Το τέλος του Άρη Βελουχιώτη

Της Ελένης Νικολαΐδου

Μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από τη χώρα μας, τη θέση τους πήραν οι Άγγλοι. Κύριο μέλημά τους ήταν η αποδυνάμωση του ΕΑΜ / ΕΛΑΣ. 

Απότοκος αυτής της προσπάθειας των Άγγλων ήταν τα αιματηρά Δεκεμβριανά στην Αθήνα που τα ακολούθησε η θλιβερή Συμφωνία της Βάρκιζας, στις 12 Φεβρουαρίου 1945.

Ο Άρης Βελουχιώτης διαφώνησε με την επιδίωξη συμφωνίας και αφοπλισμού του ΕΛΑΣ, πίστευε πως θα ήταν ολέθρια μία κοινή απόφαση τη στιγμή που υπήρχε περιθώριο να συνεχιστεί η ένοπλη σύγκρουση, ώστε να διαμορφωθούν καλύτεροι όροι διαπραγμάτευσης με τους Άγγλους και την ελληνική κυβέρνηση.

Παρά τη διαφωνία του, όμως, δεν έκοψε τους δεσμούς του με το ΚΚΕ, αντίθετα μάλιστα τη δική του υπογραφή φέρει ο “αποχαιρετισμός στα όπλα” όπου  μεταξύ άλλων έγραφε “να είστε υπερήφανοι για το έργο σας και να έχετε ήσυχη τη συνείδησή σας ότι κάνατε το καθήκον σας προς την πατρίδα”.

Ο Άρης προσπάθησε να πείσει την ηγεσία του ΚΚΕ να πάρει μέτρα προστασίας, να μεταφέρει τμήμα του ΕΛΑΣ στη Γιουγκοσλαβία με αρκετά επίλεκτα στελέχη του, για παν ενδεχόμενο. Είχε στείλει πολλά σημειώματα στο ΠΓ του ΚΚΕ με τις προτάσεις του, οι οποίες όμως δεν είχαν γίνει δεκτές. Στο αδιέξοδο της συνεννόησης ίδρυσε το “Μέτωπο Εθνικής Ανεξαρτησίας” και προσπάθησε να δημιουργήσει ένα νέο αντάρτικο, ένα νέο ξεκίνημα.

Το ΚΚΕ, βλέποντας αυτή την εξέλιξη, έστειλε στελέχη του να τον μεταπείσουν, έτσι στις 17 με 18 Μαρτίου 1945 συναντάται με τον Ζήση Ζωγράφο και τον Αρίστο Βασιλειάδη. Η προσπάθεια του Άρη να τους πείσει να του επιτραπεί να αποτραβηχτεί εκτός συνόρων και να συνομιλήσει με τα ΚΚ Γιουγκοσλαβίας και Αλβανίας, ήταν μάταιη, γιατί εν τοις πράγμασι ήταν και αδιέξοδη.

Εκεί όμως έγινε το λάθος από την πλευρά του ΚΚΕ, του υποσχέθηκαν εξουσιοδότηση για να περάσει επίσημα στη Γιουγκοσλαβία. Κάτι που δεν είχαν σκοπό να το κάνουν.

Η Ολομέλεια του ΚΚΕ (5-10/4/1945) αποκηρύσσει τον Άρη Βελουχιώτη. Τελευταία του ελπίδα ήταν ο ερχομός του Νίκου Ζαχαριάδη στην Ελλάδα, στις 29 Μαΐου 1945, ελπίδα που αποδείχθηκε φρούδα. Ο Νίκος Ζαχαριάδης υποστήριξε την απόφαση της Ολομέλειας και ο Άρης Βελουχιώτης, χωρίς πλέον τη στήριξη του ΚΚΕ, έγινε ο στόχος της κυβέρνησης, των παρακρατικών και των συμμοριών που όργωναν τη χώρα ανενόχλητοι.

Ο Άρης και οι άντρες του υπέστησαν ανηλεή καταδίωξη τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου του 1945.

Πριν φτάσει το τμήμα του στο φαράγγι του Φάγκου στον Αχελώο ποταμό, όπου και σκοτώνεται (16 Ιουνίου 1945), είχε σοβαρό πρόβλημα με τα πόδια του. Είχαν πρηστεί. Αυτό καθυστερούσε την πορεία της ομάδας του που προσπαθούσε να αποφύγει τους διώκτες της. Γνωρίζοντας όλοι την παληκαριά του Άρη, το πιο πιθανό είναι η αδυναμία του αυτή να έπαιξε ρόλο στην απόφασή του να “απελευθερώσει” από το βάρος που συνιστούσε ο ίδιος στο τμήμα του που κινδύνευε άμεσα, σε μια περιοχή που ήθελε απόλυτη ευχέρεια να χρησιμοποιεί κανείς τα πόδια του για να σκαρφαλώνει και να την διαβεί και ιδιαίτερα σύντομα.

Μάλιστα κάποια στιγμή, λίγο πριν αυτοκτονήσει, έπεσε και κτύπησε σοβαρά στην σπονδυλική του στήλη, υποχρεώνοντας όλη την ομάδα να καθυστερεί μέχρι να συνέλθει ο ίδιος. Ήδη 19 άτομα από την ομάδα είχαν φτάσει στο ποτάμι. Πέντε καθυστέρησαν να κατέβουν, ανάμεσα τους και ο Άρης με αυτά τα προβλήματα. Και ενώ βρίσκονταν κάτω από ένα ύψωμα με την ονομασία Μούλκες, στη χαράδρα του Φάγκου στον Αχελώο ποταμό, αργά, πολύ αργά το απόγευμα σκοτώνεται από σφαίρα ο γεροΚόζιακας. Τότε είναι που έδωσε τέλος στη ζωή του ο Άρης. Μόλις αντιλαμβάνεται ο Τζαβέλας το γεγονός φτάνει κοντά του, τραβάει την ασφάλεια μιας χειροβομβίδας και πάρτον.

Φεύγουν οι υπόλοιποι!

Και φτάνει ο στρατός με τα κουτσαβάκια του! Τι πιο πολιτισμένο, πράξη υπέρτατης ανωτερότητας μπροστά στις σορούς των Άρη Βελουχιώτη και του Τζαβέλα; Τους αποκεφάλισαν!

Έτσι! Ναι ναι έτσι στην ψύχρα. Μην αναρωτιέστε πώς! Είχαν εμπειρία, δεν ήταν δα και η πρώτη φορά.

Βρε κόψτε τους τα κεφάλια. Ποιος θα σας κατηγορήσει για κανιβαλισμό; Και τι καλύτερο να κρεμάσετε τα κεφάλια από τον φανοστάτη της ντροπής, στην πλατεία με την ονομασία «Ρήγας Φεραίος» (τι τραγική σύμπτωση, ναι; Αχ βρε Ρήγα και εσύ και η Χάρτα σου!)
Εκεί, έτσι, κάτω από τη βροχή! Να περάσουν όλοι να δουν!

Οι αποκεφαλισμοί ήταν μία συνηθισμένη διαδικασία που είχαν τρομοκρατικές συμμορίες, πρώην συνεργάτες των Γερμανών και τώρα χαϊδεμένο παιδί του συστήματος, για να τρομοκρατούν τον λαό. Δεκάδες είναι οι αναφορές για αποκεφαλισμούς από τις συμμορίες που είχαν αναλάβει το ρόλο της “τακτοποίησης”. Έπαιρναν τα κεφάλια και τα πήγαιναν στα χωριά, ήταν η χειρότερη μορφή τρομοκρατίας προς τους υπόλοιπους. Μέχρι και οι Άγγλοι αναρωτήθηκαν κάποια στιγμή, βρε μήπως το παρακάνουμε με τους αποκεφαλισμούς;

Δείτε και το πρωτοσέλιδο της Daily Mirror. Δικοί μας είναι αυτοί που κρατάνε λάφυρα τα κεφάλια των αντιπάλων τους! Ελληναράδες ντε!
Και όλα αυτά τα περί αυτοκτονίας του Άρη λόγω απογοήτευσης για τη διαγραφή του ή για τον όποιο πανικό μπορεί να κατέλαβε τον άνθρωπο που οργάνωσε την πανελλαδική αντίσταση κατά των εισβολέων, είναι γλαφυρές προσπάθειες αμαύρωσης του αγώνα του.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Πάνος Λαγδάς, Άρης Βελουχιώτης. Ο πρώτος του αγώνα – Βιογραφία 1905-1945, Αθήνα 1976

Φαράκος Γρηγόρης, Άρης Βελουχιώτης. Το χαμένο αρχείο – Άγνωστα κείμενα, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα,1998

Σαράφης Στέφανος, Ο ΕΛΑΣ, Αθήνα, 1999