Σίδνεϊ – Χανιά με το …ταξί του εξαδέρφου!

Από τα παραλειπόμενα της ιστορίας των Κρητών της Ωκεανίας
Του Σωκράτη Τσουρδαλάκη
Από την Αθήνα τηλεφώνησε η Γαβριέλλα Λόρντ (Gabrielle Lord) to 1981 στο τηλεφωνικό κέντρο των Χανίων, ψάχνοντας για κάποιο μακρινό ενενηντάρη συγγενή της, που ήξερε τον προπάππου της Κωνσταντίνο Κουκουσάκη, ο οποίος το 1866 με το Αγγλικό ατμόπλοιο “Galatea” έφθασε στην Αυστραλία.
Έλπιζε ότι ο μόνος εναπομείνας συγγενής της ζούσε ακόμη στο χωριό Τσικαλαριά. Ο τηλεφωνητής του κέντρου στα Χανιά φαίνεται να ήξερε τον μακρινό θείο της, με λύπη της απαντά. “καπούτ, καπούτ 40 ντέις” ότι δηλαδή είχε πεθάνει πριν 40 μέρες.
Η Γαβριέλλα αν και απογοητευμένη που δεν πρόφθασε να γνωρίσει τον θείο της, αποφάσισε να επισκεφτεί και να γνωρίσει από κοντά το χωριό του προπάππου της Κωνσταντίνου Κουκουσάκη. Από τα Χανιά με ταξί αναχωρεί για τα Τσικαλαριά. Ο περίεργος ταξιτζής με σπασμένα αγγλικά την ρωτάει γιατί πάει στα Τσικαλαριά και αυτή του εξηγεί ότι ο προπάππους της Κων/νος Κουκουσάκης ήταν από αυτό το χωριό. Κουκουσάκης; Κουκουσάκης είπες; Φρενάρει απότομα, σταματά στην άκρη του δρόμου και χαρούμενος της λέει: “Φίλησέ με είμαστε ξαδέλφια. Η μάνα μου πριν παντρευτεί ήταν Κουκουσάκη”. Αλήθεια τι σύμπτωση ! Βουνό με βουνό δεν σμίγει όπως λέει η παροιμία.
Στα Τσικαλαριά της έγινε μεγάλη υποδοχή και πλούσιο τραπέζι. Η Γαβριέλλα ζει σήμερα στο Σίδνεϋ και είναι συγγραφέας 14 μυθιστορημάτων. Εικοσιπέντε χρόνια αργότερα επισκέφτηκε ξανά την Κρήτη. Ετοιμαζόταν τότε να γράψει το μυθιστόρημα “Η γυναίκα που αγαπούσε το Θεό”. Για μια Αυστραλέζα ζωγράφο που ήλθε στην Κρήτη και έμενε στο χωριατόσπιτο που κληρονόμησε από τη γιαγιά της.
Διάλεξε την Κρήτη όχι μόνο γιατί οι ρίζες της ήταν από την Κρήτη αλλά και γιατί έπρεπε να συνδυάσει την αγριότητα του τοπίου, τις αρχαιότητες, με μια ιστορία αγάπης για τη ζωγραφική. Μια γυναίκα που δεν την ενδιέφεραν οι άνδρες παρά η τέχνη ζωγραφίζοντας τη θάλασσα, το θεό Ποσειδώνα, αρχαίους ναούς, Βυζαντινά εξωκκλήσια, συναγωγές, εικόνες, βωμούς κ.α. Ήθελε να ζήσει στην Κρήτη στο νησί του προπάππου της για να περιμαζέψει όλες αυτές τις λεπτομέρειες για να γίνει το μυθιστόρημα της πιο ζωντανό. Τελικά δεν το έγραψε.
Το ανέβαλε για το 2010 που επισκέφτηκε ξανά το Καστέλι. Βιαζόταν τότε να τελειώσει το πρώτο από τα 12 άλλα που συνολικά έγραψε, μερικά από τα οποία έγιναν έργα της τηλεόρασης. Όλα αυτά τα διάβασα σε ένα άρθρο της στην εφημερίδα “The Australian” πριν μερικές εβδομάδες και αυτό με έκανε να έλθω σε επικοινωνία μαζί της και μαζί να ψάξουμε για τον προπάππο της Κωνσταντίνο Κουκουσάκη που μου διέφυγε της προσοχής όταν έγραφα την “Ιστορία των Κρητών της Ωκεανίας από τον 19ο αιώνα”.
Γιατί μου διέφυγε; Γιατί οι πρώτοι Έλληνες που ήλθαν στην Αυστραλία Αγγλοποιούσαν τα επώνυμα τους, τα κουτσούρευαν για να αποφεύγουν τον ρατσισμό και την απέλαση, που την εποχή εκείνη ήταν δυστυχώς υπαρκτός. Έτσι ο προπάππος της από Koukousakis έγινε Kookoosachi, Koosachi, Koosache.
Έπειτα από αρκετή έρευνα στα Αυστραλιανά Κρατικά Αρχεία ανακάλυψα ότι ο Κων/νος Κουκουσάκης φαίνεται να πέρασε από την Τουρκοκρατούμενη και αιμορραγούσα από τις αλλεπάλληλες επαναστάσεις τότε Κρήτη στα Κύθηρα, που την εποχή εκείνη ήταν κάτω από Αγγλική προστασία. Εργάστηκε σε διάφορα ατμόπλοια του Αγγλικού Ναυτικού και το 1866 με το ατμόπλοιο “Galatea” έφθασε στην Αυστραλία.
Η δισεγγονή του Γαβριέλλα Λόρντ υποστηρίζει ότι η οικογενειακή παράδοση λέει, ότι αρχικά έψαχνε για χρυσάφι στην περιοχή Μπέντιγκο της Βικτώριας. Δυστυχώς δεν μπόρεσα να βρώ στοιχεία περί αυτού. Υπάρχει όμως η πιθανότητα να είναι αλήθεια γιατί στην περιοχή αυτή είχε ανακαλυφτεί το χρυσάφι από το 1851 και έψαχναν εκατοντάδες χρυσοθήρες μεταξύ αυτών και μερικοί Έλληνες. Ενδέχεται λοιπόν να εγκατέλειψε το ατμόπλοιο “Galatea” στη Μελβούρνη και από εκεί πήγε στην περιοχή Μπέντιγκο, εκεί συνάντησε και άλλους Έλληνες και μαζί έψαχναν για χρυσάφι.

Δύο χρόνια αργότερα τον βρίσκουμε να ταξιδεύει με το ατμόπλοιο “Αλεξάνδρεια” από τη Μεριμπάρα (Maryborough) της Κουηνσλάνδης στο Σύδνεϋ στις 24-8-1868 και ένα μήνα μετά 19-9-1868 εργαζόταν σαν βοηθός μαγείρου στο ατμόπλοιο Γόγκα-Γόγκα (Wonga Wonga) που ταξιδεύει από τη Μελβούρνη για το Σύδνεϋ. Εκεί έμεινε μόνιμα και σύμφωνα με την οικογενειακή παράδοση εργάστηκε σαν μάγειρας στο “Australia Hotel” για μερικά χρόνια.
Το 1873 στο προάστιο Waterloo του Σύδνεϋ παντρεύτηκε σε καθολική εκκλησία την Αγγλίδα Elizabeth Ellen Binks με την οποία απόκτησε 13 παιδιά. Τον Ernest 1874-1945, την Elizabeth 1876¬1943, τον Thomas 1878-1944, την Marigo 1880-1881, τις δίδυμες Ethel και Blanche 1881-1882, την Greta 1884-1950, τον George 1886-1889, τον Percy 1890-1966, τον Harold 1893- ?, τον James 1895¬1956, τον William 1897-1897 και τον John 1899-1989 .
Μη σας φανεί παράδοξο που παντρεύτηκε σε καθολική εκκλησία γιατί την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν Ορθόδοξες εκκλησίες και τις ανάγκες των Ορθοδόξων υπηρετούσαν κυρίως η Αγγλικανική εκκλησία και σε μερικές περιπτώσεις και η Καθολική, ή Ρώσοι ορθόδοξοι ιερείς που επισκέπτονταν την Αυστραλία με Ρωσικά καράβια όπως μας λέει ο Στρατής Ανδρουλάκης σε γράμμα του από τη Μελβούρνη το 1896. (Βλέπε “Οι Κρήτες της Ωκεανίας από τον 19ο αιώνα” Όπως βλέπομε μερικά από τα παιδιά του πέθαναν σε νηπιακή ηλικία. Επέζησαν όμως αρκετά και σήμερα οι απόγονοί του αριθμούνται σε δεκάδες και είναι διάσπαρτοι σε όλη την Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία.
Ένα από τα παιδιά του ο Percy Kookoosachi πολέμησε εθελοντικά κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο στην Καλλίπολη το 1915 και στο Γαλλικό μέτωπο το 1918. Στην τελευταία επίθεση του πολέμου τον Σεπτέμβριο 1918 στο Le Verguier στην περιοχή Somme τραυματίστηκε.
Παρασημοφορήθηκε με τρία μετάλια. Ένα για την συμμετοχή του στην Καλλίπολη και δύο για τη συμμετοχή και τραυματισμό του στο Γαλλικό μέτωπο. Αρχές του 1919 επέστρεψε στην Αυστραλία.

Άλλα ελληνόπουλα που πολέμησαν εθελοντικά στον πόλεμο αυτό ήταν: ο δεκανέας Τζακ Μαρκ, ο υποδεκανέας Τζον Ζαβιτσάνος, οι στρατιώτες Κώστας Αρώνης, Ρόμπερτ Κρόκος, Άθα Χάλκας, Λεωνίδας Μανούσου, Νίκος Ροδάκης, Γιώργος Πάπας, Μηνάς Ασλάνης, Αναστάσιος Ρεμπέα, ο Πίτερ Ράντος που σκοτώθηκε, οι Κρήτες Γιώργης Κρητικός ( Μπικουβαράκης) που τραυματίστηκε και παρασημοφορήθηκε επίσης με 3 μετάλια για την ανδρεία του, ο Σήφης Βογιατζής κ.α. (Βλέπε “Οι Κρήτες της Ωκεανίας από τον 19ο αιώνα” του Σωκράτη Τσουρδαλάκη).
Τον Οκτώβριο 1876 ο Κων/νος Κουκουσάκης πήρε την Βρετανική (Αυστραλιανή) υπηκοότητα και έκτοτε ζούσε και εργαζόταν στην περιοχή Μέριλαντς (Merrylands ) της Νέας Νοτίου Ουαλίας μέχρι το 1934 που πέθανε σε ηλικία 85 χρονών και ενταφιάστηκε στο νεκροταφείο του Ρούκγουντ (Rookwood).
Όπως αναφέρεται στη νεκρολογία του στην εφημερίδα ”SYDNEY MORNING HERALD” στις 30-3¬1934, ήταν ένας από τους ιδρυτές της τοπικής Καθολικής Εκκλησίας του Γκράνβιλ (Granville). Τον χρόνο που πέθανε είχε ακόμα εν τη ζωή 8 παιδιά. Το 1951 πέθανε και η γυναίκα του Ελίζαμπεθ και τάφηκε μαζί με τον άνδρα της Κων/νο.