Το πρόβλημα με το άρθρο στη Lifo για τη “Χίμαιρα” του Καραγάτση

Από το fb του Δημήτρη Τσίρκα

Το πρόβλημα με το άρθρο στη Lifo δεν είναι ότι ασκεί κριτική στον Καραγάτση, ούτε ότι του αποδίδει σεξισμό και μισογυνισμό.

Το πρόβλημα είναι ότι δεν φέρει κανένα επιχείρημα για τους παραπάνω ισχυρισμούς, πέρα από ορισμένα αποσπάσματα από τη Μεγάλη Χίμαιρα τα οποία οι αναγνώστες καλούνται να διαβάσουν λιτεραλιστικά.

Το πρόβλημα, επίσης, δεν είναι ότι ένα έργο τέχνης κρίνεται αναδρομικά, με τις αξίες μιας άλλης εποχής από αυτής που γράφτηκε, αυτό άλλωστε είναι αναπόφευκτο.

Το πρόβλημα είναι ότι κρίνεται με βάση ένα και μοναδικό κριτήριο – το κατά πόσο συμβαδίζει ή όχι με τις κυρίαρχες ιδεολογικές επιταγές της εποχής.

Δεν υπάρχουν αισθητικά, υφολογικά, αφηγηματικά κριτήρια, ούτε νοηματική αμφισημία, μόνο η ιδεολογική συμφωνία ή διαφωνία, η οποία μάλιστα τεκμαίρεται αβίαστα, από την κυριολεκτική ανάγνωση του έργου.

Αυτή η προσέγγιση δεν είναι του κριτικού, αλλά του αστυνόμου. Το άρθρο δεν έρχεται να φωτίσει κάποιες αθέατες, εξαιρετικά προβληματικές, πτυχές στο έργο του Καραγάτση.

Κουνάει το δάχτυλο σε όσους και όσες αρέσει ο Καραγάτσης, τον διαβάζουν και τον προτείνουν, ότι είναι συνυπεύθυνοι για τη διαιώνιση της πατριαρχίας. Είναι συνένοχοι στις γυναικοκτονίες.

Με την ίδια ακριβώς λογική κρίνονταν τα έργα και την εποχή του Ζντάνοφ.

Και λοιπόν, θα αντιτείνει κανείς, τέτοια κείμενα πολεμικής ηθικολογίας και επίδειξης αρετής, γράφονται σωρηδόν στις μέρες μας, με προφανή στόχο να μαζέψουν μερικά κλικς προκαλώντας. Γιατί τέτοιος θόρυβος με το συγκεκριμένο άρθρο;

Εδώ αναδύεται η υποκρισία του προοδευτικού χώρου που έσπευσε να το υπερασπιστεί. Δεν ακυρώνεται ο Καραγάτσης, φωνάζουν, δεν υπάρχει καν κουλτούρα της ακύρωσης, είναι ένα νοσηρό αποκύημα της alt right φαντασίας.

Ο ίδιος χώρος κλείνει τα μάτια μπροστά στην αυξανόμενη λογοκρισία, την αφαίρεση κλασικών έργων από τα αναλυτικά προγράμματα γιατί περιέχουν ρατσιστικές ή σεξιστικές εκφράσεις, τους sensitivity readers στη Δύση (αναγνώστες ευαισθησίας) που σκανάρουν κάθε υπό έκδοση βιβλίο για αντίστοιχες φράσεις και αν δεν αφαιρεθούν δεν εκδίδεται ποτέ – λογοκριτές ευαισθησίας.

Τα trigger warnings και τα safe spaces που αντιμετωπίζουν τους θεατές και τους αναγνώστες ως νήπια που πρέπει να προστατευτούν από την «τραυματική» συνάντηση με τα εν λόγω έργα.

Όχι, τίποτα από αυτά δεν υπάρχει, είναι όλα αποκυήματα της νοσηρής φαντασίας της alt right. H λογοκρισία πλήττει μόνο την από δω μεριά.

Τη ροζ σημαία, πχ, η οποία αφού κατέβηκε από το προξενείο, όπου βρέθηκε χάρη στις διασυνδέσεις της δημιουργού της με όλο το κατεστημένο, στη συνέχεια έγινε βάιραλ,, εκτέθηκε παντού, φώτισε μέχρι και το Δημαρχείο Αθηνών και η δημιουργός της απέσπασε τη στήριξη και τον θαυμασμό όλου του πολιτικού συστήματος, ακόμα και της Ντόρας Μπακογιάννη.

Τέτοια λογοκρισία ούτε επί Σαβοναρόλα…

Η αντιπαράθεση όμως δεν αφορά την ποιότητα του έργου του Καραγάτση, ούτε τον μισογυνισμό του. Αφορά το ποιοι ορίζουν τον κανόνα, το τι επιτρέπεται στη δημόσια σφαίρα και ποιοι αστυνομεύουν τη συμμόρφωση με αυτόν τον κανόνα.

Εδώ οι έμποροι της ευαισθησίας, οι μεταπράτες του τραύματος και οι ατζέντηδες της θυματοποίησης κερδίζουν κατά κράτος, γιατί το θύμα και το τραύμα είναι το νόμισμα της εποχής, το αξιακό δολάριο (όχι τυχαία η επιλογή) που καθορίζει ποιοι βρίσκονται στη σωστή πλευρά της Προόδου και ποιοι κυλιούνται στον βούρκο του σκοταδισμού.

Και ας χάνουν στις εκλογές αφού οι οπισθοδρομικές μάζες επιμένουν να αρνούνται το Δώρο της Αφύπνισης, παρασυρμένες από τις αποκρουστικές σειρήνες της alt right.

Ούτε μια στιγμή, ωστόσο, δεν σκέφτονται να απαρνηθούν το Βάρος του Αφυπνισμένου Ανθρώπου να εκπολιτίσει τους απολίτιστους.

Θα συνεχίσουν να δίνουν τον όμορφο αγώνα από όποιο μετερίζι τους έλαχε: κάποιο μεταπτυχιακό στο Πάντειο, μια χορηγία από τη Στέγη ή μια θέση στο ΔΣ κρατικού πολιτιστικού φορέα.

Εδώ το άρθρο της Lifo: