Το «πειθαρχικό» Τσίπρα, το ρήγμα με Τσακαλώτο και η νέα φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ

Συνέρχεται αύριο το Πολιτικό Συμβούλιο του ΣΥΡΙΖΑ (αν και αρχικώς είχε προγραμματιστεί για σήμερα) προκειμένου να συζητήσει και να επικυρώσει την εισήγηση που έκανε ο Αλέξης Τσίπρας την περασμένη Πέμπτη στο διευρυμένο, άτυπο όργανο του πρωινού καφέ και του προεδρείου της κοινοβουλευτικής ομάδας, για ένα τετραμελές πειθαρχικό όργανο που θα επιβάλει κυρώσεις στα στελέχη του κόμματος όταν προβαίνουν σε επικοινωνιακά «φάλτσα».

Προς το παρόν, εκτός από αυστηρές συστάσεις, η ανώτερη ποινή που προβλέπεται, τουλάχιστον σύμφωνα με όσα μεταφέρουν αρμόδιες πηγές του ΣΥΡΙΖΑ, είναι ότι κάποιος που προβαίνει σε τοποθετήσεις εκτός γραμμής, τοποθετήσεις που απηχούν προσωπικές στρατηγικές κ.ο.κ. θα μπορεί να χάσει τη θέση ευθύνης που τυχόν κατέχει (όχι όμως και τη θέση του σε εκλεγμένα όργανα, όπως πχ η ΚΕ). Η λογική των διαγραφών είναι ένα ακραίο μέτρο για τον ΣΥΡΙΖΑ που δε φαίνεται να είναι στη σκέψη της ηγεσίας αυτή τη στιγμή.

Σε κάθε περίπτωση όμως με αυτό το πειθαρχικό όργανο ο Αλέξης Τσίπρας στέλνει το μήνυμά του, όχι μόνο προς την εσωκομματική αντιπολίτευση, αλλά προς πάσα κατεύθυνση (εσωτερικά). Και το μήνυμα δεν είναι άλλο από το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, είναι ένα κόμμα εξουσίας που δεν μπορεί να παρουσιάζει εικόνα «βαβέλ» προς τα έξω, ούτε ο καθένας να λέει τη γνώμη και την προσωπική του γραμμή του ελαφρά τη καρδία στα σόσιαλ μήντια προκειμένου να συσπειρώσει την τάση του, την ομάδα και το ακροατήριό του, πολλώ δε μάλλον να απευθύνει συστάσεις και κριτική στον πρόεδρο μέσω facebook αντί να διατυπώνει τη διαφωνία του στα όργανα.

Ο αντίλογος από την πλευρά της αντιπολίτευσης παγίως είναι ότι τα όργανα δεν συνεδριάζουν τακτικά και η πολιτική γραμμή και κατεύθυνση για τα ζητήματα της επικαιρότητας δεν συζητείται στο κόμμα. Στην εισήγησή του στον πρωινό καφέ, ο Αλέξης Τσίπρας έδειξε να αναγνωρίζει το έλλειμα αυτό σημειώνοντας πως «είναι σημαντικό να ενισχύσουμε τις συλλογικές μας διαδικασίες, ώστε η διαφορετική άποψη να κατατίθεται στα συλλογικά όργανα και να αποφασίζουμε συλλογικά». Ωστόσο, προφανώς δεν είναι πρακτικό να συνεδριάζουν τα όργανα κάθε τρεις και λίγο, και κυρίως αυτό που θέλει ο Τσίπρας είναι ελευθερία κινήσεων ως πρόεδρος του κόμματος, και αποδέσμευση από τον βραχνά της συνεχούς τήρησης ισορροπιών σε ρόλους αλλά και στην γραμμή.

Τι πυροδότησε την απόφαση για «πειθαρχικό»

Όπως είναι γνωστό πλέον, αρχικώς η τοποθέτηση της αναπληρώτριας τομεάρχη Εξωτερικών Θεοδώρας Τζάκρη που χαρακτήρισε εν είδει μομφής «άπατρι» και «διεθνιστή» τον Κυριάκο Μητσοτάκη, προκάλεσε την ενόχληση της Κουμουνδούρου η οποία δια της Όλγας Γεροβασίλη υποχρέωσε τη βουλευτή σε διορθωτική δήλωση. Ωστόσο το θέμα Τζάκρη στο οποίο επρόκειτο να δοθεί συνέχεια στον πρωινό καφέ, επισκιάστηκε από την παρέμβαση Τσακαλώτου, ο οποίος την περασμένη Τετάρτη ανέβασε στο λογαριασμό του στο facebook άρθρο του (με τη μορφή ημερολογίου) αναδεικνύοντας το σημείο της διαφωνίας του για την αναφορά Τσίπρα στον Μητσοτάκη ως «πολιτικό απατεώνα».

Το αποτέλεσμα ήταν η έκρηξη του Αλέξη Τσίπρα στον πρωινό καφέ της Πέμπτης, παρουσία του Ευκλείδη Τσακαλώτου και η υπογράμμιση ότι την προεδρία του κόμματος την ασκεί ο ίδιος και όχι όλοι μαζί.

Η παρέμβαση του Ευκλείδη Τσακαλώτου ήρθε τρεις μέρες μετά την παρουσία Τσίπρα στη ΔΕΘ κι ενώ, μετά τις αλλαγές στο κόμμα και τον ανασχηματισμό των τομεαρχών τα πράγματα έδειχναν να βρίσκουν έναν βηματισμό ως προς την αντιπολιτευτική τακτική του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, με τα εσωκομματικά να έχουν βγει απ’ το πλάνο.

Αμφισβήτηση αλλά και παραδοχή της υποβάθμισης

Με τη στάση του ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, όχι μόνο επανέφερε την εσωστρέφεια, αλλά ουσιαστικά προέβη σε δημόσια παραδοχή της υποβάθμισής του, (παρόλο που η τοποθέτησή του σε ρόλο συντονιστή του Οικονομικού Κύκλου των κοινοβουλευτικών τομέων προβλήθηκε ως «αναβάθμιση», φιλική προσφορά της Κουμουνδούρου ώστε να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις).

Κι αυτό, διότι η δημόσια διαφοροποίησή του από τον Αλέξη Τσίπρα, είχε προφανώς στόχο να καταγραφεί ως τέτοια, στο βάθος εξέφραζε δυσαρέσκεια και είχε το στοιχείο της εκ των υστέρων αμφισβήτησης του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να το δει κανείς ως μια προσπάθεια να μετρήσει τα όριά του, να μετρήσει «το μπόι του», στην νέα εποχή του ΣΥΡΙΖΑ που σηματοδότησαν οι κινήσεις Τσίπρα στις αρχές του μήνα, εκ των οποίων κομβικής σημασίας ήταν η απόφασή του να απομακρύνει τον Τσακαλώτο από το χαρτοφυλάκιο των Οικονομικών (απόφαση με πολιτικό και εσωκομματικό υπόβαθρο), οδηγώντας τον στην έξοδο από την «σκιώδη» κυβέρνηση. Ο Τσακαλώτος ουσιαστικά, αιφνιδιαζόμενος, βρέθηκε μεταξύ δύο κακών επιλογών, να μετακινηθεί σε άλλο τομέα, ή να μείνει τελείως εκτός. Επέλεξε το δεύτερο που είχε τη δυνατότητα να καμουφλαριστεί ως αναβάθμιση.

Τακτική κίνηση με διπλό υπόβαθρο

Ο Αλέξης Τσίπρας στον αντίποδα, με την κίνησή του ως προς τον Τσακαλώτο θέλησε από τη μία να σηματοδοτήσει αλλαγή πλεύσης στην οικονομία και να αποτινάξει συμβολισμούς συστημικής συμμόρφωσης στους οποίους παραπέμπει το πρόσωπο του πρώην ΥΠΟΙΚ, από την άλλη να διαιρέσει και να απονευρώσει την εσωκομματική αντιπολίτευση. Η τελευταία τελεί σε αμηχανία και μετά την κίνηση Τσακαλώτου φαίνεται να περιέρχεται σε ακόμη πιο δύσκολη θέση.

Το πειθαρχικό όργανο προφανώς ήταν ένα βήμα που είχε προϋπολογίσει ο Αλέξης Τσίπρας, ήταν δηλαδή κομμάτι των αλλαγών και δεν προέκυψε σε ένα βράδυ, ωστόσο η παρέμβαση Τσακαλώτου φαίνεται να το επίσπευσε και να διευκόλυνε την επιβολή του. Κάποιοι θεωρούν ότι θα είναι δύσκολο να περπατήσει στην πράξη υπό το σκεπτικό ότι για παράδειγμα θα είναι δύσκολο να προσδιοριστεί τι επισύρει κυρώσεις και τι όχι.

Σε κάθε περίπτωση είναι σαφές ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι αποφασισμένος να προχωρήσει με τον «μετασχηματισμό» του ΣΥΡΙΖΑ όπως τον αντιλαμβάνεται ο ίδιος σε ένα κόμμα που θα πληροί τα στάνταρτς ενός κόμματος εξουσίας, με μεγαλύτερη ομοιογένεια στη δημόσια έκφραση και με κυρίαρχο τον πρόεδρο.

Η τελευταία αυτή εξέλιξη δείχνει να βαθαίνει το ρήγμα Τσίπρα – Τσακαλώτου και μένει να φανεί αν επιδέχεται «επιδιόρθωσης». Πρακτικά, με δεδομένο ότι το συνέδριο είναι μακριά, επομένως είναι μακριά και μια δυνατότητα μέτρησης των συσχετισμών, ο Τσακαλώτος και οι λοιποί κομματικοί δεν φαίνεται να έχουν στα χέρια τους κάποιο ουσιαστικό εργαλείο αντίδρασης, πέρα από τις δημόσιες διαφοροποιήσεις. Μένει να φανεί αν τελικώς το πειθαρχικό όργανο που θα αποφασιστεί θα θέσει αυτή τη δυνατότητα υπό έλεγχο, ή αν εξαντλείται στο επικοινωνιακό αποτέλεσμα, δηλαδή το μήνυμα που ήθελε να στείλει ο Αλέξης Τσίπρας το οποίο σε τελική ανάλυση θυμίζει το «όποιος διαφωνεί φεύγει» του περασμένου Φεβρουαρίου.