Ολοένα και πληθαίνουν τα άκρως ανησυχητικά σημάδια για την ουσιαστική διερεύνηση των αιτίων της Τραγωδίας των Τεμπών. Η χθεσινή πρωτοβουλία του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για επανεκκίνηση έρευνας σχετικά με το δυστύχημα στο Άδεντρο του 2017, που μοιάζει να «κουμπώνει» με την κυβερνητική τακτική των συμψηφισμών, δημιουργεί εύλογους φόβους. Κυρίως σχετικά με το αν η λειτουργία των θεσμών «ενσωματώνει» το στοιχείο της βούλησης ώστε να καταλογιστούν πράγματι οι ευθύνες για το πολύνεκρο δυστύχημα ή αν εναρμονίζεται με τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς για την «διάχυσή τους» ώστε να μετριαστεί το πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση.
Η πρωτοβουλία Ντογιάκου
Η πρωτοβουλία του Ισίδωρου Ντογιάκου, αντικειμενικά, συνδέεται με την επιστολή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ένα 24ωρο νωρίτερα. Σε αυτήν ο πρωθυπουργός δεν ζητούσε απλά την γρήγορη διεκπεραίωση των ερευνών αλλά εστίαζε και στο περιεχόμενο της έρευνας ζητώντας να υπάρξει αναζήτηση «συστημικών σφαλμάτων στον τομέα των σιδηροδρόμων, περιλαμβανομένης και της τυχόν καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της απαιτούμενης τεχνολογικής αναβάθμισης των σχετικών υποδομών».
Αυτά την ίδια στιγμή που στην τελευταία του ανάρτηση ο Κυριάκος Μητσοτακης κατέστησε σαφή την πρόθεσή του να αναζητηθούν ευθύνες σε όσους «κυβέρνησαν την χώρα εδώ και χρόνια». Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί πως δεν είναι η πρώτη φορά το τελευταίο διάστημα που μια παρέμβαση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου εγείρει ερωτηματικά ως προς την σκοπιμότητά της μια και ο τρόπος που λειτούργησε ο ανώτατος δικαστικός λειτουργός και στην υπόθεση των υποκλοπών προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις σύσσωμης της αντιπολίτευσης.
Η «ρήτρα» της Επιτροπής Γεραπετρίτη
Παράλληλα έχουν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες της 3μελούς επιτροπής, με πρόσωπα που επέλεξε η κυβέρνηση, σχετικά με την διερεύνηση του δυστυχήματος. Πρόκειται για ένα άτυπο όργανο που επίσης έχει λάβει πολιτικές εντολές από τον μεταβατικό υπουργό Μεταφορών και στενό συνεργάτη του πρωθυπουργού Γιώργο Γεραπετρίτη προκειμένου να διερευνήσει «τις αδράνειες που υπήρξαν διαχρονικά». Δηλαδή και αυτή η έρευνα είναι προσανατολισμένη στην λογική της διάχυσης ευθυνών και καθόλου εστιασμένη στις ευθύνες της διακυβέρνησης που υφίσταται τα τελευταία 3 χρόνια πριν το δυστύχημα. Μάλιστα το πόρισμα της επιτροπής αυτής – σύμφωνα με όσα έχει δηλώσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός – θα περιλαμβάνεται υποχρεωτικά στην δικογραφία που θα σχηματιστεί. Άρα σε σημαντικό βαθμό θα επηρεάσει και την πορεία της δικαστικής έρευνας. Στα παραπάνω δεν μπορεί παρά να προσμετρηθεί αρνητικά το ότι στην αρχική δήλωσή του για τα αίτια της τραγωδίας ο Κυριάκος Μητσοτάκης προκατέβαλε τα πορίσματα των ερευνών αναφέροντας πως «το δράμα οφείλεται, δυστυχώς, κυρίως σε τραγικό ανθρώπινο λάθος».
Οι διοικήσεις ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ
Τα ανησυχητικά σημάδια σχετικά με την διερεύνηση της τραγωδίας ενισχύονται και από το γεγονός ότι ακόμη δεν έχουν αντικατασταθεί οι διοικήσεις των δύο οργανισμών που έχουν τις ευθύνες για την λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου: Δηλαδή του ΟΣΕ και της ΕΡΓΟΣΕ. Θυμίζουμε ότι σύμφωνα με δέσμευση του πρωθυπουργού οι διοικητές έχουν υποβάλλει τις παραιτήσεις τους. Όμως όπως έχει διαμηνύσει η κυβέρνηση στην πράξη θα αντικατασταθούν όταν επιλεγούν τα πρόσωπα που θα τους διαδεχθούν. Παράλληλα όμως το κρίσιμο αυτό διάστημα, όπου στις έρευνες απαιτείται η παράθεση στοιχείων οι εκλεκτοί της κυβέρνησης βρίσκονται ακόμη επικεφαλής των δύο οργανισμών. Μάλιστα σε ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ εκφράζεται η απορία του γιατί ακόμη δεν έχουν γίνει έρευνες και κατασχέσεις υλικού στα γραφεία τόσο των δύο εταιριών όσο και στην Hellenic Train.
Τα προφανή πεδία της έρευνας
Η προαναφερθείσα εικόνα υπάρχει την ίδια στιγμή που η αντιπολίτευση υποδεικνύει συγκεκριμένα πεδία που χρήζουν άμεσης έρευνας προκειμένου να δοθούν απαντήσεις στα ερωτήματα που έχουν προκύψει.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται το ζήτημα της μετάταξης του «μοιραίου σταθμάρχη» η οποία φέρεται να έγινε με «παράκαμψη» του ηλικιακού ορίου των 48 ετών που προβλέπονταν στην ισχύουσα νομοθεσία για τις μετατάξεις. Εξίσου σημαντικές είναι και οι καταγγελίες των σταθμαρχών για το σταμάτημα λειτουργίας του κέντρου τηλεδιοίκησης από το καλοκαίρι του 2019, όπως και οι λόγοι που σταμάτησε η λειτουργία του δευτεροβάθμιου κέντρου ελέγχου του δικτύου το 2020.
Τέλος είναι εμφανές ότι πολλές απαντήσεις πρέπει να αναζητηθούν στη συμφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση και την ΤΡΑΙΝΟΣΕ το 2020. Ιδίως από την στιγμή που σύμφωνα με δημοσίευμα της «Εφημερίδας των Συντακτών» αυτή άλλαξε το 2022 απαλλάσοντας την εταιρία από την υποχρέωση επενδύσεων της τάξης των 600 εκατομμυρίων με την ταυτόχρονη απάλειψη της υποχρέωσης του δημοσίου να ολοκληρώσει την εγκατάσταση και την λειτουργία συστημάτων ασφάλειας.