Τουρκία: Η εκκολαπτόμενη κρίση και η Ελλάδα

Του Δημήτρη Μάρδα

Σε μια περίοδο επαναπροσέγγισης των ΗΠΑ με το Ιράν, η Τουρκία σείεται. Διάφορα γεγονότα (η ρήξη Ερτογάν με το ιερατείο του Ισλάμ κ.ά.)  έρχονται να θέσουν υπό αμφισβήτηση την κυρίαρχη θέση του Τούρκου πρωθυπουργού, που φαίνεται ότι με τις επιλογές του δυσαρέστησε κάποιους.
Να υπενθυμίσουμε ότι στον πόλεμο του η Ιράκ του 2003 (επιχείρηση «Σοκ και Δέος») ο τότε νεοεκλεγείς Ισλαμιστής πρωθυπουργός, αρνήθηκε τη χρήση των τουρκικών εδαφών για την εισβολή στρατευμάτων των ΗΠΑ στο Βόρειο Ιράκ. Επίσης η ρήξη Τουρκίας-Ισραήλ που άρχισε στο Νταβός το 2009, (ρήξη Ερτογάν- Περέζ), δεν κόπασε, παρά τις πιέσεις και την έντονη δυσαρέσκεια των ΗΠΑ.
Τέλος, μην ξεχνάμε, ότι ο Ερτογάν διευκόλυνε τους Ρώσους από το 2007, έτσι ώστε να  περάσει ο αγωγός South Stream από τη Μαύρη θάλασσα, ενώ λίγο μετά, τον Ιούνιο του 2009, ανακοίνωσε τη δημιουργία αγωγού 700 χιλιομέτρων Σαμψούντας-Τσεϊχάν, μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου που θα κατέληγε στη Μεσόγειο!.
Και το «κερασάκι της τούρτας» ήταν οι πρόσφατες κινήσεις του δίδυμου Ερτογάν-Νταβούτογλου, στη Συρία (ενίσχυση του μετώπου Αλ Νούσρα, παρακλάδι τη Αλ Κάιντα), που εύλογα προσέκρουσαν στη στρατηγική των ΗΠΑ.
Όλα τα ανωτέρω είναι μάλλον αδύνατον να άφησαν ανενόχλητο το πολιτικο-οικονομικό καταστημένο του πλανήτη, που για ακόμη μια φορά έδειξε τα δόντια του στον Ερτογάν και σε όσους ηγέτες θεοποιούν τον εαυτόν τους.
«Τα εσωτερικά προβλήματα της Τουρκίας μπορεί να εξωτερικευτούν στην Ελλάδα», ένας φόβος που υφέρπει στο μυαλό πολλών αξιωματούχων της κυβέρνησης, λόγω των εξελίξεων που τρέχουν στη γειτονική χώρα.
Εδώ θα προτάξουμε μια άλλη προσέγγιση προς συζήτηση στο θέση αυτό. Αρχικά σημειώνεται ότι το 2014 δεν είναι 1996. Το 1996, με την κρίση στα Ίμια, η Ελλάδα είχε χρήματα και μπορούσε να αγοράσει άφθονα οπλικά συστήματα μετά από μια εμπλοκή πλήρως ελεγχόμενη από τις ΗΠΑ!.
Δεύτερον, ποιος έχασε πράγματι από την κρίση στα Ίμια; Το θερμό εκείνο επεισόδιο του 1996, έλαβε χώρα λίγο χρόνο πριν τη Σύνοδο Κορυφής του Λουξεμβούργου (12 και 13 Δεκεμβρίου 1997). Κατά τη Σύνοδο εκείνη άνοιξε ο δρόμος της ενταξιακής πορείας της Κύπρου και των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, που κλείδωσε με τη Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι (1999). Η Τουρκία, λόγω στην ουσία των Ιμίων, έμεινε εκτός του νυμφώνος.
Έτσι, για δεύτερη φορά έχασε το τραίνο της ένταξης. Το πρώτο, που θα μπορούσε να δημιουργήσει τετελεσμένα στην υπό ένταξη Ελλάδα, το έχασε το 1978 επί κυβέρνησης Ετσεβίτ.
Η Ελλάδα δεν παρασύρθηκε στον πολιτικό διάλογο που επιθυμούσε η Τουρκία για την εκ νέου χάραξη των συνόρων στο Αιγαίο, όπου τα χωρικά ύδατα των 12 μιλίων είναι δεδομένα, λόγω νομοθετημάτων της ΕΕ. Από την άλλη, ακόμη και αν υποθέσουμε ότι θα μπορούσε να τεθεί προς συζήτηση η ακραία και ανυπόστατη άποψη ότι οι βραχονησίδες στο Ανατολικό Αιγαίο είναι εκτός των συνόρων της Ελλάδας (που διαθέτουν χωρικά ύδατα, αλλά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα), τότε τίθεται ένα άλλο ερώτημα: Θα άλλαζαν αισθητά τα θαλάσσια σύνορα της χώρας, απειλώντας έτσι την Ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ); Φυσικά όχι!
Γιατί η εμπλοκή στα Ίμια μη θεωρηθεί λοιπόν ως μια προβοκάτσια Τούρκων αντιευρωπαϊστών, που εξυπηρετούσε ταυτόχρονα τρία σκοπούς: Τη μη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, την όξυνση των δαπανών για εξοπλισμούς και στις δυο χώρες όπως και την ισχυροποίηση των ΗΠΑ στην περιοχή.
Η όποια κρίση μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας είναι πιθανή, αν συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: Πρώτον, η ΕΕ να δείξει ότι δεν πρόκειται να λειτουργήσει κατά τα προβλεπόμενα υπέρ ενός κράτους-μέλους της. Δεύτερον, να είναι οι ΗΠΑ και η ΕΕ σίγουρες ότι η όποια διμερής διένεξη στο Αιγαίο δε θα κατεβάσει τους Ρώσους εκεί και δε θα φέρει ακόμη και τους Κινέζους. Τρίτον, να επιθυμούν οι ΗΠΑ την πλήρη υποταγή και των δυο χωρών, μέσω της εκτίναξης των δημοσίων χρεών τους.
Το τελευταίο όμως μπορεί να γίνει όταν οι «σύμμαχοί» μας είναι απόλυτα πεπεισμένοι ότι η κρίση στη Μέση Ανατολή είναι πλέον σε ύφεση, γεγονός που σημαίνει ότι το Ιράν, όπως και άλλες εστίες ανάφλεξης, θα είναι απόλυτα διαχειρίσιμες κατά τα μέτρα τους.

* Ο Δημήτρης Μάρδας είναι καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ

Μέρος του άρθρου δημοσιεύθηκε στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»

Πηγή: tvxs.gr