Στην Ευρώπη των μεγάλων ανισοτήτων, η αγοραστική δύναμη του Έλληνα είναι χαμηλή

Μία Ευρώπη γεμάτη ανισότητες, που χωρίζεται σε τρεις ταχύτητες, ανέδειξε η Eurostat βγάζοντας τα στοιχεία για τα επίπεδα των κατώτατων μισθών στα κράτη – μέλη της Ε.Ε. Η χώρα μας βρίσκεται στη… μεσαία ταχύτητα, κάτω από την Ισπανία, πάνω όμως από την Πορτογαλία μετά την πρόσφατη αύξηση που ισχύει από την 1η Φεβρουαρίου 2019.

Οι έντονες οικονομικές αποκλίσεις που προκύπτουν από τα στοιχεία έχουν και γεωγραφικό… αποτύπωμα καθώς, αν παρατηρήσει κάποιος τον ευρωπαϊκό χάρτη, θα διαπιστώσει ότι όλες οι χώρες της πρώτης ταχύτητας συγκεντρώνονται στα βορειοδυτικά και βόρεια της Γηραιάς Ηπείρου, ενώ σχεδόν όλες οι χώρες της τελευταίας ταχύτητας βρίσκονται στην ανατολική πλευρά, κυρίως στη Βαλτική, και στα Βαλκάνια.

Οι διαφορές αυτές μόνο αμελητέες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν, καθώς η πρώτη κατηγορία έχει κατώτατους μισθούς άνω των 1.450 ευρώ όταν αντίστοιχα η τρίτη έχει κάτω των 600 ευρώ. Με άλλα λόγια η πλούσια Δύση έχει τρεις φορές πάνω βασικό μισθό από την κατά πολύ, όπως αποδεικνύεται, φτωχότερη ανατολική Ευρώπη.

Κάπου στη μέση και προς τα κάτω βρίσκεται η χώρα μας, η οποία, βάσει του κατώτατου μισθού, συμπεριλαμβάνεται στη δεύτερη κατηγορία χωρών, μαζί με Πορτογαλία, Μάλτα, Σλοβενία, Ισπανία, και σε σημαντικά υψηλότερο επίπεδο από τις Βαλτικές χώρες και το πρώην ανατολικό μπλοκ.

Οι μισθοί υπολογίζονται σε δωδεκάμηνη βάση και ο κατώτατος μισθός στη χώρα μας, προτού αυξηθεί, ήταν 683,76 ευρώ. Ο αντίστοιχος μισθός στη Λιθουανία, που κατατάσσεται στην πρώτη θέση της τρίτης κατηγορίας, διαμορφώνεται στα 555 ευρώ, ενώ στην Πορτογαλία, που ανήκει στην ίδια ομάδα κρατών – μελών με τη χώρα μας, έχει διαμορφωθεί στα 700 ευρώ.

Να σημειωθεί εδώ ότι, εάν υπολογίσουμε τον νέο κατώτατο μισθό στην Ελλάδα σε δωδεκάμηνη βάση, αυτός θα ανέλθει σε 758,3 ευρώ και θα ξεπεράσει αυτόν της Πορτογαλίας. Θα παραμείνει βέβαια στη δεύτερη ομάδα χωρών, κάτω από τη Σλοβενία (887 ευρώ) και την Ισπανία (1.050 ευρώ).

Αναλυτικά, σύμφωνα με την Eurostat, από την 1η Ιανουαρίου 2019 τα 22 από τα 28 κράτη – μέλη της Ε.Ε. έχουν ελάχιστους εθνικούς μισθούς. Δεν έχουν μόνο οι Δανία, Ιταλία, Κύπρος, Αυστρία, Φινλανδία και Σουηδία.

● Τον Ιανουάριο του 2019 η Βουλγαρία είχε τον χαμηλότερο ακαθάριστο, ελάχιστο μισθό σε ολόκληρη την Ε.Ε., καθώς ανέρχεται σε 286 ευρώ. Εννέα κράτη – μέλη, τα οποία βρίσκονται επίσης στα ανατολικά της Ε.Ε., έχουν ελάχιστο μισθό μεταξύ 400 – 600 ευρώ. Αυτά είναι η Λετονία (430), η Ρουμανία (446), η Ουγγαρία (464), η Κροατία (506), η Τσεχία (519), η Σλοβακία (520), η Πολωνία (523), η Εσθονία (540) και η Λιθουανία (555).

● Σε άλλα πέντε κράτη – μέλη, που βρίσκονται στον Νότο της Ε.Ε., οι ελάχιστοι μισθοί κυμαίνονταν μεταξύ 650 ευρώ και λίγο πάνω από 1.000 ευρώ ανά μήνα. Πριν από την αύξηση η Ελλάδα, με 684 ευρώ τον μήνα (για 12 μήνες), ήταν τελευταία στη δεύτερη αυτή ομάδα και ακολουθούσαν οι Πορτογαλία (700 ευρώ), Μάλτα (762), Σλοβενία 887) και Ισπανία (1.050). Με την αύξηση της 1ης Φεβρουαρίου η χώρα μας παραμένει στη δεύτερη ομάδα των χωρών του Νότου, περνάει όμως πάνω από την Πορτογαλία και τη Μάλτα.

● Στα υπόλοιπα επτά κράτη – μέλη, όλα δυτικά και βόρεια της Ε.Ε., οι ελάχιστοι μισθοί υπερέβαιναν τον Ιανουάριο του 2019 τα 1.450 ευρώ τον μήνα. Η κατάταξη: Ηνωμένο Βασίλειο (1.453 ευρώ), Γαλλία (1.521), Γερμανία (1.557), Βέλγιο (1.594), Ολλανδία (1.616), Ιρλανδία (1.656) και Λουξεμβούργο (2.071).

Η αγοραστική δύναμη

Όταν η σύγκριση γίνει με όρους αγοραστικής δύναμης, το χάσμα που χωρίζει τα κράτη – μέλη παραμένει, αλλά περιορίζεται σημαντικά. Συγκεκριμένα, ενώ με όρους ευρώ στα 22 ενδιαφερόμενα κράτη – μέλη ο υψηλότερος ελάχιστος μισθός στην Ε.Ε. ήταν μεγαλύτερος κατά 7 φορές από τον χαμηλότερο, με όρους αγοραστικής δύναμης ο υψηλότερος ελάχιστος μισθός ήταν σχεδόν τριπλάσιος από τον χαμηλότερο.

Συγκεκριμένα, οι ελάχιστοι μισθοί στα κράτη – μέλη με χαμηλότερα επίπεδα τιμών είναι σχετικά υψηλότεροι όταν εκφράζονται με όρους αγοραστικής δύναμης (PPS) και είναι σχετικά χαμηλότεροι στα κράτη – μέλη με υψηλότερα επίπεδα τιμών. Εξαλείφοντας τις διαφορές τιμών, οι ελάχιστοι μισθοί κυμαίνονταν από 557 μονάδες αγοραστικής δύναμης τον μήνα στη Βουλγαρία σε 1.646 μονάδες στο Λουξεμβούργο.

Και πάλι, στην τρίτη ταχύτητα οι εθνικοί ελάχιστοι μισθοί ήταν χαμηλότεροι από τις 800 μονάδες τον Ιανουάριο του 2019. Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. αυτής της ομάδας περιλάμβαναν: τη Βουλγαρία, τη Λετονία, την Εσθονία, την Τσεχία, τη Σλοβακία, την Κροατία και την Ουγγαρία. Οι εθνικοί ελάχιστοι μισθοί τους κυμαίνονταν από 577 μονάδες στη Βουλγαρία έως 765 στην Ουγγαρία.

Στην μεσαία ομάδα, οι εθνικοί ελάχιστοι μισθοί ήταν τουλάχιστον 800 μονάδες – αλλά χαμηλότεροι από 1.000 – τον περασμένο μήνα. Στην ομάδα αυτή υπήρχαν επτά κράτη – μέλη της Ε.Ε.: Ελλάδα, Πορτογαλία, Λιθουανία, Ρουμανία, Μάλτα, Ισπανία και Πολωνία. Οι εθνικοί ελάχιστοι μισθοί τους κυμαίνονταν από 800 μονάδες στην Ελλάδα έως 933 μονάδες αγοραστικής δύναμης στην Ισπανία και την Πολωνία.

Μας τα τρώει η εφορία

Πάντως, η αύξηση του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα σε ονομαστικούς όρους δεν σημαίνει πως οι αποδοχές των Ελλήνων εργαζομένων αυξάνονται αντίστοιχα και σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, δεδομένου ότι οι φόροι στην Πορτογαλία είναι μικρότεροι αυτών της Ελλάδας. Το φορολογικό τσουνάμι των τελευταίων ετών και ειδικά η αύξηση των έμμεσων φόρων της τελευταίας τριετίας έχει οδηγήσει σε δυσανάλογη μείωση της αγοραστικής δύναμης των χαμηλόμισθων και γενικότερα των φτωχότερων νοικοκυριών στην Ελλάδα.

Ενδεικτικά, η αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ και η αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης έχουν επιφέρει μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων και των καυσίμων και, όσο αυτοί οι φόροι διατηρούνται, θα εξακολουθούν να επηρεάζουν δυσανάλογα τους χαμηλόμισθους. Εάν μάλιστα ισχύσει η μείωση του αφορολογήτου από την 1η Ιανουαρίου 2020, τότε τα οφέλη για όσους αμείβονται με τον κατώτατο μισθό θα περιοριστούν περαιτέρω και, σε κάποιες περιπτώσεις, θα εξανεμιστούν.