Με αφορμή το μπαράζ θανατηφόρων τροχαίων των τελευταίων ημερών στην Κρήτη πραγματοποιείται ένας διάλογος με παρέμβαση ακόμα και από τον πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, που εστίασε στην κακή οδηγική συμπεριφορά στην Κρήτη που “θυμίζει τριτοκοσμική χώρα”. Είπε χαρακτηριστικά “η κρητική λεβεντιά και υπερηφάνεια δεν εκδηλώνεται με τον καλύτερο τρόπο όταν τρέχουμε σαν τρελοί και παραβιάζουμε τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας με μεγαλύτερη συχνότητα από ότι μιλάμε στο κινητό τηλέφωνο” εκφράζοντας ταυτόχρονα τον φόβο του κάθε φορά που οδηγά ο γιος του στην Κρήτη.
Είναι όμως η Κρήτη πράγματι μία ιδιαίτερη περίπτωση στην Ελλάδα; Σύμφωνα με τα στοιχεία, όχι, δεν είναι.
- Η Ελλάδα γενικά είναι υψηλά στους δείκτες των τροχαίων δυστυχημάτων στην Ευρώπη των 28 και αρκετά πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο όμως έχει καταγράψει μία εκρηκτική μείωση του αριθμού των τροχαίων μεταξύ του 2008 και του 2014 που πλησιάζει το 48%.
- Κι έτσι πάντως, 6 περιφέρειες της χώρας βρίσκονται μεταξύ των πρώτων σε αριθμό θανάτων από τροχαία στην Ευρώπη, μεταξύ αυτών και η Κρήτη
Είναι η Κρήτη όμως η πρώτη περιφέρεια της Ελλάδας σε θανάτους από τροχαία; Όχι, δεν είναι.
- Η Κρήτη βρίσκεται στη 16η θέση πανευρωπαϊκά μαζί με τη Στερεά Ελλάδα με 95 νεκρούς ανά εκατομμύριο κατοίκους, όμως πιο πάνω από την Κρήτη βρίσκεται η Δυτική Ελλάδα με 124 νεκρούς, το Νότιο Αιγαίο με 119 νεκρούς, η Πελοπόννησος με 108 νεκρούς.
- Πάντως, αν και πανελλαδικά παρουσιάζεται μεγάλη μείωση των νεκρών από τροχαία δυστυχήματα, στην Κρήτη τα ποσοστά κινούνται ανοδικά αφού το 2011 είχαμε 54 νεκρούς, το 2012 είχαμε 57 και το 2013 είχαμε 66 νεκρούς παρουσιάζοντας έτσι άνοδο άνω του 15%.
Πού οφείλεται αυτό;
Η πιο πιθανή εξήγηση είναι στην κακή κατάσταση του οδικού δικτύου.
- Όπως είχε επισημάνει και ο κ. Λιονάκης, πρώην διευθυντής της ΕΛΠΑ και νυν πρόεδρος του Συλλόγου Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων ΕΣΥ.ΠΡΟΤΑ σε παλαιότερη συνέντευξη που είχε δώσει στην εφημερίδα μας “ο ΒΟΑΚ είναι από τους πιο γερασμένους στην Ελλάδα. Μόνο ο δρόμος Κόρινθος – Πάτρα είναι πιο γερασμένος αλλά τώρα εκεί κατασκευάζεται η Ολυμπία Οδός».
- Χαρακτηριστικό είναι ότι μόλις στα 35 χιλιόμετρα από το σύνολο 313 χιλιομέτρων του δικτύου υπάρχει διαχωριστικό στηθαίο. Αυτό που θα μπορούσε να είχε σώσει πολλές ζωές.
Όπως τονίζεται και σε παλιότερο ρεπορτάζ της «Ελευθεροτυπίας», η κατασκευή διαχωριστικού στηθαίου σε μήκος 14,5 χλμ από το ύψος του ΚΤΕΟ μέχρι την περιοχή των Λινοπεραμάτων έσωσε δεκάδες ζωές:
- «Μέχρι το 2003, οι νεκροί στο συγκεκριμένο τμήμα ήταν εννέα το χρόνο ανά μέσο όρο! Από το 2003, οπότε και κατασκευάστηκε το διαχωριστικό στηθαίο, μόλις έξι θανατηφόρα δυστυχήματα έχουν σημειωθεί, σε διάστημα 8 χρόνων».
Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο προκύπτει από τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας για τις ώρες που συμβαίνουν τα τροχαία ατυχήματα.
- Από τους 798 νεκρούς που καταγράφηκαν το 2015 οι 171 νεκροί προέκυψαν από ατυχήματα μεταξύ των ωρών από 12 τα μεσάνυχτα έως 7 το πρωί. Αν και η συγκεκριμένη ζώνη έχει τους περισσότερους νεκρούς ακολουθούμενη από τις ώρες 5 το απόγευμα έως 9 το βράδυ (161 νεκροί), το γεγονός είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των θανατηφόρων ατυχημάτων συμβαίνει καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Δηλαδή, και ώρες που δε γίνεται κατανάλωση αλκοόλ. Οι αιτίες λοιπόν των θανατηφόρων τροχαίων πρέπει να αναζητηθούν σε μία ποικιλία λόγων που εντείνονται κατά τις μεταμεσονύχτιες ώρες και λόγω της κατανάλωσης αλκοόλ. Το αλκόολ μετατρέπει τα πολλά υπόλοιπα αρνητικά σε ωρολογιακή βόμβα που περιμένει να εκραγεί.
- Σύμφωνα με τη Eurostat οι πίνακες με τον αριθμό των νεκρών ανά περιφέρεια αποδεικνύει ότι οι περιφέρειες με τα χαμηλότερα ποσοστά θανάτων είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία χώρες της Δύσης και του Βορρά της Ευρώπης ενώ τα πιο υψηλά ποσοστά καταγράφονται σε χώρες του Νότου και της Ανατολής. Στη μείωση του αριθμού των θανατηφόρων τροχαίων συντελεί η ύπαρξη καλού συστήματος μαζικών μεταφορών αλλά και η ύπαρξη καλής ποιότητας εθνικών οδών, αφού θεωρούνται πολύ πιο ασφαλείς από τους επαρχιακούς δρόμους. Επίσης, στη μείωση του αριθμού των θανατηφόρων τροχαίων φαίνεται να συντελεί και το κυκλοφοριακό, αφού συντελεί στη μείωση της ταχύτητας κίνησης των αυτοκινήτων και τον κίνδυνο εμπλοκής σε θανατηφόρο τροχαίο
- Αντιθέτως, υψηλά ποσοστά θανάτων καταγράφονται σε περιοχές με μικρά εθνικά οδικά δίκτυα ή σε κακή κατάσταση, όπως η Ρουμανία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Βουλγαρία, η Πολωνία, οι χώρες της Βαλτικής και η Ελλάδα. Επίσης, σημαντικό ρόλο στη μείωση των θανατηφόρων τροχαίων παίζει η ασφάλεια των οχημάτων που βελτιώνεται όσο πιο καινούργια είναι τα οχήματα, καλύτερος αστικός σχεδιασμός για την προστασία των πεζών, η επιβολή του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και ειδικά των ορίων ταχύτητας και η ανάπτυξη μίας κουλτούρας “ασφάλειας” συμπεριλαμβανομένου της ποιότητας παροχής ιατρικών υπηρεσιών για τις περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
- Στην Ελλάδα, η πλειοψηφία αυτών των στοιχείων απουσιάζουν. Και αν και έχουν γίνει βήματα, μπροστά, η Κρήτη έχει μείνει πολύ πίσω με ένα πολύ κακό οδικό δίκτυο, με μέτριο σύστημα δημόσιων μεταφορών, δίχως πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη μίας κουλτούρας “ασφάλειας”. Έτσι κάπως ίσως εξηγείται και η αύξηση που καταγράφεται στον αριθμό των νεκρών από τροχαία στην Κρήτη όταν στην υπόλοιπη Ελλάδα ο αριθμός μειώνεται.
Χαρακτηριστικά είναι επίσης ότι ενώ συγκεντρώνονται τεράστια ποσά από τα τέλη κυκλοφορίας ένα πολύ μικρό ποσοστό επιστρέφει σε μορφή αναγκαίων έργων.
- Όπως μας είχε αναφέρει ο κ. Λιονάκης: «Η μέση είσπραξη είναι περίπου 1 δισεκατομμύρια 100 εκατομμύρια ευρώ σε όλη την Ελλάδα. Στην Κρήτη το ποσό που συγκεντρώνεται φτάνει τα 113 εκατομμύρια ευρώ. Απ’ αυτά τα χρήματα μόνο 10 με 12 εκατομμύρια ευρώ γίνονται έργα στην Κρήτη».
Και το κόστος αυτής της “οικονομίας” πέρα από ανθρώπινες ζωές είναι τελικά και εξαιρετικά δαπανηρό.
Πάλι, όπως μας είχε πει ο κ. Λιονάκης:
- «Κατά μέσο όρο έχουμε 650 εκατομμύρια ευρώ περίπου απώλειες κάθε χρόνο. Αυτό είναι το πραγματικό κόστος των θανατηφόρων και των τροχαίων στην Κρήτη. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι με 4 χρόνια χωρίς κανένα τροχαίο θα μπορούσαμε να φτιάξουμε τον ΒΟΑΚ; Και οικονομικίστικα να το δει κάποιος, πέρα από τις ανθρώπινες τραγωδίες που συντελούνται, θα έπρεπε να είχε δράσει διαφορετικά».
Από την παράθεση των στοιχείων προκύπτει ότι αν και σημαντικός παράγοντας για τον αριθμό των νεκρών σε τροχαία είναι η κακή οδηγική συμπεριφορά, αυτή δεν είναι προνόμιο των Κρητικών, ενώ υπάρχει μία πληθώρα άλλων παραγόντων που αποδεικνύουν την αδυναμία ή μη θέληση του κράτους να συνεισφέρει τα βασικά και συντελούν στο να θρηνούμε μέρα παρά μέρα νεκρούς.
Διαβάστε σχετικά:
– 1.572 νεκροί στους δρόμους της Κρήτης – Ποιοι ευθύνονται;
– “Φτάνει πια!”: Παρέμβαση Κυριάκου Μητσοτάκη για τα τροχαία στην Κρήτη
– Η Κρήτη μέσα στις 20 περιφέρειες με τα περισσότερα θανατηφόρα τροχαία σε όλη την Ευρώπη | Πίνακες
– Eurostat: Road safety statistics at regional level
– Στατιστικά στοιχεία τροχαίας 2015