρτίου 1987 προκύπτει ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου χειρίστηκε την κρίση χωρίς δισταγμό βασιζόμενος στην ισχύ των Ενόπλων Δυνάμεων και στην ενότητα λαού και στρατού. Οι Στρατηγοί στην Άγκυρα εκτίμησαν ότι μια επίθεση κατά της Ελλάδας πιθανώς θα είχε γι’ αυτούς μεγαλύτερο κόστος απ’ ότι κέρδη. Η αποφασιστικότητα  με την οποία αντιμετωπίσαμε την τουρκική πρόκληση αναπτέρωσε το ηθικό του λαού μας, που είχε τραυματισθεί στα γεγονότα της Κύπρου το 1974. Με την σθεναρή στάση που τήρησε η Ελλάδα στις τουρκικές προκλήσεις του Μαρτίου 1987, απεδείχθη αυτό που υποστηρίζω: ότι η Τουρκία είναι ένας γίγαντας με γυάλινα πόδια!».