Του Χριστόφορου Κάσδαγλη
Είναι αναμφίβολα το πρόσωπο των εκλογών – ανεξαρτήτως τελικών αποτελεσμάτων. Πρόσωπο φρέσκο, νεανικό, μαχητικό και -για να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους- άκρως τηλεοπτικό.
Και όμως, λίγο πριν από την έναρξη της προεκλογικήςπεριόδου η υποψηφιότητα του Φώτη Κουβέλη φαινόταν πολύ πιο ισχυρή. Το πρόσωπο του Κουβέλη δεν έχει προφανώς τη νεανικότητα, την ελκυστικότητα, τη φρεσκάδα του Τσίπρα. Είχε όμως το μπόνους ότι ήταν η πλησιέστερη δεξαμενή προς το καταρρέον ΠΑΣΟΚ, ήθος, εντιμότητα, ευρωπαϊκό προσανατολισμό, σύνεση. Μπορεί βέβαια ο Κουβέλης να μην είναι φίλος του τηλεοπτικού φακού, αλλά τα τηλεοπτικά κανάλια δεν το έβλεπαν έτσι και του προσφέρθηκαν πλουσιοπάροχα.
Ο Τσίπρας τα ανέτρεψε όλ’ αυτά μέσα σε τρεις βδομάδες, κυρίως γιατί κατόρθωσε να επηρεάσει δραστικά την προεκλογική ατζέντα. Δε λέω ότι την άλλαξε πλήρως, υπό την έννοια ότι δεν ήταν δική του επιλογή όλη αυτή η ρατσιστική λαγνεία με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των μεταναστών και τη διαπόμπευση των οροθετικών γυναικών. Την επηρέασε ωστόσο σημαντικά, προβάλλοντας για πρώτη φορά τα τελευταία 65 χρόνια την κυβερνητική προοπτική της Αριστεράς και εξωθώντας όλους τους άλλους να δουλεύουν για πάρτη του, προβάλλοντας τον ΣΥΡΙΖΑ ως τον κύριο αντίπαλό τους.
Είναι καλό να σε θεωρούν φόβητρο; Σε συνθήκες ακραίας σύγχυσης και κρίσης, το να σε κατονομάζουν ως απειλή όλοι όσοι αντιπροσωπεύουν το καταρρέον πολιτικό σύστημα που μας έφερε ως εδώ είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να σου συμβεί.
Παρακολούθησα με προσοχή τις ομιλίες του Τσίπρα. Παρότι καλός ρήτορας, δε θα τον έλεγες «μπαλκονάτο» – το φόρτε του είναι η τηλεόραση, το γκρο πλαν, η ματιά του. Αλλά το πιο σημαντικό, που τον διαφοροποιεί απ’ όλους τους προκατόχους του της Αριστεράς, είναι ότι δεν θ’ ακούσεις στις ομιλίες του για «διαρθρωτικές αλλαγές», για «γραμμή» ή «στρατηγική», όλη αυτή την ορολογία πολιτικού μανιφέστου. Κι ακόμα, δεν διστάζει να λέει με τ’ όνομά τους πράγματα που συζητάμε ιδιωτικά αλλά δύσκολα κατονομάζονται από επίσημα χείλη: Για διαπλεκόμενα ΜΜΕ, για εκδότες-εργολάβους, για τοκογλυφικές τράπεζες, για μεσάζοντες.
Από την άλλη, κατορθώνει να απευθύνεται στον φτωχό, τον άνεργο, το μεροκαματιάρη, τον παρτ-τάιμερ, τον επισφαλώς εργαζόμενο, να τον κοιτάει στα μάτια και να του λέει «άκου, εγώ για σένα υπάρχω, βοήθησέ με για να σε βοηθήσω, δεν μπορώ να σου υποσχεθώ πολλά αλλά μπορώ να σου υποσχεθώ ότι θα παλέψω για σένα μέχρι το τέλος – μπορεί και να αποτύχουμε, αλλά δεν πρόκειται ποτέ να σε εγκαταλείψουμε».
Αυτά είναι τα καλά νέα για τον Τσίπρα – αλλά υπάρχουν και κακά νέα. Δεν διέφυγε της προσοχής των αντιπάλων του, αλλά νομίζω και πολλών ομοϊδεατών του, η ομοιότητα της βασικής συνθηματολογίας του μ’ εκείνη του Ανδρέα Παπανδρέου της δεκαετίας του ’70. Πόση διαφορά έχει να λες «Τη Δευτέρα όλα αλλάζουν», με το να λες «Στις 18 σοσιαλισμός»; Πόση διαφορά έχει να λες «Ο λαός στην εξουσία», από το να λες «Το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, ο λαός στην εξουσία;». Κι ακόμα, για ένα προγραμματικά ευρωπαϊκό κόμμα, το να αναφέρεσαι στην Ε.Ε. μόνο με την ατάκα «Να στείλουμε το μήνυμα στις Βρυξέλλες» πόσο απέχει από το πρόσκαιρο «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» του ΠΑΣΟΚ;
Στις 7 Μαΐου είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να υπάρξει αριστερή κυβέρνηση, πολύ περισσότερο σοσιαλισμός. Και μπορεί ο Αλέξης Τσίπρας να είπε, με δόση ρεαλισμού, ότι ο δρόμος θα είναι δύσκολος, ανηφορικός, γεμάτος αγκάθια και παγίδες, αλλά αυτή η γενικολογία προφανώς δεν φτάνει για ένα αριστερό κόμμα που διεκδικεί κυβερνητικές ευθύνες.
Την επομένη της συγκέντρωσης του ΣΥΡΙΖΑ στην Ομόνοια, παλιός φίλος έστειλε με μέιλ στην παρέα του την αυστηρή κριτική του, προτού ξεκινήσει να πάει στο χωριό του να ψηφίσει… ΣΥΡΙΖΑ: «Περίμενα κάποια κουβέντα για την παιδεία, για τις συντεχνίες φροντιστηρίων και καθηγητών, για την υγεία και τη διαφθορά που την περιβάλλει, για το περιβάλλον, για τις στρατηγικές συμμαχίες της χώρας και για την κατεύθυνσή της, για ένα δίκαιο και αποτελεσματικό κρατικό μηχανισμό, για ένα φορολογικό σύστημα ανταποδοτικό στον πολίτη, για μια συντεταγμένη αναδιανομή του εισοδήματος και τόσα άλλα που μας καίνε, που μας μαυρίζουν τόσα χρόνια την καθημερινότητα και μας κάνουν να αγωνιούμε για το μέλλον».
Αυτό είναι, πιστεύω, το αυριανό στοίχημα του Αλέξη Τσίπρα. Πολύ πιο σημαντικό και πολύ πιο δύσκολο από τη διαχείριση της όποιας διερευνητικής εντολής. Η σκληρή καθημερινότητα τώρα μόλις (ξαν)αρχίζει, μετά από το αναζωογονητικό διάλειμμα των εκλογών. Κι αν ακόμα χάσαμε τίποτα επεισόδια, η κρισιμότητα της συγκυρίας αλλά και η ιστορική εκτίναξη της αριστεράς μπορούν να βοηθήσουν να τα ξαναβρούμε.
* Ο Χριστόφορος Κάσδαγλης είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το νέο βιβλίο του «Ανώνυμοι χρεοκοπημένοι».