Οκαταστροφικός σεισμός που έπληξε νότια Τουρκία και Συρία, αναβίωσε μια μακροχρόνια συζήτηση σε τοπικό επίπεδο και στη γειτονική Κύπρο σχετικά με τον μεγάλο πυρηνικό σταθμό που κατασκευάζεται στη νότια ακτογραμμή της Μεσογείου της Τουρκίας.
Η τοποθεσία του εργοστασίου στο Ακούγιου, που βρίσκεται μόλις 338 χιλιόμετρα δυτικά από το επίκεντρα των σεισμών της 6ης Φεβρουαρίου, έχει σχεδιαστεί για να αντέχει ισχυρούς σεισμούς και δεν υπέστη ζημιές ή ισχυρό έδαφος σεισμό από τον σεισμό των 7,8 Ρίχτερ και τους μετασεισμούς.
Αλλά το μέγεθος του σεισμού – ο πιο θανατηφόρος στη σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας – όξυνε τις υπάρχουσες ανησυχίες σχετικά με την κατασκευή της εγκατάστασης στην άκρη ενός μεγάλου ρήγματος Ecemis, όπου συναντώνται η αφρικανική και η ευρασιατική τεκτονική πλάκα.
Η Rosatom, η κρατική εταιρεία της Ρωσίας που είναι υπεύθυνη για το έργο, λέει ότι ο σταθμός παραγωγής ενέργειας έχει σχεδιαστεί για να «αντέχει σε ακραίες εξωτερικές επιρροές» από σεισμό μεγέθους 9 Ρίχτερ, πιθανότητα αντιστοιχεί σε μια φορά κάθε 10.000 χρόνια.
Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις είναι κατασκευασμένες από βαρύ οπλισμένο σκυρόδεμα, δήλωσε στο Associated Press, ο Αντριου Γουιτάκερ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Buffalo, ειδικός στη σεισμική μηχανική και τις πυρηνικές κατασκευές, προσθέτοντας ότι παρόλα αυτά, θα ήταν συνετό να επανεκτιμηθούν οι υπολογισμοί του σεισμικού κινδύνου στην περιοχή για όλες τις υποδομές, συμπεριλαμβανομένου του εργοστασίου. «Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, αλλά πάντα υπάρχει λόγος να είμαστε προσεκτικοί», είπε.
Ακτιβιστές, στην Τουρκία αλλά και στην Κύπρο, εξακολουθούν να καταγγέλλουν ότι το έργο – ο πρώτος πυρηνικός σταθμός στην Τουρκία – αποτελεί απειλή και ανανεώνουν την παλαιότερη έκκλησή τους να σταματήσει η κατασκευή του εργοστασίου, υποστηρίζοντας ότι ο καταστροφικός σεισμός αποτελεί ξεκάθαρη απόδειξη του μεγάλου κινδύνου που ενέχει ένας πυρηνικός σταθμός κοντά σε περιοχές ρηγμάτων.
Σε δήλωση στο Associated Press, η Κυπριακή Αντιπυρηνική Πλατφόρμα, ένας συνασπισμός από περισσότερες από 50 ελληνοκυπριακές και τουρκοκυπριακές περιβαλλοντικές ομάδες, συνδικάτα και πολιτικά κόμματα, αναφέρει ότι «καλεί όλα τα πολιτικά κόμματα, τις επιστημονικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις και την κοινωνία των πολιτών να ενώσουν τις προσπάθειες τους και να ασκήσουν πίεση στην τουρκική κυβέρνηση να τερματίσει τα σχέδιά της για τον πυρηνικό σταθμό Ακούγιου».
Ο Κύπριος ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδάκης κατέθεσε ερώτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητώντας να μάθει ποιες άμεσες ενέργειες σκοπεύει να εκκινήσει προκειμένου να σταματήσουν οι εργασίες κατασκευής του εργοστασίου, δεδομένων των κινδύνων που εγκυμονεί η κατασκευή πυρηνικού σταθμού σε μια σεισμική ζώνη τόσο κοντά στην Κύπρο, καθώς βρίσκεται σε ευθεία απόσταση 74 χιλιομέτρων από τις ακτές του νησιού.
Οι τουρκικές πυρηνικές ρυθμιστικές αρχές παρείχαν την άδεια για την κατασκευή του εργοστασίου στο Ακούγιου το 1976 μετά από οκτώ χρόνια σεισμικών μελετών για τον προσδιορισμό της καταλληλότερης τοποθεσίας, αλλά το έργο επιβραδύνθηκε μετά το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνομπίλ το 1986. Η κατασκευή του πρώτου αντιδραστήρα ξεκίνησε το 2018.
Σύμφωνα με τη Rosatom, μια μελέτη του Γραφείου Πρόληψης και Εξάλειψης Συνεπειών Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης της Τουρκίας δείχνει ότι η τοποθεσία στο βρίσκεται στη σεισμική ζώνη πέμπτου βαθμού, η οποία είναι θεωρείται η ασφαλέστερη περιοχή από πλευράς σεισμών.
Ο σχεδιασμός του εργοστασίου περιλαμβάνει έναν εξωτερικό τοίχο από οπλισμένο σκυρόδεμα, εσωτερικό προστατευτικό κέλυφος και ένα πρόσθετο χαρακτηριστικό ασφαλείας – έναν ατσάλινο κώνο 144 τόνων που ονομάζεται «πυρήνα catcher» που σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης παγιδεύει και ψύχει τυχόν λιωμένα ραδιενεργά υλικά, πρόσθεσε η Rosatom.
Η εταιρεία τόνισε ότι οι μονάδες ισχύος με αντιδραστήρες VVER-1200 συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας μετά τη Φουκουσίμα, όμως επιστήμονες ανησυχούν από το γεγονός ότι και για τη Φουκουσίμα δίνονταν διαβεβαιώσεις ασφαλείας πριν το ατύχημα του 2011 που τελικά διπλασίασε το ραδιενεργό φορτίο του πλανήτη.