Οι ενδείξεις για εγκλήματα πολέμου και από τις δύο πλευρές ήταν πολλές, καθ’ όλη τη διάρκεια του μήνα του πολέμου στην Ουκρανία. Ειδικά για την ρωσική πλευρά, κι όσα εγκλήματα κατηγορείται, έχουμε όχι μόνο δημοσιοποίηση, όχι μόνο διεθνή καταδίκη, αλλά και ήδη έναρξη έρευνας για εγκλήματα πολέμου των δυνάμεων εισβολής από το διεθνές δικαστήριο της Χάγης.
Τις τελευταίες ημέρες όμως, γίνονται σοβαρότερες και αρχίζουν να βγαίνουν στο φως πολύ σοβαρές καταγγελίες, και για την ουκρανική πλευρά, που απασχόλησε πολύ λιγότερο μέχρι σήμερα τα μέσα ενημέρωσης. Με τελευταίες αυτές που φέρνει στο φως, με τρόπο είναι αλήθεια, η γνωστή ..φιλορωσική εφημερίδα Ουάσιγκτον Ποστ.
Πριν όμως περάσουμε σε όσα γράφει η εφημερίδα, δύο υπενθυμίσεις: η επίθεση της ουκρανικής κυβέρνησης στον Ερυθρό Σταυρό, διότι δεν «φρόντισε» να σώζει μόνον προς τη μία πλευρά, και η έμμεση αποδοχή ότι διεπράχθησαν τέτοια εγκλήματα από ουκρανικής πλευράς στις διμερείς συνομιλίες στην Τουρκία. Αξίζει να αναφερθεί πως ο άνθρωπος που υποσχέθηκε τη διερεύνηση των καταγγελόμενων ως ουκρανικών εγκλημάτων πολέμου, στις συνομιλίες στην Τουρκία, ήταν ο σύμβουλος του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκυ, Ολεκσίι Αρεστόβιτς, ο ίδιος άνθρωπος που στην Ουάσιγκτον Ποστ έχει κάνει κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες δηλώσεις, όπως ότι «το στρατιωτικό δόγμα της Ουκρανίας προβλέπει την ολική άμυνα», δηλαδή και την εμπλοκή των αμάχων στις εχθροπραξίες, και ότι ο συγκεκριμένος πόλεμος «δεν είναι ένας ανταγωνισμός ευρωπαϊκών στρατών, σύμφωνα με τους καθιερωμένους κανόνες, αλλά αγώνας ενός λαού να επιβιώσει αντιμέτωπος με μιαν υπαρξιακή απειλή», άρα, όπως σαφώς αφήνει να εννοηθεί, όλα επιτρέπονται… (τα περί ευρωπαίων και μη ευρωπαίων και όλο το ρατσιστικό υπόβαθρο τέτοιων δηλώσεων ας μείνει ασχολίαστο εδώ). Και μπορεί η παλιά παροιμία να λέει πως όλα επιτρέπονται στον έρωτα και στον πόλεμο, όμως ο περίφημος νομικός μας πολιτισμός διαφωνεί, και εδώ αξίζει να τον υπερασπιστούμε.
Ο τίτλος του άρθρου της Ουάσιγκτον Ποστ, περί ου ο λόγος: «Η Ρωσία σκότωσε άμαχους στην Ουκρανία. Οι αμυντικές τακτικές του Κιέβου αύξησαν τον κίνδυνο»: Russia has killed civilians in Ukraine. Kyiv’s defense tactics add to the danger. Αύξησαν τον κίνδυνο να σκοτώσουν οι ρώσοι άμαχους, γιατί χρησιμοποιούσαν τους άμαχους ως ασπίδες, εννοεί και το καταγράφει στο κείμενο. Το λέει, όμως, με ..τρόπο. Η «αύξηση του κινδύνου» ωστόσο, με την χρήση των αμάχων ως ασπίδων, αποτελεί αυτή καθ’ αυτή έγκλημα πολέμου, και μάλιστα όχι μόνον με βάση το διεθνές δίκαιο, αλλά με βάση και το αμερικάνικο δίκαιο.
Ακολουθούν μεταφρασμένες οι παράγραφοι του άρθρου οι οποίες συνηγορούν σε πιθανά έως πιθανότατα ουκρανικά εγκλήματα πολέμου, από την Ουάσιγκτον Ποστ – σε αγκύλες δικές μας παρατηρήσεις/διευκρινήσεις:
Ολο και περισσότερο οι Ουκρανοί έρχονται αντιμέτωποι με μιαν δυσάρεστη αλήθεια: η κατανοητή παρόρμηση (understandable impulse) του [ουκρανικού] στρατού να αμυνθεί στις ρωσικές επιθέσεις, μπορούσε να θέσει στο στόχαστρο αμάχους. Στις περισσότερες πόλεις κάθε γειτονιά έχει μετατραπεί σε στρατιωτικό στόχο (has become militarized), κάποιες γειτονιές περισσότερο από άλλες, μετατρεπόμενες σε πιθανούς στόχους των ρωσικών δυνάμεων, που θέλουν να εξαφανίσουν την ουκρανική άμυνα [δηλ., να πλήξουν στρατιωτικούς στόχους].
Με τις ρωσικές δυνάμεις να στοχεύουν πόλεις, οι Ουκρανοί απάντησαν οχυρώνοντας περιοχές πολιτών για να υπερασπιστούν το Κίεβο, αναπτύσσοντας συστήματα αεράμυνας, βαρύ οπλισμό, στρατιώτες και εθελοντές για να περιπολούν σε αυτούς τους θύλακες. [Και έτσι] οι απώλειες αμάχων αυξάνονται.
Ωστόσο, η στρατηγική της Ουκρανίας να τοποθετεί βαρύ στρατιωτικό εξοπλισμό και άλλες οχυρώσεις σε αστικές ζώνες θα μπορούσε να αποδυναμώσει τις προσπάθειες της Δύσης και της Ουκρανίας να φέρουν προ των νομικών της ευθυνών, για πιθανά εγκλήματα πολέμου, τη Ρωσία, λένε ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικοί στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. ….
«Εάν υπάρχει στρατιωτικός εξοπλισμός εκεί και [οι Ρώσοι] λένε ότι πλήττουν αυτόν τον στρατιωτικό εξοπλισμό, υπονομεύεται το συμπέρασμα ότι επιτίθενται σκόπιμα σε άμαχους και σε μη στρατιωτικές υποδομές», λέει ο Ρίτσαρντ Γουίρ, ερευνητής στο τμήμα κρίσεων και συγκρούσεων του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch), που δουλεύει στην Ουκρανία. …
Την περίοδο του πολέμου, οι δημοσιογράφοι της Ουάσιγκτον Ποστ είδαν οι ίδιοι ουκρανικά αντιαρματικά, αντιαεροπορικά και τεθωρακισμένα μεταφοράς προσωπικού κοντά σε κατοικίες αμάχων. Σε ένα άδειο οικόπεδο, οι δημοσιογράφοι της Ποστ εντόπισαν φορτηγό που μετέφερε έναν εκτοξευτή πολλαπλών πυραύλων Grad.….
Ο ουκρανικός στρατός «είναι υπεύθυνος, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο» να απομακρύνει τις δυνάμεις του και τον εξοπλισμό του από περιοχές όπου κατοικούν άμαχοι και, αν αυτό δεν είναι δυνατό, να απομακρύνει τους αμάχους από αυτές τις περιοχές, λέει ο Γουίρ. «Αν δεν το πράξουν, πρόκειται για παραβίαση των νόμων του πολέμου», πρόσθεσε. «Γιατί, ουσιαστικά θέτουν σε κίνδυνο τους αμάχους, αφού όλος αυτός ο στρατιωτικός εξοπλισμός είναι νόμιμος στόχος».
…
Απαντώντας σε γραπτές ερωτήσεις της Ουάσιγκτον Ποστ, ο Ολεξίι Αρέστοβιτς, σύμβουλος του προσωπάρχη του ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκυ απάντησε ότι το στρατιωτικό δόγμα της χώρας, που έχει εγκριθεί από το κοινοβούλιο, προβλέπει την «ολική άμυνα».
….
«Αυτό που συμβαίνει εδώ δεν είναι ένας ανταγωνισμός ευρωπαϊκών στρατών, σύμφωνα με τους καθιερωμένους κανόνες, αλλά αγώνας ενός λαού να επιβιώσει αντιμέτωπος με μιαν υπαρξιακή απειλή», είπε ο Αρεστοβιτς. «Δεν μπορούμε να εμποδίσουμε τους πολίτες μας να υπερασπιστούν τα σπίτια, τις ελευθερίες, τις αξίες και τις ταυτότητές τους όπως το καταλαβαίνουν…».
Στην Ουάσιγκτον Ποστ και πάλι όμως ο λόγος:
«Η γραμμή για το τι συνιστά έγκλημα πολέμου χάνεται αν οι κατοικημένες γειτονιές στρατιωτικοποιηθούν και μετατραπούν σε πεδία μάχης, στα οποία οι θάνατοι αμάχων είναι αναπόφευκτοι….
Μετά από κάθε ύποπτη ρωσική αεροπορική επιδρομή στην πρωτεύουσα και αλλού, οι Ουκρανοί έστελναν ομάδες για να συγκεντρώσουν βίντεο και άλλες αποδείξεις που θα χρησιμοποιήσουν σε πιθανή άσκηση δίωξης για εγκλήματα πολέμου κατά της Ρωσίας στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, αλλά πολλά από αυτά μπορεί να αποδειχθούν αδύναμα [να μην αποτελούν αποδείξεις]. «Εφόσον υπάρχουν στρατιωτικοί στόχοι στην περιοχή, τότε υπονομεύεται ο ισχυρισμός τους ότι κάποιο συγκεκριμένο χτύπημα ήταν έγκλημα πολέμου», λέει ο Γουίρ. …
Δυτικοί ειδικοί σε θέματα ασφάλειας τονίζουν ότι η ουκρανική αεράμυνα είναι σε τέτοιο βαθμό βασισμένη στην πόλη ώστε όταν χτυπούν επιτιθέμενους ρωσικούς πυραύλους ή μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα συντρίμμια έχουν μερικές φορές χτυπήσει ή πέσει σε κατοικίες αμάχων…
Ουκρανοί στρατιώτες και εθελοντές προειδοποιούν τους δημοσιογράφους να μην τραβούν φωτογραφίες ή βίντεο από στρατιωτικά σημεία ελέγχου, εξοπλισμό, οχυρώσεις ή αυτοσχέδιες βάσεις μέσα στην πόλη για να μην μάθουν οι ρώσοι που βρίσκονται. Ουκρανός μπλόγκερ ανέβασε στο TikTok ουκρανικό τανκ και άλλα στρατιωτικά οχήματα να έχουν αναπτυχθεί σε εμπορικό κέντρο. Το εμπορικό κέντρο καταστράφηκε αργότερα, στις 20 Μαρτίου, από ρωσικό πλήγμα, που σκότωσε οκτώ ανθρώπους [δεν αναφέρεται αν ήταν στρατιωτικοί]…»
Τα ερωτήματα που προκύπτουν από το δημοσίευμα είναι πολλά. Οι καταγγελίες για την χρήση αμάχων ως ασπίδων, που εδώ και μέρες απασχολούν τον Τύπο, γίνονται σιγά σιγά ενδείξεις και αποδείξεις, όσο ευγενικά και αν έχουν γραφτεί για τον αμυνόμενο. Το έγκλημα της χρήσης αμάχων ως ασπίδων μπορεί να καταγράφεται ως «αναγκαίο κακό» στην Ουάσιγκτον Ποστ, παραμένει όμως έγκλημα πολέμου.
Αλλά, για τα εγκλήματα πολέμου, το ποιός και τι διέπραξε, θα αποφασίσουν τα διεθνή δικαστήρια. Για τα πολιτικά ερωτήματα, όμως, που προκύπτουν, οφείλει να απαντήσει και η ελληνική κυβέρνηση, ου μην και το ελληνικό κοινοβούλιο:
Ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, θεωρείται υπεύθυνος για τα εγκλήματα πολέμου που κατηγορείται η ρωσική πλευρά. Ο καλεσμένος του ελληνικού κοινοβουλίου, πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκυ, ηγέτης του κράτους και του στρατού που έβαλε τους αμάχους ασπίδα στα όπλα, θεωρείται, αντιστοίχως, υπεύθυνος για αυτό;
Και
Οταν η ελληνική κυβέρνηση έστελνε όπλα στην Ουκρανία, έβαζε μέσα ραβασάκια να μη χρησιμοποιηθούν σε εγκλήματα πολέμου; γιατί, όπως αποδεικνύεται, είναι πολύ πιθανό να έστελνε όπλα (και) στα χέρια εγκληματιών πολέμου.
Αλλά, ξέχασα. Τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττουν οι ΗΠΑ ή οι σύμμαχοί τους είναι έγκλημα μόνον να τα αποκαλύπτεις. Αρκεί να ρωτήσουμε τον Ασανζ.
Julian Assange is being targeted for exposing US war crimes – in Iraq, Afghanistan and Guantanamo Bay.
Extradition to the US is not only an attempt to silence him – but to stop all journalists from speaking truth to power.
We must continue to oppose his extradition to the US.
— Richard Burgon MP (@RichardBurgon) December 10, 2021