Τα «βαθιά λαρύγγια» της Σίλικον Βάλεϊ: Πρώην υψηλόβαθμα στελέχη διαδικτυακών κολοσσών μιλούν για τις επιπτώσεις των social media

Κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας την ανθρωπότητα για τα social media και τις επιπτώσεις που έχουν για τους χρήστες. Μάλιστα κάποιοι εξ αυτών επισημαίνουν πως οι καταστρεπτικές συνέπειες της τεχνολογικής προόδου σε μερικά χρόνια θα είναι συγκρίσιμες με εκείνες της κλιματικής αλλαγής.

Γιατί όμως να δώσει κανείς σημασία σε “καταστροφολόγους” και επικριτές του σύγχρονου διαδικτυακού κόσμου; Ίσως γιατί δεν πρόκειται απλώς για κάποιες συντηρητικές φωνές, που απορρίπτουν τις τεχνολογικές εξελίξεις. Αλλά για ανθρώπους που προέρχονται από τους κόλπους της Σίλικον Βάλεϊ, της μητρόπολης των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας, οι οποίοι εργάστηκαν για χρόνια σε υψηλόβαθμες θέσεις και εγκατέλειψαν το χώρο καταγγέλοντας το σκοτεινό πρόσωπο των κολοσσών του διαδικτύου.

Οι δυσοίωνες “προφητείες” τους έρχονται να προστεθούν στους φόβους που εκφράζουν πολλοί παγκοσμίως για την ανεξέλγκτη ισχύ των social media και εν γένει των εταιρειών που ελέγχουν τον κόσμο του διαδικτύου…

Σον Πάρκερ. Ο 38χρονος υπήρξε πρώτος πρόεδρος του κοινωνικού δικτύου του Μάρκ Ζάκερμπεργκ, του Facebook, και συνιδρυτής της δημοφιλούς υπηρεσίας Napster. Σήμερα δηλώνει “αντιρρησίας συνείδησης των social media”. Ο Πάρκερ έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό μέσα από την ταινία “The Social Network”, όπου τον υποδύθηκε ο τραγουδιστής Τζάστιν Τιμπερλεϊκ. Παραδέχεται ότι οι ιδρυτές του Facebook γνώριζαν από την αρχή πως δημιουργούσαν κάτι εθιστικό, που εκμεταλλευόταν “ένα τρωτό σημείο της ανθρώπινης ψυχολογίας”. “Αλλάζει τη σχέση μας με την κοινωνία και πιθανότατα παρεμβαίνει στην παραγωγικότητα με διάφορους τρόπους. Μόνο ο Θεός ξέρει τι κάνει στους εγκεφάλους των παιδιών”, σημειώνει, ενώ αποκαλύπτει πως το Facebook δημιουργήθηκε με στόχο “να απορροφάει όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο και περισσότερη προσοχή”. Όπως εξηγεί, αυτός ήταν και ο λόγος της δημιουργίας διάφορων χαρακτηριστικών, όπως για παράδειγμα το κουμπί “Like”. Πρόκειται για μια “δόση ντοπαμίνης”, όπως υπογραμμίζει, με στόχο να ενθαρρύνονται οι χρήστες να ανεβάζουν περισσότερο περιεχόμενο.

Τσαμάτ Παλιχαπιτίγια. Ο 41χρονος πριν από λίγες ημέρες προκάλεσε πάταγο με τις δηλώσεις του για τα social media και ειδικότερα για το Facebook. Ο ίδιος υπήρξε αντιπρόεδρος της εταιρείας στον τομέα της ανάπτυξης κοινού. Έχοντας πλέον αποχωρήσει δηλώνει πως αισθάνεται “τρομερές τύψεις” για τη συμβολή του στην ανάπτυξη όλων αυτών των εργαλείων. “Δημιουργήσαμε κάτι που διαλύει τον κοινωνικό ιστό”, είπε και κάλεσε τους χρήστες να σταματήσουν τα social media. “Οι βραχυπρόθεσμοι κύκλοι Feedback που έχουμε δημιουργήσει και κινητοποιούνται από την ντοπαμίνη καταστρέφουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η κοινωνία και το πως αλληλεπιδρούν μεταξύ τους οι άνθρωποι”, σημείωσε αναφερόμενος στις διάφορες εφαρμογές όπως το like, το love κλπ. των social media. Όπως υπογράμμισε, υπάρχουν παράγοντες που μπορούν να χειραγωγήσουν μεγάλες ομάδες ατόμων, ενώ ταυτόχρονα οι χρήστες επιδεινώνουν το πρόβλημα μέσα από μια ναρκισιστική προσέγγιση, που προβάλει μια εξιδανικευμένη εκδοχή του κάθε ατόμου. “Δεν το καταλαβαίνετε αλλά σας προγραμματίζουν… όμως τώρα πρέπει να αποφασίσετε πόσα είστε διατεθειμένοι να παραχωρήσετε, πόση από τη διανοητική σας ανεξαρτησία”.

Τρίσταν Χάρις. Το πρώην στέλεχος της Google εξέφρασε πρόσφατα την μετάνοιά του για όλες τις τεχνολογίες που βοήθησε να αναπτυχθούν. Ήταν για τρία χρόνια υπεύθυνος του κολοσσού του διαδικτύου για θέματα ηθικής και πιο συγκεκριμένα για θέματα που σχετίζονται με το πώς η τεχνολογία επηρεάζει τις σκέψεις και τις ενέργειες δισεκατομμυρίων χρηστών. “Όλοι μας είμαστε μπλεγμένοι μέσα σε αυτό το σύστημα, το οποίο μπορεί να πάρει τον έλεγχο των μυαλών όλων μας. Οι επιλογές μας δεν είναι τόσο ελεύθερες όσο νομίζουμε”, προειδοποίησε ο Χάρις, ο οποίος παραιτήθηκε το 2016 από τη Google για να εργαστεί στη ΜΚΟ “Time Well Spent”.

Εβγκενί Μορόζοφ. Ο “γκουρού του Ιντερνετ”, σε αντίθεση με τους συναδέλφους του, ακαδημαϊκούς του Πανεπιστημίου του Στανφορντ και υποτρόφους της Yahoo που έχουν ιδρύσει πολλές startups και έχουν εισχωρήσει στη Σίλικον Βάλεϊ, γράφει βιβλία και αρθρογραφεί για τους κινδύνους της τεχνολογίας του διαδικτύου. Όπως επισημαίνει “ψηφιακός παράδεισος δεν υπάρχει” και μακροπρόθεσμα “οι συνέπειες της ψηφιακής επανάστασης θα είναι συγκρίσιμες με εκείνες της κλιματικής αλλαγής”. Εξάλλου ο 33χρονος Λευκορώσος προειδοποιούσε για τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις αλλά και για την κατάχρηση των προσωπικών δεδομένων πολύ πριν όλα αυτά γίνουν αντιληπτά από τις αμερικανικές κρατικές αρχές και τις Βρυξέλλες, οι οποίες σήμερα επιχειρούν να περιορίσουν τους γίγαντες του διαδικτύου. “Προσφέρουν χωρίς χρέωση όλα τα είδη υπηρεσιών, αλλά αυτό που δεν βλέπουμε είναι το αντίτιμο: η δίψα για likes και η συγκέντρωση τόσων προσωπικών δεδομένων σε εταιρικά χέρια”, επισημαίνει.

Από την εφημερίδα Έθνος της Κυριακής