Σπουδαίες Υγειονομικές Εκθέσεις του 2021, διαβασμένες ή όχι

Του Τζέφρευ Λέβετ, Ομότιμος Καθηγητής Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, International Gusi Peace Prize Laureate

Ο Dag Hammarskjold αντελήφθη πολύ ορθώς, ότι κάποια στιγμή τα Ηνωμένα Έθνη θα κληθούν να προλάβουν την καταστροφή της ανθρωπότητας από την κόλαση. Φέτος, ο Antonio Guterres, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, είπε ότι ζούμε στο χείλος της αβύσσου, κινούμενοι προς λάθος κατεύθυνση, ενώ ο Πάπας Φραγκίσκος, στη Λέσβο, είπε ξεκάθαρα ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται στο χείλος ενός  ναυαγίου του Πολιτισμού. Δεν είναι υπερβολή να δούμε στον ορίζοντα μειωμένη ανθεκτικότητα και ένα τσουνάμι προβλημάτων ψυχικής υγείας στους νέους.

Μέσα από μια τόσο εξαντλητική εξέλιξη, ο ελληνικός λαός  δυστυχώς  υποφέρει και από ταλαιπωρία, όπως και το ίδιο το Σύστημα Υγείας και εννοείται βέβαια και  οι άνθρωποί του. Βρίσκω όμως παράδοξο το γεγονός, ότι συλλήβδην οι Κυβερνήσεις διαχρονικά αλλά και επί των ημερών μας, δεν είχαν και δεν έχουν την πρόνοια να προλαμβάνουν με κατάλληλα μέσα και ενέργειες – κοινωνικά ζητήματα και προβλήματα, που εκ της ψυχολογίας τους και μόνον, είναι άμεσα συνδεδεμένα με την κουλτούρα της Δημόσιας Υγείας. Είναι αδιανόητο με τόσους ιατρούς στο Κοινοβούλιο, διαχρονικά η Ελλάδα να μην έχει ούτε Εθνική Πολιτική Υγείας, ούτε ετήσια Έκθεση πάνω στην Υγεία του Έθνους. Είναι αξιοπερίεργο που δεν εφαρμόσθηκαν διάφορες  προτάσεις για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και τη Δημόσια Υγεία.

Στην πορεία του 21ου αιώνα, η Πολιτεία είναι ανέντιμη και ανέτοιμη στη πρόληψη, πολλώ δε μάλλον, στην διαχείριση κρίσεων υγείας. Η πολιτική γκρίνια και αντιπαράθεση συνεχίζονται, τα λάθη δεν διορθώνονται. Αυτό είναι το πλέον βέβαιο. Το Ε.Σ.Υ. δεν εφαρμόσθηκε πλήρως, ενώ πολύ γρήγορα έγινε το «παραπαίδι» της Κυβέρνησης. Παλεύει συνεχώς, λόγω κομματικών ανταγωνισμών και ιδεολογικών αγκυλώσεων και λειτουργεί υποβαθμιζόμενο διαρκώς, εγκλωβισμένο στην ατελεύτητη λιτότητα.

Και ξανά σήμερα, στην εποχή της COVID-19, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μία εμπρηστική ρητορική σε βάρος της καθημερινότητας. Συμβαίνουν, ακριβώς όπως στις μέρες της καταστροφής στο Μάτι, αλλά και μόλις το τελευταίο καλοκαίρι με μία ακόμη οικολογική τραγωδία. Η έκθεση σχετικά με το Μάτι και  ό,τι αυτή προέβλεπε, ποτέ δεν εφαρμόσθηκε.

Μία άλλη έκθεση τώρα, αυτή των καθηγητών Τσιόδρα και Λύτρα, έχει άμεση σχέση με την εν εξελίξει κρίση, τον ανθρώπινο πόνο και μερικοί  υποστηρίζουν ότι αναδεικνύει κάποιες πολιτικές  αδυναμίες. Μολονότι  η έκθεση αυτή έχει διχάσει τον πολιτικό κόσμο, τα ευρήματα της συνολικά, θα μπορούσαμε να πούμε, ήταν ήδη γνωστά.

Σε ένα εξελισσόμενο πεδίο καταστροφής, μελέτες (επιστημονικές) αναγκαίες μεν, ελλιπείς δε και ημιτελείς ενέργειες (πολιτικές), λαμβάνουν χώρα. Σε μία τέτοια διαχείριση, τόσο οι επιστήμονες όσο και οι κυβερνώντες έχουν λόγο και οι ρόλοι μπορούν να μπερδευτούν. Για ένα δεδομένο, περίπλοκο και προβληματικό πεδίο, όπως αυτό της COVID-19, αλλαγές γίνονται γρήγορα και συνεχώς και απαιτούνται επίσης γρήγορες δράσεις βασιζόμενες σε προηγούμενες σκέψεις, πάνω σε ήδη αναπτυγμένα μοντέλα. Υπάρχουν άλλοι όμως που διαμαρτύρονται για την πορεία.  Όμως η λήψη αποφάσεων υπό συνθήκες αβεβαιότητας είναι δύσκολη, ιδίως σε στιγμές δυναμικής μετάβασης και κυριαρχίας επιδημιολογικών κυμάτων (π.χ. από τη Δέλτα στην Όμικρον). Υπάρχουν άλλοι όμως που διαμαρτύρονται για διάφορους λόγους. Παράξενο όμως γιατί όλοι έχουν κάποιο δίκιο, κάτι που προσφέρει υλικό και πρόσκαιρο  πεδίο συζητήσεων και σχολιασμών στα ΜΜΕ.

Η εκτίμηση της ποιότητας φροντίδας υγείας, υπό αυξανόμενο φορτίο ασθενών με COVID-19, είναι μια δύσκολη υπόθεση. Κάθε σύστημα υγείας και κάθε νοσοκομείο έχει δυνατότητα βέλτιστης λειτουργίας. Θεωρητικά, η λειτουργία του νοσοκομείου μας λέει ότι η νοσηλεία εκτός ΜΕΘ θα φέρει μια σημαντική αύξηση της θνητότητας. Δύο νοσοκομεία με την ίδια χωρητικότητα και ποσοστό πληρότητας κρεβατιών θα παρουσιάζουν διαφορετικές θνησιμότητες αν φροντίζουν διαφορετικούς  πληθυσμούς ασθενών. Εάν νοσηλεύονται περισσότεροι ασθενείς, τότε έχουμε περισσότερους θανάτους, αλλά η μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας συνεπάγεται τελικά μεγαλύτερη νοσηρότητα. Με ελλιπείς υγειονομικούς ελέγχους, έχουμε πιο πολλές ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις.

Οι περιφερειακές ανισότητες, ενώ μειώθηκαν με την δημιουργία του Ε.Σ.Υ., επανήλθαν στην επιφάνεια την εποχή του COVID-19. Είναι καλό να τονισθεί ότι η ενδονοσοκομειακή θνησιμότητα των βαρέως πασχόντων ασθενών με COVID-19 επηρεάζεται αρνητικά από το υψηλό φορτίο ασθενών ακόμη και χωρίς υπέρβαση χωρητικότητας, καθώς και από τις περιφερειακές ανισότητες. Πιστεύω ότι οι συντάκτες της έκθεσης, γνώστες της Υγειονομικής πραγματικότητας, με το κύρος τους υπογραμμίζουν την ανάγκη για ουσιαστικότερη ενίσχυση των Υγειονομικών Υπηρεσιών, με επίκεντρο την ισότητα και την ποιότητα φροντίδας των Ελλήνων.

Χωρίς την ενσωμάτωση των αρχών της Δημόσιας Υγείας στην κουλτούρα και την κάθε μέρα πράξη του Συστήματος Υγείας και χωρίς την ανάπτυξη νέων πολιτικών στον νέο αιώνα, ο χώρος της Υγείας δεν θα είναι αρτιμελής, ακριβώς όπως η Υγειονομική Σχολή Αθηνών, δηλαδή η Δημόσια Υγεία έμεινε νομικά μη αρτιμελής, στον προηγούμενο αιώνα. Να θυμηθούμε ότι η κα Μέρκελ πριν λίγο καιρό, στην προσπάθειά της να προσθέσει μία ακόμη προσβολή σε όσα δεινά έχει προκαλέσει στη χώρα μας, είπε ότι είχε απόλυτη επίγνωση επί της υπερβολικής επιβάρυνσης που τα μέτρα λιτότητας έχουν προκαλέσει.

Χωρίς την ενσωμάτωση των αρχών της Δημόσιας Υγείας στην κουλτούρα και την κάθε μέρα πράξη του Συστήματος Υγείας και χωρίς την ανάπτυξη νέων πολιτικών στον νέο αιώνα, ο χώρος της Υγείας δεν θα είναι αρτιμελής, ακριβώς όπως η Υγειονομική Σχολή Αθηνών, δηλαδή η Δημόσια Υγεία έμεινε νομικά μη αρτιμελής, στον προηγούμενο αιώνα. Να θυμηθούμε ότι η κα Μέρκελ στην Αθήνα πριν λίγο καιρό, στην προσπάθειά της να προσθέσει μία ακόμη προσβολή σε όσα δεινά έχει προκαλέσει στη υγεια της χώρας μας, είπε ότι είχε απόλυτη επίγνωση επί της υπερβολικής επιβάρυνσης που τα μέτρα λιτότητας έχουν προκαλέσει.

Μέσα στην πορεία του 21ου αιώνα, ένα σημείο αναφοράς επιβάλλεται να είναι η Δημόσια Υγεία: ένα μείζον εθνικό αγαθό, που δίνει ελπίδα στους Έλληνες.

 

Ποιος είναι ο Jeffrey Levett

Ο Jeffrey Levett (ΤζέφρευΛέβετ) είναι Ομότιμος Καθηγητής Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, Αθήνα και Καθηγητής Ευρωπαϊκού Κέντρου Ειρήνης και Ανάπτυξης, Πανεπιστήμιο της Ειρήνης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ΟΗΕ, Βελιγράδι.

Το 2019έλαβε το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης Gusi (Gusi Peace Prize International), ένα από τα επιφανέστερα βραβεία στην Ασία. Θεωρείται το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης της Ανατολής και με αυτό έλαβε το κλειδί της πόλεως της Μανίλα (πρωτεύουσας των Φιλιππίνων). Το βραβείο δεν είναι χρηματικό και δίδεται με την προσδοκία και ευχή ο αποδέκτης να συνεχίσει τον αγώνα για την ειρήνη. Το βραβείο δόθηκε για τις υπηρεσίες του για την Παγκόσμια Δημόσια Υγεία, τη διάδοση της ελληνικής σκέψης και των αρχών της κλασσικής φιλοσοφίας.(Βλέπε wsimag: Greecegets a Gusi- Instruments and institutions for Peace, 16/1/ 2020).

"google ad"