Του Νίκου Σταματίνη
Μια τεράστια πυρκαγιά ξέσπασε τις τελευταίες μέρες στην πολιτεία της Καλιφόρνια. Ο αριθμός των νεκρών ανεβαίνει συνεχώς και η οικολογική καταστροφή μοιάζει τεράστια. Για το γεγονός αυτό μπορούμε να ενημερωθούμε παραδοσιακά από τα ειδησεογραφικά sites με reports σχετικά με τον αριθμό των νεκρών, τις προσπάθειες της πυροσβεστικής, τις δηλώσεις των υπευθύνων, το μέγεθος της καταστροφής. Ταυτόχρονα, όμως, ακριβώς επειδή μιλάμε για την πολιτεία της Καλιφόρνια, μπορούμε να ενημερωθούμε και με τα πιο σύγχρονα μέσα. Για παράδειγμα, τα προφίλ της οικογένειας West-Kardashian.
Σύμφωνα, λοιπόν, με δημοσιογραφικές πηγές που βγήκαν στη δημοσιότητα τις τελευταίες ώρες, το ζεύγος West-Kardashian, η βίλα των οποίων βρέθηκε για λίγο στο επίκεντρο της πυρκαγιάς, προσέλαβε ιδιωτικούς πυροσβέστες, προκειμένου να σώσει την περιουσία τη δική του, αλλά και των γειτόνων του. Οι προσπάθειές μάλιστα φάνηκαν αποτελεσματικές με δεδομένο ότι η βίλα στο Hidden Hills φέρεται ότι σώθηκε. Και σώθηκε κάπως έτσι:
Και κάπου εδώ ξεκινάει και το σημειολογικό κομμάτι της σχέσης του πιο διάσημου ζευγαριού του πλανήτη με τη φυσική καταστροφή. Η παραπάνω εικόνα είναι σοκαριστική. Τεράστιες εκτάσεις καμμένης έκτασης που φτάνουν ακριβώς στις άκρες της βίλας, ενδεχομένως λόγω των προσπαθειών της ιδιωτικής ομάδας πυροσβεστών. Εκτός από σοκαριστικό όμως (η πυρκαγιά είναι η πιο ‘εντυπωσιακή’ φυσική καταστροφή λόγω ορμής, φωτός και αλλαγής που κάνει στην υλική σύσταση των πραγμάτων που καταστρέφει) είναι και κάτι σαν teaser μιας εικόνας από το μέλλον.
Αν υπάρχει μια συγκροτημένη εικόνα για το μέλλον που έχει διαμορφώσει η γενιά μας, αυτή προκύπτει κυρίως από τις προειδοποιήσεις επιστημόνων και οικολόγων για την κλιματική αλλαγή, δευτερευόντως, από σειρές, όπως το Black Mirror, που προσπαθούν να δουν τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς που θα φέρει η ασταμάτητη εισχώρηση της τεχνολογίας και των social media στη ζωή μας και τέλος από την εικόνα της διαμόρφωσης του ύστερου, πιο άγριου καπιταλισμού. Εδώ τα έχουμε όλα. Τεράστιες πυρκαγιές από τις οποίες οι πλούσιοι προσπαθούν να γλυτώσουν μέσω της πρόσληψης ιδιωτικών πυροσβεστών.
Σε δεύτερο βαθμό έχουμε τη φρενήρη εικόνα των social media του ζεύγους. Η Kim ενημερώνει τους followers της στο twitter στις 9 Νοεμβρίου τονίζοντας πόσο σοκαρισμένη είναι από την πυρκαγιά που παραλίγο να χτυπήσει την ιδιωτική της περιουσία, με κουνημένες φώτο σε stories στο instagram, για να έρθει λίγη ώρα αργότερα μια φωτογραφία από τελείως προσωπική της στιγμή στην οποία απεικονίζεται να φιλάει στο μάγουλο τη μικρή ανηψιά της που έχει ήδη ένα φανταστικό βλέμμα απορίας γι’αυτό που συμβαίνει.
Αυτή η στιγμή ιδιωτικότητας είναι που απελευθερώνει την επιταγή ενασχόλησης με τα δημόσια πράγματα (βλ. φλόγες έχουν φτάσει ακριβώς δίπλα από το σπίτι της) και να εμφανιστεί στα People’s Choice Awards με φόρεμα Jean Paul Gaultier. Στη συνέχεια να παρουσιάσει το live του Kanye με τον Cudi σε ένα gif με φλόγες(!) και τελικά να περάσει στην απόλυτη ηρεμία της διαφήμισης καλλυντικών και αρωμάτων. H Κim, σε συνεργασία με το επικοινωνιακό της επιτελείο, θεώρησε απαραίτητο να ποστάρει, ανάμεσα σε ποστ με φλόγες και επαίνους για τον ηρωισμό των πυροσβεστών, μια στημένη φωτογραφία που λειτουργεί ως σχολιασμός ενός γεγονότος που αφορά άμεσα χιλιάδες ανθρώπους και πάλι μέσω παρουσίασης της ιδιωτικής της σφαίρας.
(AP Photo/Noah Berger)Το να κατηγορήσει κανείς το ζεύγος West-Kardashian για υποκρισία εκτός από απλοϊκό, είναι και σαν κριτική εκτός της εποχής της. Τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα, όπως είναι το λογικό, όταν μιλάμε για τέτοια επίπεδα διασημότητας. Iστορικά, οι διάσημοι ήταν άνθρωποι με ταλέντο σε κάποιο πεδίο: μουσικοί, τραγουδιστές, παρουσιαστές, συγγραφείς, κτλ. Τα τελευταία χρόνια, με την άνοδο του τηλεοπτικού reality και των social media, υπάρχει και ένας ‘εκδημοκρατισμός’, με την έννοια ότι δεν είναι προαπαιτούμενη η ύπαρξη ταλέντου. Η Κιμ ακολουθεί ακριβώς αυτό το παράδειγμα. Είναι σελέμπριτι χωρίς να είναι τίποτα άλλο.
Όλη η δημόσια εικόνα της Κιμ στηρίζεται ακριβώς πάνω σε αυτό το χαρακτηριστικό. Η Κιμ δεν πουλάει πολιτισμικό προϊόν που είναι φτιαγμένο να γίνει δημόσιο. Αντιθέτως, πουλάει αναγκαστικά στη δημόσια ζωή την ιδιωτική της σφαίρα. Οτιδήποτε και αν ποστάρει, λοιπόν, γίνεται αυτοαναφορικό. Η Κιμ δεν μπορεί παρά να μιλάει για τον εαυτό της. Όχι επειδή είναι εγωίστρια, αλλά γιατί η περσόνα της στήθηκε ακριβώς πάνω σε αυτή της την ιδιότητα. Δημιουργείται έτσι η εικόνα ενός ζευγαριού που, όχι μόνο δεν μπορεί να έχει ιδιωτική ζωή, αλλά δεν μπορεί να μην την πουλάει κιόλας. Ακόμα και όταν κινδυνεύει από πυρκαγιές.
Σε ένα κομμάτι του, ο Kanye West αυτοαναγορεύεται ως ο ’21st Century Schizoid Man’ (από το κομμάτι των King Crimson). Πράγματι, το ζεύγος Kardashian έχει αποδείξει πάμπολλες φορές ότι είναι η πλέον ενδεικτική περίπτωση της φρενίτιδας του αιώνα μας, φρενίτιδας που με δειλά βήματα πάει να κανονικοποιηθεί. Η περίπτωση των πυρκαγιών στην Καλιφόρνια είναι μια τέτοια περίπτωση. Οι πιο χαρακτηριστικές ‘δημόσιες’ φιγούρες του 21ου αιώνα, σώζουν μέρος της τεράστιας περιουσίας τους με το να προσλαμβάνουν ιδιωτική πυροσβεστική ομάδα και μετά, αφού βγει η πυρκαγιά από το reality story τους, επιστρέφουν στη διαφήμιση της ζωής τους. Όπως και να το δει κανείς, δυστοπικό.
(Kεντρική Φωτογραφία: ΑPimages/Evan Agostini/Invision)