Ρωσία-Γερμανία πέτυχαν να μην επηρεάζεται δραστικά η σχέση τους από παρεμβάσεις και επιδιώξεις άλλων δυνάμεων

Του Σίμου Ανδρονίδη

Πριν από λίγες ημέρες, η καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, επισκέφθηκε τη Μόσχα, όπου και είχε συζητήσεις με τον πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Βλαντίμιρ Πούτιν.

Η επίσκεψη της με την ιδιότητα της καγκελαρίου ήταν η τελευταία, καθώς δεν είναι υποψήφια καγκελάριος με το Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα, στις επικείμενες παγγερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Ουσιαστικά, θα μπορούσαμε να πούμε πως η επίσκεψη Μέρκελ στη Ρωσία συνέπεσε ουσιαστικά με τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν, και την κατάληψη της πρωτεύουσας Καμπούλ, από την Ισλαμιστική οργάνωση των Ταλιμπάν, με το συγκεκριμένο ζήτημα να μην επισκιάζει με κάποιον τρόπο, τις συνομιλίες μεταξύ των δύο ηγετών, αλλά να προστίθεται στην ευρύτερη θεματολογία αυτών των συνομιλιών.

Σε αυτό το πλαίσιο, θα αναφέρουμε πως οι συνομιλίες δεν διεξήχθησαν εντός ενός επιβαρυμένου ή και αρνητικού κλίματος μεταξύ των δύο χωρών, παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις που έχουν κατά καιρούς ανασκήψει, για διάφορα ζητήματα, κάτι που περαιτέρω μας ωθεί να πούμε πως, αφενός μεν η συνάντηση (και οι συνομιλίες) συνιστά μία τυπική επιβεβαίωση των καλών προσωπικών σχέσεων μεταξύ των δύο ηγετών, έτσι όπως έχουν αναπτυχθεί όλα αυτά τα χρόνια, και, αφετέρου δε, αποτελεί ευκαιρία ώστε να θυμηθούμε πως οι δύο χώρες, ακόμη και εάν σε σημαντικά ζητήματα δεν έτειναν προς την κατεύθυνση λειτουργίας[1]  ως ένα γεω-πολιτικό μπλοκ που θα μπορούσε να προσλάβει ένα ευρα-σιατικό αντίκτυπο, εν τούτοις όμως, ανέπτυξαν σε αρκούντως ικανοποιητικό βαθμό την συνεργασία τους σε επιμέρους πεδία.

Και σε ένα δεύτερο επίπεδο, μεταξύ των δύο χωρών, οι πολιτικοί-διπλωματικοί δίαυλοι επικοινωνίας που δημιουργήθηκαν κατάφεραν να αποσοβήσουν ξαφνικές οξύνσεις των διμερών σχέσεων (βλέπε το Ουκρανικό ζήτημα),[2]  την δημιουργία άλλων, με τις δύο χώρες να μοιράζονται μία αίσθηση αλληλο-κατανόησης ως προς την διαχείριση και διευθέτηση  εκκρεμών ζητημάτων που άπτονται του περιφερειακού και διεθνο-πολιτικού γίγνεσθαι.

Η έννοια του ‘στρατηγικού εταίρου,’[3] θεωρούμε πως είναι σε θέση να αποδώσει το επίπεδο στο οποίο και έφθασαν οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, που εν προκειμένω, δύνανται να ενσωματώσουν, εντός του ιστορικού χρόνου, συλλογικές αφηγήσεις, στρατηγικές προτεραιότητες, πολλές εκατέρωθεν συνομιλίες, την συμπερίληψη του εντός ενός ευρύτερου σχήματος το οποίο και συμπεριλαμβάνει την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μάλιστα, οι διμερείς σχέσεις μπορούν να ιδωθούν και υπό την οπτική του θετικού αθροίσματος, με βάση το οποίο η συνεργασία τίθεται με τρόπο ώστε να επιφέρει οφέλη και στις δύο πλευρές,[4] στο σημείο όπου οι συνέργειες που έχουν επιτευχθεί σε επιμέρους ζητήματα καθίστανται το πλέον ενδεικτικό σημείο που δείχνει το εύρος της συνεργασίας των δύο χωρών, ενώ αντίστοιχα, στο εν ευρεία εννοία γεω-πολιτικό, γεω-στρατηγικό πλαίσιο ενυπάρχουν διαφορετικές θεωρήσεις. Όπως διαφορετικές θεωρήσεις ενσκήπτουν και όσον αφορά το ενδεχόμενο χρήσης στρατιωτικής βίας στη διεθνή σκηνή.

Για παράδειγμα, ένα ζήτημα απόκλισης την περίοδο που διανύουμε, είναι αυτό της σύλληψης και της προφυλάκισης του Ρώσου αντιφρονούντα Αλεξέι Ναβάλνι, με την Γερμανική πλευρά να εστιάζει στις συνθήκες κράτησης και στην προφυλάκιση του, και την αντίστοιχη Ρωσική να απαντά τονίζοντας πως ο Ναβάλνι παραβίασε μία σειρά νόμων.

Βαθύτερα, η στάση της Γερμανίας αντανακλά τις διαφορετικές αντιλήψεις περί πολιτικής κουλτούρας και συμμετοχής, κράτους δικαίου, άσκησης κριτικής και ελευθερίας του τύπου και του λόγου, εγγράφοντας εντός της την σημασία που αποδίδει η Γερμανία στην ανεκτικότητα ως μία εκ των στηριγμάτων της δημοκρατίας και της δη, της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Λίγο πριν από το τέλος της θητείας της Γερμανίδας καγκελαρίου, οι δύο πλευρές έθεσαν στο τραπέζι των συζητήσεων, ανοιχτά, μία σειρά ζητημάτων, προσδιορίζοντας ως το πλέον κατάλληλο μοντέλο, αυτό που ανέφερε στις δηλώσεις της η Άνγκελα Μέρκελ, μοντέλο το οποίο αποτελεί συστατικό στοιχείο της ασκούμενης Γερμανικής πολιτικής: «Ακόμη και εάν έχουμε βαθιές διαφορές, μιλάμε μεταξύ μας και αυτό πρέπει να συνεχιστεί».[5]

Σε αυτό ακριβώς το μοντέλο (βλέπε και τις σχέσεις της Γερμανίας με την Κίνα), εστίασε η Γερμανία και κατά την διάρκεια της όξυνσης της έντασης στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις το προηγούμενο καλοκαίρι, επιζητώντας την συνέχιση και εμβάθυνση των συνομιλιών, παρά τις επιμέρους διαφορές. Ρωσία και Γερμανία πέτυχαν, σε ένα σημαντικό βαθμό, να μην επηρεάζεται δραστικά η σχέση τους από παρεμβάσεις και επιδιώξεις άλλων δυνάμεων.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Διαφορετικές στρατηγικές και υπήρξαν και κατατέθηκαν δημόσια από τις δύο πλευρές. Ένα παράδειγμα αυτού, προσφέρει η Λιβυκή συγκρουσιακή ζώνη, εκεί όπου, η Ρωσία που συμμετείχε στις δύο Διασκέψεις του Βερολίνου που έλαβαν χώρα το 2019 η πρώτη και το 2021 η δεύτερη, δεν έσπευσε να οικειοποιηθεί με διπλωματική-γεω-πολιτική ζέση το εγχείρημα που ανέλαβαν η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση για την κατάπαυση του πυρός και την διαμόρφωση των προϋποθέσεων για μία βιώσιμη πολιτική επίλυση της σύγκρουσης, περιοριζόμενη σε διακηρύξεις προθέσεων.

[2] Η Ρωσία που συμμετείχε ενεργά στα της Ουκρανικής κρίσης, δεν αντιμετώπισε με καχυποψία, ανοιχτή ή συγκαλυμμένη, τις διπλωματικές προσπάθειες που ανέλαβε η Γερμανία (που δεν ήταν η μόνη χώρα που ανέλαβε ένα εγχείρημα πολιτικής επίλυσης της σύγκρουσης), προς την κατεύθυνση κατάπαυσης του πυρός και πολιτικής-ειρηνικής επίλυσης της σύγκρουσης, ακόμη και εάν η στρατηγική της και οι θέσεις της επί του Ουκρανικού και της διαχείρισης τους, υπήρξαν διαφορετικές. Μάλιστα, οι ευρω-ενωσιακές,  οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσική Ομοσπονδία μετά από την Ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας, κυρώσεις στις οποίες συναίνεσε η Γερμανία, αν και υπό προϋποθέσεις θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μία σοβαρή κρίση, αυτό δεν συνέβη, ως απόρροια και των ήδη καλών διμερών σχέσεων και του υπόβαθρου επικοινωνίας και της εμπιστοσύνης που είχε δημιουργηθεί.

[3] Η προσέγγιση της Ρωσίας ως ‘στρατηγικού (ή και του χρήσιμου) εταίρου’ με τον οποίο μπορείς να διαφωνείς αλλά και να συνεργάζεσαι σε μία σειρά θεμάτων και τομέων, διαπέρασε εγκάρσια τον τρέχον κυβερνητικό συνασπισμό Χριστιανοδημοκρατών-Σοσιαλδημοκρατών, όπως και τα κυβερνητικά σχήματα που προηγήθηκαν αυτού. Κάτι που όμως συντελέσθηκε με αντιφάσεις και με αυξομειώσεις. Στη σημερινή Γερμανική πολιτική σκηνή, την θεώρηση της Ρωσίας ως ‘στρατηγικού εταίρου’ αμφισβητεί το κόμμα των Πρασίνων, το οποίο, ενίοτε επιτακτικά, θέτει ζητήματα δημοκρατίας και φιλελεύθερων αξιών (κάτι που πράττει πλέον και η καγκελάριος Μέρκελ),  που δεν ασπάζεται η Ρωσία, με την όλη προσέγγιση τους να μην αποκλίνει από μία ατζέντα υπεράσπισης της φιλελεύθερης, αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας από αυταρχικά καθεστώτα, εδραιωμένα και νεοπαγή, που προκρίνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες επί Τζο Μπάιντεν.

[4] Η εδραιωμένη συνεργασία στο οικονομικό επίπεδο, δεν οδηγεί αυτομάτως ή αλλιώς μεταφυσικά, στην παραγωγή μίας έντονης δυναμικής και στην διαμόρφωση συνεργειών στα λεγόμενα θέματα ‘υψηλής πολιτικής.’

[5] Βλέπε σχετικά, ‘Ο «αποχαιρετισμός» του Πούτιν προς την Μέρκελ,’ Ηλεκτρονική Εφημερίδα ‘Το Βήμα,’ 20/08/2021, www.tovima.gr/2021/08/20/world/o-apoxairetismos-tou-poutin-pros-tin-merkel/ Ακόμη και αν η Γερμανία συμφωνεί με την θέση ή αλλιώς, την στρατηγική αντίληψη περί συμπερίληψης της Ρωσίας στην δόμηση μίας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφαλείας, δεν παύει να αμφιταλαντεύεται ως προς το ποιοι είναι οι ενδεδειγμένοι τρόπο για  να συμβεί κάτι τέτοιο, ιδίως από την στιγμή όπου πλέον η Ρωσία έχει καταφέρει να αυξήσει την γεω-πολιτική επιρροή της.

 

"google ad"