Υγεία και εξορύξεις: έννοιες ασύμβατες

του Μανόλη Μούστου

Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει στην Κρήτη σχετικά με τις επικείμενες εξορύξεις υδρογονανθράκων νότια του νησιού. Στα μέσα ενημέρωσης ακούει κανείς πράγματα απίστευτα:

“Πακτωλός δισεκατομμυρίων βρίσκεται κρυμμένος στο υπέδαφος και υποθαλάσσια”.

“Θα γίνουμε νέο Κουβέιτ”

“Θα αποπληρώσουμε το Χρέος” και άλλα πολλά παρόμοια.

Την ίδια στιγμή, περιβαλλοντικές οργανώσεις, κινήματα πολιτών και δεκάδες ακτιβιστές λένε οτι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Από την μια, υπερκέρδη και επέκταση του τζίρου των πολυεθνικών του πετρελαίου και από την άλλη περιβαλλοντική καταστροφή και διάλυση των τοπικών κοινωνιών και οικονομιών. Σωστή αποικιοκρατία δηλαδή…

Όπου έγιναν τέτοιες επενδύσεις, οι περιοχές μετατράπηκαν σε “κρανίου τόπο” και η υγεία των κατοίκων υποβαθμίστηκε κατακόρυφα. Αλλά ας σταθούμε λιγάκι στο τελευταίο.

Ο κίνδυνος για ορισμένους καρκίνους (συγκεκριμένα λευχαιμίες σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες), δύσμορφες γεννήσεις και μία σειρά καρδιοαναπνευστικές και νευρολογικές παθήσεις είναι αυξημένος στους πληθυσμούς που ζουν κοντά στις εξορύξεις. 1300 χημικές ουσίες (πολλές από αυτές αναγνωρισμένα καρκινογόνες) πολλαπλά βλαπτικές για την ανθρώπινη υγεία απελευθερώνονται στους υδροφόρους ορίζοντες αλλά και στον αέρα τόσο κατά τη φάση της έρευνας όσο και κατά τη φάση της εξόρυξης.

Με άλλα λόγια, αν πραγματοποιηθούν οι επενδύσεις και μέσα στην επόμενη εικοσαετία αυξηθούν τα ποσοστά των μικρών παιδιών με λευχαιμία στα Χανιά ή στο Λασίθι ή στην ενδοχώρα του Ηρακλείου θα γνωρίζουμε ίσως τον πιο σημαντικό αιτιολογικό παράγοντα. Και αυτός δεν θα είναι κάποια περίεργη κατάρα αλλά οι εξορύξεις υδρογονανθράκων νότια του νησιού μας.

Όλα αυτά δεν είναι “κινδυνολογία κάποιων ακτιβιστών”. Είναι στοιχεία και δεδομένα από επιστημονικές έρευνες.

Όλα αυτά δεν είναι “συνομωσιολογία κάποιων λίγων πυροβολημένων που δεν θέλουν την ανάπτυξη”. Είναι αποτελέσματα ερευνών που έχουν κατατεθεί επίσημα από επιστημονικούς φορείς και ακαδημαϊκά ιδρύματα προς τις αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΕ και των ΗΠΑ.

Και μόνο αυτή να ήταν η αρνητική επίπτωση των εξορύξεων…

Και τίποτα να μην ίσχυε από τις καταστροφικές συνέπειες των εξορύξεων στο περιβάλλον και την τοπική οικονομία (που ισχύουν όλα στο ακέραιο)…

Και μόνο για τους κινδύνους που περιγράφηκαν παραπάνω για την δημόσια υγεία, θα έπρεπε οι επενδύσεις αυτές να παγώσουν.

Θα έπρεπε το Υπουργείο Υγείας να έχει ήδη διενεργήσει δικές του έρευνες και να ξετινάξει όλη τη διεθνή βιβλιογραφία για το ζήτημα, κινητοποιώντας ιδρύματα και πόρους.

Θα έπρεπε οι επιστημονικοί φορείς (Ιατρικοί Σύλλογοι, Ιατρικές Σχολές και ερευνητικά ιδρύματα) να βγουν στα κάγκελα και να περάσουν από δέκα κόσκινα τις πετρελαϊκές που σκορπούν τον καρκίνο από όπου περάσουν.

Θα έπρεπε οι γιατροί (φοιτητές, ειδικευόμενοι, επιμελητές, ιδιώτες ή καθηγητές) να πρωτοστατήσουν και να μιλήσουν ανοιχτά για τους κινδύνους που απειλούν την υγεία του κόσμου. Με επιστημονικές ημερίδες, με συνέδρια που θα έχουν ομιλητές που έχουν μελετήσει το θέμα και με ενημερωτικές πρωτοβουλίες σε σχολεία και τοπικές κοινότητες. Με το ίδιο τους το στόμα που θα φωνάζει σε όλους τους τόνους:

“Η ανάπτυξη σας προκαλεί καρκίνο”

“Όσοι λένε οτι οι έρευνες και οι εξορύξεις υδρογονανθράκων είναι ακίνδυνες για την υγεία μας είναι απατεώνες, ψεύτες και κίνδυνος για την δημόσια υγεία.”

Φάρμακα με πολύ μικρότερη συσχέτιση με νοσογόνους παράγοντες αποσύρονται άμεσα από την κυκλοφορία. Ιογενείς λοιμώξεις με πιθανές θανατηφορές επιπλοκές σε πολύ συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού (όπως ο εποχιακός ιός της γρίππης) κινητοποιούν από κρατικές υπηρεσίες μέχρι ενημερωτικές εκπομπές στα κανάλια.

Κι όμως, οι εξορύξεις που μοιράζουν λευχαιμία και αναπνευστικές παθήσεις συνεχίζουν ακάθεκτες.

Δεν είναι να απορεί κανείς. Δεκαετίες τώρα, η Ιατρική έχει υποταχθεί ολοκληρωτικά στο Χρήμα και την Αγορά. Για την σύγχρονη τεχνοκρατική ιατρική σκέψη, ο ασθενής δεν είναι ένα Πρόσωπο, ένα πνεύμα σε συσχέτιση με ένα σώμα αλλά μάλλον ένα άθροισμα από όργανα (συκώτια, νεφρά, μύες και πάει λέγοντας) που χρίζουν επισκευής και επιδιόρθωσης. Έτσι, το σώμα “κατατεμαχίζεται” και γίνεται πεδίο κερδοφορίας.

Αυτά δεν είναι θεωρίες. Αρκετοί άνθρωποι που βρέθηκαν μέσα στα νοσοκομεία έχουν και από μία δυσάρεστη ιστορία ή ένα άσχημο φέρσιμο να διηγηθούν.

Κάπως έτσι, οι Ιατρικές Σχολές έγιναν παρασκευαστήρια τεχνοκρατών αντί για εκπαιδευτήρια Θεραπευτών και οι περισσότεροι Ιατρικοί Σύλλογοι κατάντησαν εκκολαπτήρια υποψήφιων πολιτευτών αντί για επιστημονικούς φορείς που θα προασπίζονται την Δημόσια Υγεία.

Κάπως έτσι, αρκετοί συνάδελφοι δεν νοιάζονται για την κατάρρευση του δημόσιου συστήματος υγείας και για τις δολοφονικές πολιτικές λιτότητας που ασκούνται δέκα χρόνια τώρα εις βάρος της κοινωνίας παρά μόνο για τα μηδενικά στον τραπεζικό τους λογαριασμό.  Για τις εξορύξεις θα νοιαστούν;

Πάντως τα πράγματα δεν είναι μονοσήμαντα και πολλοί δεν είναι έτσι. Και φυσικά όλοι ξέρουνε τέτοιες περιπτώσεις. Γιατροί Άνθρωποι. Γιατροί που με τρόπο αθόρυβο και κόστος προσωπικό, καλοί επιστήμονες που αντιμετωπίζουν τον ασθενή σαν Άνθρωπο και όχι σαν επιταγή.

Σε τελική ανάλυση, ευτυχώς που υπάρχουν αρκετοί που κάνουν πράξη αυτό που έγραφε πριν από 120 χρόνια ο Πιοτρ Κροπότκιν απευθυνόμενος προς τους νέους γιατρούς:

“Εσύ γιατρέ (…) μη βαρεθείς να μας βροντοφωνάζεις σήμερα, αύριο και πάντα, ότι η ίδια η ανθρωπότητα θα κατρακυλήσει τάχιστα προς την παρακμή, αν ο άνθρωπος συνεχίσει να ζει και να εργάζεται κάτω από τις σημερινές συνθήκες. Ότι όλα σου τα φάρμακα είναι ανίσχυρα να καταπολεμήσουν την αρρώστια, όταν η πλειονότητα των ανθρώπων διαβιώνει μέσα σε συνθήκες εντελώς αντίθετες από εκείνες που θεωρεί υγιεινές η επιστήμη. Πείσε τους ανθρώπους ότι οι αιτίες της αρρώστιας είναι αυτές που πρέπει να ξεριζωθούν και δείξε μας ό,τι χρειάζεται για να τις εξαφανίσουμε. Έλα με το χειρουργικό σου νυστέρι και με χέρι σταθερό, κάνε για μας μια τομή σ’ αυτήν την κοινωνία που βαδίζει γοργά προς την αποσύνθεση.”

ΥΓ: για αυτό και τίποτα δεν έχει κριθεί