Αυξημένα είναι την τελευταία διετία τα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας στην Κρήτη, όπως προκύπτει από τις σχετικές καταγγελίες κακοποιημένων γυναικών, που απευθύνθηκαν στη γραμμή βοήθειας 15900. Την ίδια στιγμή η κακοποίηση των γυναικών τόσο σε ότι αφορά τις έφηβες, τις γυναίκες με αναπηρία, τις εργαζόμενες και τις μετανάστριες διατηρεί ποσοστά που υπερβαίνουν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει από το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο του νησιού.
Τα στοιχεία παρουσιάστηκαν στη διάρκεια της ημερίδας που διοργάνωσε η Περιφέρεια Κρήτης, με τη σύμπραξη του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου και του πανεπιστημίου Κρήτης.
Το θέμα της εκδήλωσης ήταν «Έμφυλη βία» και πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Δράσεις προώθησης ισότητας των φύλων στην Περιφέρεια Κρήτης 2018 – 2020» στο Σπίτι του Πολιτισμού στο Ρέθυμνο.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα όσα ανακοινώθηκαν στην εκδήλωση, σε 1.237 ανέρχονται οι κλήσεις που έχουν γίνει μόνο στη γραμμή SOS από το 2011 έως το 2019.
Μάλιστα τη διετία 2018 – 2019 υπάρχει αύξηση του ποσοστού καταγγελιών ενδοοικογενειακής βίας. Τα ποσοστά των καταγγελιών αφορούν κατά 52% στο Ηράκλειο, κατά 30% στα Χανιά, στο Ρέθυμνο το ποσοστό είναι στο 10% και στο Λασίθι 8%. Τα αιτήματα που εκφράζουν οι γυναίκες σε ό,τι αφορά την υποστήριξη είναι η ψυχοκοινωνική στήριξη, η νομική συμβουλευτική και η νομική βοήθεια. Σε ό,τι αφορά το προφίλ των γυναικών που έκαναν τις καταγγελίες οι γυναίκες που καταγγέλλουν είναι κατά 63% έγγαμες, έχουν παιδιά και ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία 25-39. Είναι άνεργες και ανενεργές.
Παράλληλα, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Μαρία Παπαδακάκη, επικ. καθηγήτρια τμήματος Κοινωνικής Εργασίας – Σχολής Επιστημών Υγείας Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου και επικεφαλής Ομάδας Έργου Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου της προγραμματικής σύμβασης «Δράσεις προώθησης της ισότητας των φύλων στην Περιφέρεια Κρήτης 2018-2019», επικαλούμενη μελέτες που έγιναν την τελευταία πενταετία στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών προγραμμάτων τα ποσοστά κακοποίησης των γυναικών στο νησί είναι μεγαλύτερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο τα ποσοστά κακοποίησης γυναικών στην Κρήτη
Ειδικότερα, όπως ανέφερε η κα Παπαδακάκη η ευρωπαϊκή μελέτη που έγινε αναφορικά με τις έφηβες γυναίκες, στην οποία συμμετείχε το εργαστήριο υγείας και οδικής ασφάλειας του ΕΛΜΕΠΑ με 10 ακόμα ευρωπαϊκές χώρες, δείχνει ότι στην Κρήτη καταγράφονται τα ψηλότερα ποσοστά κακοποίησης. Όπως είπε χαρακτηριστικά, ο μέσος όρος των ευρωπαϊκών χωρών στην σεξουαλική κακοποίηση εφήβων είναι στο 32,2%, ενώ στην Κρήτη φτάνουν 45,5%.
«Είναι άξιον αναφοράς ότι σε όλες τις συμπεριφορές εξαναγκασμού, εκμετάλλευσης, σεξουαλικής και λεκτικής βίας η Κρήτη είναι σε όλα πάνω από το μέσο ευρωπαϊκό όρο. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η σεξουαλική κακοποίηση προέρχεται από πρόσωπα εξουσίας, δηλαδή από άνδρες εργοδότες, προπονητές, γιατρούς και όσους έχουν θέση έλεγχου. Βλέπουμε τα θύματα να είναι στην πλειοψηφία τους κορίτσια με χαμηλή αυτοπεποίθηση, με έλλειψη δεξιοτήτων, κορίτσια που δεν μπορούν να πουν όχι. Αυτό έχει να κάνει με το πώς μεγαλώνουν τα κορίτσια μας και με το γεγονός ότι δεν μπορούν να αρνηθούν καταστάσεις βίας. Βλέπουμε ότι δέχονται τη βία περισσότερο και αυτό είναι έντονο στοιχείο στο νησί μας. Δηλαδή δεν απορρίπτουν τη βία όσο θα έπρεπε. Βλέπουμε στην Κρήτη στάσεις θετικές προς τη βία, κάτι που επίσης έχει να κάνει με το πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. Έχουμε ανοχή στη βία», τόνισε η κα Παπαδακάκη, υποστηρίζοντας πως οι πολιτικές που ακολουθούνται στη χώρα μας δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των εφήβων: «Οι πολιτικές μας δεν αντανακλούν τις ανάγκες των εφήβων. Οι έφηβοι είναι ένας πληθυσμός που χάνονται πίσω από τα παιδιά. Και δεν υπάρχουν δομές, δεν υπάρχει κάτι εξειδικευμένο που να αφορά αυτή την ηλικιακή ομάδα».
Σε ό,τι αφορά τις γυναίκες με αναπηρία σύμφωνα με μελέτη που έγινε σε 82 γυναίκες της Κρήτης, το 81.7% εξ αυτών υπέστησαν μια οποιαδήποτε μορφή βίας:
«8 στις δέκα γυναίκες ΑμεΑ έχουν υποστεί μια μορφή βίας. Οι πιο συχνές περιπτώσεις θυτών αφορούν ανθρώπους του περιβάλλοντος των ΑμεΑ και κυρίως τους φροντιστές που πολλές φορές είναι οι γονείς, οι σύντροφοι που αναλαμβάνουν και υποστηρίζουν τις γυναίκες αυτές που φαίνεται να είναι πολύ ευάλωτες να αισθάνονται ενοχές. Αυτές που πλήττονται περισσότερο είναι αυτές που είναι μικρότερες σε ηλικία, αυτές που δεν έχουν πρακτική και συναισθηματική υποστήριξη. Αυτές κακοποιούνται πιο συχνά» τόνισε η κα Παπαδακάκη.
Σε ό,τι αφορά τις ηλικιωμένες γυναίκες με μέση ηλικία τα 70 έτη σε ποσοστό 15,9% τρομάζουν ακόμα και όταν τις ακουμπήσει ο σύζυγός τους ανέφερε η κα Παπαδακάκη. Ποσοστό 21% δέχονται χαστούκια, 64% προσβολές και εξυβρίσεις. «Σίγουρα έχει να κάνει η στάση των γυναικών αυτών ιδιαίτερα σε μεγάλες ηλικίες που δικαιολογούν τον άνδρα και θεωρούν ότι έχει το δικαίωμα αυτό», εξήγησε η κα Παπαδακάκη.
Σε ό,τι αφορά τις εργαζόμενες γυναίκες η μελέτη που έγινε στην Κρήτη, στην οποία συμμετείχαν 631 άτομα διαφορών μορφωτικών επιπέδων έδειξε ότι οι γυναίκες πέφτουν θύματα παρενόχλησης σε χώρους εργασίας. Η παρενόχληση ανέρχεται σε ποσοστό 83.5% και αφορά είτε συμπεριφορά με αγένεια, εξευτελισμό, ανήθικα και υποτιμητικά σχόλια. Γυναίκες θύματα είναι κατά μέσο όρο ηλικίας 31 ετών, ενώ γυναίκες γύρω στα 38 έτη δεν δέχονται την κακοποίηση όπως προκύπτει από την έρευνα. Ευάλωτες σύμφωνα με τη μελέτη είναι κυρίως οι άγαμες που δεν έχουν υποστήριξη, αλλά και γυναίκες ανώτατης εκπαίδευσης, καθώς και εκείνες που δεν έχουν εμπειρία για να ανταπεξέλθουν σε αυτές τις καταστάσεις.
Η κα Παπαδακάκη, ωστόσο σημείωσε την επιτακτική ανάγκη να υπάρχουν υπηρεσίες με εξειδικευμένο προσωπικό για να μπορεί να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο όχι μόνο σε επίπεδο θεραπείας αλλά και σε επίπεδο πρόληψης.
Εκατοντάδες οι κλήσεις στη Γραμμή SOS από την Κρήτη για ενδοοικογενειακή βία
Εκατοντάδες είναι οι κλήσεις για καταγγελίες που αφορούν στην ενδοοικογενειακή βία στην Κρήτη, σύμφωνα με τα στοιχεία της γραμμής SOS που παρουσίασε χθες η Αικατερίνη Βλασάκη, προϊσταμένη Τμήματος Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης Περιφέρειας Κρήτης, μέλος Επιτροπής Παρακολούθησης της Προγραμματικής Σύμβασης «Δράσεις Προώθησης της Ισότητας των Φύλων στην Περιφέρεια Κρήτης 2018-2020». Η γραμμή SOS 15900 ανήκει στην Γενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων, εθνικής εμβέλειας που δίνει τη δυνατότητα σε γυναίκες θύματα βίας να επικοινωνήσουν άμεσα με ένα φορέα αντιμετώπισης της έμφυλης βίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που αφορούν στην Κρήτη, 1.237 είναι οι καταγγελίες από το 2011 έως το τέλος το 2019 που έγιναν από το νησί, όπως ανέφερε η κα Βλασάκη, το πρόσωπο που καλεί είναι κατά κύριο λόγο το ίδιο το θύμα. Το 75% των κλήσεων είναι από κακοποιημένες γυναίκες, σε αριθμό είναι 929 κλήσεις. Η εξέλιξη των περιστατικών βίας στην Κρήτη στο σύνολο της περιόδου λειτουργίας της γραμμής δείχνει ότι το 2018-2019 υπάρχει σημαντική αύξηση των καταγγελιών, κάτι που ενδεχομένως έχει να κάνει με την πληροφόρηση. Η μορφή της βίας στην συντριπτική της πλειοψηφία 92% αφορά ενδοοικογενειακή βία.
Τα τελευταία δυο έτη υπάρχει αύξηση του ποσοστού καταγγελιών ενδοοικογενειακής βίας. Τα ποσοστά των καταγγελιών αφορούν κατά 52% στο Ηράκλειο, κατά 30% στα Χανιά, στο Ρέθυμνο το ποσοστό είναι στο 10% και στο Λασίθι 8%. Οι καταγγελίες προέρχονται από κύριες πόλεις του νησιού. Τα αιτήματα που εκφράζουν οι γυναίκες σε ό,τι αφορά την υποστήριξη είναι η ψυχοκοινωνική στήριξη, η νομική συμβουλευτική και η νομική βοήθεια. Σε ό,τι αφορά το προφίλ των γυναικών που έκαναν τις καταγγελίες οι γυναίκες που καταγγέλλουν είναι κατά 63% έγγαμες, έχουν παιδιά (συνήθως 2). Βρίσκονται σε ηλικιακή κατηγορία 25-39, είναι άνεργες και ανενεργές. Όσες γυναίκες έχουν απαντήσει στο σχετικό ερώτημα κατά 10% έχουν πτυχίο ΑΕΙ, η οικονομική κατάσταση είναι μέτρια ως κακή και υπάρχουν και στοιχεία που έχουν καταγραφεί για τους δράστες (είναι όμως ελλειμματικά) δείχνουν ότι η ηλικία τους είναι 40-54 ετών και είναι απασχολούμενοι.
«Η ενδοοικογενειακή βία είναι σε ψηλά ποσοστά σε σχέση με καταγγελίες. Το κοινωνικοοικονομικό προφίλ των γυναικών που έχουν υποστεί βία αλλά και των δραστών έχει σοβαρό έλλειμμα και αυτή είναι η πρόκληση για εμάς. Η αύξηση των καταγγελιών αυτή δείχνει ότι σπάει η σιωπή των γυναικών και όλο και περισσότερες αρχίζουν να ζητούν βοήθεια και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει καλύτερη αντιμετώπιση να διευρυνθούν οι υπηρεσίες και οι δομές, άρα υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη παρέμβασης» επεσήμανε ο ως συμπέρασμα η κα Βλασάκη.
Αρωγός η αυτοδιοίκηση στην καταπολέμηση της έμφυλης βίας
Η Περιφέρεια Κρήτης (Αυτοτελές Τμήμα Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Π.Ε. Ρεθύμνου) στο πλαίσιο του προγράμματος «Δράσεις Προώθησης Ισότητας των Φύλων στην Περιφέρεια Κρήτης 2018 – 2020» με τη σύμπραξη του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου και του Πανεπιστημίου Κρήτης, προωθεί καινοτόμες πρακτικές πρόληψης και αντιμετώπισης της έμφυλης βίας.
Ο Λάμπρος Βαμβακάς, αντιπεριφερειάρχης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Πολιτικής στον χαιρετισμό του στην σχετική εκδήλωση ανέφερε μεταξύ άλλων: «Η Περιφέρεια Κρήτης αναγνωρίζει το σημαντικό ρόλο που έχει η τοπική αυτοδιοίκηση για την ισότητα των φύλων σε επίπεδο Κρήτης. Η λήψη θετικών μέτρων για την προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών αποτελεί εργαλείο για τη δημιουργία μιας κοινωνίας όπου άνδρες και γυναίκες έχουν ίση πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά και συμμετοχή στην ανάπτυξη. Φαινόμενα όπως αυτά της έμφυλης βίας, ψυχικής και σωματικής επιφέρουν αρνητικές συνέπειες κυρίως στις γυναίκες όσο και στους οικείους τους αλλά και ευρύτερα στο κοινωνικό σύνολο. Η προαγωγή υγείας των γυναικών αποτελεί ζήτημα υψίστης προτεραιότητας που συνδέεται τελικά και με την εξασφάλιση συνθηκών οικογενειακής και κοινωνικής ισότητας. Η μηδενική ανοχή στην έμφυλη βία είναι η μόνη ενδεδειγμένη λύση και για την εξάλειψή της είναι απαραίτητη η συμβολή όλων μας».
Στο χαιρετισμό της η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Δημόσιας υγείας Ρεθύμνου Μαρία Καββάλου μεταξύ άλλων ανέφερε: «Η έμφυλη βία είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που εμφανίζεται σε όλες τις ηλικιακές, θρησκευτικές, εθνοτικές ομάδες, ενώ τα θύματα προέρχονται από όλες τις κοινωνικές τάξεις και τα μορφωτικά επίπεδα. Προσβλέπουμε σε πρακτικές αντιμετώπισης της βίας που θα αφορούν την ολοκληρωμένη υποστήριξη των γυναικών θυμάτων βίας, όλων των μορφών βίας και των παιδιών τους, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών με στόχο την πρόληψη και την καταπολέμηση όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών και η ενίσχυση του ρόλου των φορέων του δημόσιου και της τοπικής αυτοδιοίκησης, σε δράσεις για την πρόληψη και την καταπολέμηση όλων των μορφών βίας. Για την ποιοτική και αποτελεσματική υλοποίηση των δράσεων, τα συμβουλευτικά κέντρα και οι ξενώνες χρειάζεται να είναι στελεχωμένα με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό».
Χαιρετισμό έκανε και η αντιδήμαρχος Παιδείας του Δήμου Ρεθύμνου, Άννα Ελευθεριάδου-Γκίκα.