Εκπρόσωποι της επιχειρηματικής ζωής και του μισθωτού κόσμου μίλησαν αποκλειστικά στο neakriti.gr για τις επιπτώσεις που προκάλεσε η ενεργειακή κρίση, δηλαδή η αύξηση της τιμής του λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος. Μάλιστα, ειδικά εδώ στην Κρήτη η αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος δημιούργησε τεράστια κοινωνικά προβλήματα, προκαλώντας ανησυχία σε μεγάλη μερίδα πολιτών, και όχι μόνο.
Ειδικότερα, τα τελευταία δύο χρόνια η ενεργειακή κρίση έχει κάνει αισθητή την παρουσία της τόσο στην καθημερινότητα όσο και στον δημόσιο διάλογο μεταξύ των πολιτικών σχηματισμών. Ενεργειακή κρίση σημαίνει αύξηση της τιμής των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος, με αποτέλεσμα όσο πιο πολύ μια συλλογικότητα ή ένας εργαζόμενος εξαρτάται από το ηλεκτρικό ρεύμα, τόσο το κόστος αυξάνεται. Η ενεργειακή κρίση δεν ήρθε σαν “κεραυνός εν αιθρία”. Η ενεργειακή κρίση σε μεγάλο βαθμό είναι αποτέλεσμα της πληθωριστικής κρίσης αλλά και της υγειονομικής κρίσης, που λειτούργησε ως τροχοπέδη για τη μεταφορά προϊόντων και υπηρεσιών την περίοδο 2020-2021. Δημιουργήθηκε μεγάλο ζήτημα στην εφοδιαστική αλυσίδα, με τις επιπτώσεις να είναι εμφανείς.
Η ενεργειακή κρίση εδώ και δύο χρόνια είναι απτή και ορατή. Ειδικά τον χειμώνα του 2022 διαμόρφωσε μια σκληρή πραγματικότητα, που σε συνδυασμό πάντοτε με την αύξηση των τιμών στα καύσιμα και στο πετρέλαιο θέρμανσης είχε ως αποτέλεσμα να εκτιναχθούν στα ύψη οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος. Ασφαλώς και η ενεργειακή κρίση δεν έχει ελληνικές ρίζες, αλλά το πρόβλημα της αύξησης της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος είναι ευρωπαϊκό και παγκόσμιο.
Στο πλαίσιο αυτό, το neakriti.gr μίλησε αποκλειστικά με εκπροσώπους επιχειρήσεων και εργαζομένων της Κρήτης, ώστε να καταδείξει το αποτύπωμα που άφησε η ενεργειακή κρίση, που δεν είναι διόλου αμελητέο.
“Βραχνάς” για τις επιχειρήσεις
Σοβαρό αντίκτυπο προκάλεσε στις κρητικές επιχειρήσεις η αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, με τους εκπροσώπους να τονίζουν την αναγκαιότητα να υπάρξει αλλαγή πολιτικής σε επίπεδο ενέργειας. Θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα μοντέλο αυτοπαραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος, όπως υποστηρίζουν.
Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Λασιθίου Θωμάς Χαριτάκης είπε: «Πράγματι, το πλήγμα για τις επιχειρήσεις ήταν αρκετά μεγάλο. Οι επιχειρήσεις είχαν να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό ως βασικό οικονομικό πρόβλημα. Με την ενεργειακή κρίση, τα προβλήματα οξύνθηκαν. Και το βλέπαμε και στους πολίτες, που εισπράτταμε τη δυσαρέσκειά τους. Εμείς προσπαθούσαμε μέσα από υπομνήματα και τις θέσεις μας να γνωστοποιήσουμε το πρόβλημα, ώστε να συνδράμει η Πολιτεία. Σίγουρα η επιχειρηματικότητα έχει πληγεί σημαντικά τα δύο αυτά χρόνια».
«Θεωρώ πως το “μάρμαρο” το πλήρωσαν περισσότερο οι εργαζόμενοι παρά οι ίδιες οι επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να μετακυλούν το κόστος των προϊόντων και της αλυσίδας τους, με άμεση συνέπεια τη μεγαλύτερη ζημιά να την επωμίζονται τα νοικοκυριά. Βλέπαμε ιδιαίτερα αυξημένους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος πέρυσι. Και φέτος είναι αυξημένοι, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι τόσο αυξημένοι σε σχέση με πέρυσι», έκανε σαφές ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηρακλείου, Μανόλης Αλιφιεράκης.
Ο ίδιος τόνισε πως πρέπει να δημιουργηθούν πολιτικές, οι οποίες θα στοχεύουν «στην αυτοπαραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος. Θα πρέπει οι επιχειρήσεις να ενταχθούν σε τέτοια προγράμματα τα οποία αποσκοπούν στην αυτοπαραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτό θα λειτουργήσει ευεργετικά για τις επιχειρήσεις, καθώς θα έχουν αποτινάξει ένα μεγάλο βάρος από πάνω τους. Οι επιχειρήσεις που εξαρτιούνταν περισσότερο από την ενέργεια, είχαν και περισσότερα έξοδα».
Πλήγμα στην αγορά
«Η ενεργειακή κρίση αποτέλεσε ένα μεγάλο πρόβλημα για τις επιχειρήσεις. Υπάρχει πτώση τζίρου στις μικρές επιχειρήσεις, αλλά ο γενικός δείκτης του λιανικού εμπορίου δεν πέφτει. Υπάρχει μετακίνηση του τζίρου προς τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και το e-shop. Υπήρξε μεγάλο ζήτημα όσον αφορά στην κρίση που ξέσπασε μεταξύ των επιχειρήσεων ένεκα της υγειονομικής και της ενεργειακής. Είδαμε την κρίση να ξεκινάει από το χονδρικό εμπόριο, να μετακινείται στο λιανικό εμπόριο κι έπειτα να μετακινείται στον ίδιο τον καταναλωτή. Ο καταναλωτής έχασε χρήματα, με άμεση συνέπεια να υπάρξει επίπτωση στην αγορά. Από ’κει και πέρα, το πρόβλημα της ενεργειακής κρίσης είναι παγκόσμιο και σίγουρα τα επιδοτούμενα προγράμματα μέσω φωτοβολταϊκών βοήθησαν σημαντικά. Εύχομαι αυτά τα προγράμματα να μετακινηθούν προς το καταναλωτικό κοινό, ώστε να “πέσει” χρήμα στην αγορά και στην κοινωνία», υποστήριξε από την πλευρά του ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Ιεράπετρας, Βαγγέλης Μπινιχάκης.
Φόβοι για “λουκέτα” στην εστίαση
Η ενεργειακή κρίση έπληξε και τον επισιτισμό και την εστίαση. Τόσο ο επισιτισμός όσο και η εστίαση είχε πληρώσει ακριβά την υγειονομική κρίση. Οι καφετέριες, τα εστιατόρια και οι ταβέρνες θεωρήθηκαν χώροι εύκολης μετάδοσης και διασποράς του κορωνοϊού. Το αποτέλεσμα ήταν να μπουν υγειονομικά πρωτόκολλα την περίοδο 2020 και 2021, ενώ εντελώς ξαφνικό ήταν το “χτύπημα” της ενεργειακής κρίσης.
Ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Επαγγελματιών Επισιτισμού και Διασκέδασης Γιώργος Μαργαριτάκης, μιλώντας στο neakriti.gr είπε: «Υπήρξαν κάποιες επιδοτήσεις που βοήθησαν τις επιχειρήσεις. Το θέμα είναι τι θα γίνει τώρα που δε θα έχουμε αυτές τις επιδοτήσεις στο κόστος της ενέργειας. Δεν ξέρω πόσο θα αντέξουν τα μαγαζιά. Τον επόμενο χειμώνα θα κλείσουν επιχειρήσεις. Θα ξεκινήσουν να κλείνουν οι επιχειρήσεις καφέ και αμέσως μετά θα κλείσουν τα σουβλατζίδικα. Μακάρι να βγω ψεύτης. Τα μαγαζιά που έχουν υψηλή τάση ηλεκτρικού ρεύματος θα αντιμετωπίσουν αρκετές δυσκολίες. Τα κόστη θα ανέβουν στα ύψη».
«Δεν ορθοπόδησαν ποτέ»
«Η ενεργειακή κρίση “πλήγωσε” τις επιχειρήσεις της εστίασης και του επισιτισμού σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Ζήσαμε ένα καταστροφικό σενάριο τα τελευταία 3 χρόνια. Ύστερα από 2 έτη υγειονομικής κρίσης, ήρθε η ενεργειακή κρίση, που πραγματικά μας… πλήγωσε. Πολλά μαγαζιά δεν άντεξαν. Άλλα μαγαζιά προσπαθούν να ορθοποδήσουν. Γενικότερα, ένα ομιχλώδες τοπίο ξεδιπλώθηκε μπροστά μας. Η ενέργεια κόστισε και συνεχίζει να κοστίζει στις επιχειρήσεις του νομού Ρεθύμνου. Και όλα αυτά στον ν. Ρεθύμνου, σ’ ένα νομό όπου πάρα πολλά μαγαζιά δουλεύουν εποχικά, με τον χειμώνα να είναι πολλά εξ αυτών κλειστά. Είναι μια τραγική πραγματικότητα. Σε συνδυασμό με τη φετινή αναιμική περίοδο, η κρίση διογκώνεται», ανέφερε από την πλευρά του ο πρόεδρος του Συλλόγου καταστηματαρχών Εστίασης Ρεθύμνου, Ανδρέας Κλαψινός.
Ήρθαν για να μείνουν…
Εκπρόσωποι των εργαζομένων μίλησαν αποκλειστικά στο neakriti.gr, όπου τόνισαν πως η ενεργειακή κρίση επηρέασε τα νοικοκυριά, καθώς φτωχοποιήθηκαν οι πολίτες και περιορίστηκε σημαντικά η αγοραστική τους δύναμη. Η αύξηση των έμμεσων φόρων σε συνδυασμό με τη ρήτρα προσαρμογής διαμόρφωσαν μια σκληρή πραγματικότητα, όπου το μέσο νοικοκυριό κατέρρευσε οικονομικά.
Ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου, Στέλιος Βοργιάς, είπε: «Η ενεργειακή κρίση επηρέασε τα νοικοκυριά, τα λαϊκά στρώματα, γιατί είδαμε το ενεργειακό κόστος σ’ ένα λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος να είναι αυξημένο και ταυτόχρονα είδαμε αυξήσεις στα καύσιμα. Δυστυχώς, με τους έμμεσους φόρους και όπως διαμορφώθηκε το ενεργειακό ζήτημα επωφελήθηκαν οι μεγάλες εταιρείες ενέργειας. Πλούτισαν ουσιαστικά εις βάρος του ελληνικού λαού. Όταν πήγα στην Κύπρο σχετικά πρόσφατα, η τιμή του λίτρου της βενζίνης ήταν 1 ευρώ και 30 λεπτά. Μείωσαν τον Φόρο Κατανάλωσης. Ποτέ δεν είδαμε ουσιαστικά μέτρα. Αλλά μοιράζουμε τη φτώχια μας μέσα από κουπόνια, δελτία και δυστυχώς αυτές οι αυξήσεις που βλέπουμε θα μείνουν στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, στα πρατήρια και στην καθημερινότητα των σούπερ-μάρκετ, γιατί τα καύσιμα επηρεάζουν σχεδόν τα πάντα. Είμαστε στις τρεις τελευταίες χώρες σε ολόκληρη την Ευρώπη που βρισκόμαστε τόσο χαμηλά σε επίπεδο αγοραστικής δυναμικής. Αυτό δείχνει ότι αμειβόμαστε χαμηλά και έχουμε ακρίβεια σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης. Επίσης, υπάρχει σοβαρή αύξηση της φτώχιας».
Ο αντιπρόεδρος του Παραρτήματος Κρήτης ΙΝΕ/ΓΣΕΕ Τάσος Ξενάκης επισήμανε: «Η αγοραστική δύναμη του κόσμου έχει πέσει κατά 30% σε σχέση με το 2019, που ήταν ένα έτος που χαρακτηρίστηκε από την απουσία κάθε είδους κρίσης, ενεργειακής ή υγειονομικής. Οι αυξήσεις των τιμών στο ηλεκτρικό ρεύμα ήταν αρκετά μεγάλες και φάνηκε αρκετά στα σούπερ-μάρκετ. Είδαμε τον κόσμο να μην αγοράζει επώνυμα προϊόντα και να έχει προτίμηση σε φθηνότερα προϊόντα σε σχέση με το παρελθόν ή προϊόντα που ήταν σε προσφορά. Η ενεργειακή κρίση είναι πανταχού παρούσα και δεν ξέρουμε πραγματικά πότε ο μέσος Έλληνας θα βγει από τα δεσμά. Πάντως, υπάρχει σημαντική και συνεχής μείωση της αγοραστικής δύναμης. Το ζήτημα είναι η Πολιτεία να στηρίξει τη συνολική προσπάθεια».
«Η Πολιτεία να σκύψει πάνω από τους εργαζόμενους»
Ο γενικός γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου, Νεκτάριος Μωυσάκης, υποστήριξε: «Είδαμε έντονες κοινωνικές καταστάσεις και φαινόμενα. Η φτωχοποίηση είναι αρκετά μεγάλη σε μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Η κυβέρνηση πρέπει να στηρίξει τους μικρομεσαίους. Ειδικά στο ΕΚΗ είδαμε πολλούς ανθρώπους που δεν είχαν να πληρώσουν λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος. Τα κοινωνικά προβλήματα είναι πολλά. Από εκεί και πέρα, μένει να δούμε το πώς η καινούργια κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει τα οικονομικά προβλήματα των πολιτών, που πλέον αποκτούν ανθρωπιστικές προεκτάσεις».
«Οι εργαζόμενοι έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα. Η ρήτρα αναπροσαρμογής δημιούργησε δύσκολες συνθήκες για τους εργαζόμενους. Ήταν ένας δύσκολος μαθηματικός τύπος, όπου αρκετά χρήματα έπαιρναν οι πάροχοι ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ το μέσο νοικοκυριό στέναζε οικονομικά. Η αγοραστική δύναμη του απλού πολίτη περιορίστηκε και δυστυχώς δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στους φουσκωμένους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτή ήταν η πραγματικότητα. Αυτή τη στιγμή πρέπει να εφαρμοστεί μια φιλοεργατική πολιτική, η οποία θα επιτάσσει αφενός την κατάργηση της αισχροκέρδειας και της συσσώρευσης του κέρδους στις μεγάλες επιχειρήσεις, και αφετέρου την επούλωση των “πληγών” που η ενεργειακή κρίση έχει προκαλέσει», σημείωσε ο αντιπρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου και πρόεδρος του Σωματείου Ξενοδοχοϋπαλλήλων ν. Ηρακλείου, κ. Νίκος Κοκολάκης.
Πότε επιστρέφει η ρήτρα αναπροσαρμογής
Την ίδια ώρα, όπως γράφει η naftemporiki, “σήμα” απόσυρσης των έκτακτων μέτρων στην αγορά ηλεκτρισμού στέλνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λαμβάνοντας όμως υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας-μέλους, και τον διαφορετικό τρόπο εφαρμογής ορισμένων εκ των παρεμβάσεων, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το πλαφόν στη χονδρεμπορική αγορά ρεύματος. Κεντρικό μήνυμα της έκθεσης της Κομισιόν είναι ότι «η ενεργειακή κρίση αποκλιμακώνεται και περαιτέρω παρατάσεις των έκτακτων μέτρων στήριξης – πέραν των προθεσμιών που έχουν συμφωνηθεί κατά περίπτωση – δε δικαιολογούνται. Ό,τι μέτρα πήρε κάθε χώρα, πήρε».
Όσον αφορά στην Ελλάδα, το συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι η διπλή παρέμβαση στην αγορά ηλεκτρισμού (πλαφόν ανά τεχνολογία στη χονδρεμπορική αγορά και συγκέντρωση πόρων στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για επιδοτήσεις ρεύματος – αναστολή ρήτρας αναπροσαρμογής στη λιανική αγορά) έχει “ημερομηνία λήξης” την 30ή Σεπτεμβρίου και με τα σημερινά δεδομένα της δραστικής αποκλιμάκωσης των τιμών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου δε θα παραταθεί.