Υπαίθρια εκπαίδευση: Μία πρόταση για την πανδημία και όχι μόνο

Του Φώτη Ποντικάκη *

Η δύσκολη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με την πανδημία είναι μια πρόκληση και για τη λειτουργία των σχολείων. Καθώς είναι δύσκολο παιδιά κι εκπαιδευτικοί να κάνουν μάθημα για 6 ώρες με μάσκα καθημερινά, μια πρόταση είναι μεγάλο τμήμα του μαθήματος να γίνεται σε εξωτερικό χώρο, στην αυλή του σχολείου, σε ένα κοντινό πάρκο ή ελεύθερο χώρο, όπου μπορούν να μετακινηθούν με τα πόδια.

Το μάθημα στην ύπαιθρο θα επιτρέψει να αποφύγουμε όσο μπορούμε το συνωστισμό των μαθητών μέσα στις σχολικές αίθουσες (πολλά σχολεία έχουν μικρές αίθουσες κι αρκετά έχουν μεγάλους αριθμούς μαθητών μέσα σε κάθε αίθουσα ιδίως στα αστικά κέντρα, γι΄ αυτό οι εκπαιδευτικοί προτείνουν ανώτατο αριθμό μαθητών 15 σε ένα τμήμα). Το μάθημα έξω στην ύπαιθρο σε συνδυασμό με μικρά τμήματα και τήρηση αποστάσεων ήδη εφαρμόζεται στη Δανία, τη Βρετανία και αλλού. Ο γράφων υπήρξε προσωπικός μάρτυρας: το 2017 στο Όσλο της Νορβηγίας μικρά παιδιά κι εκπαιδευτικοί έκαναν μάθημα έξω στο χιόνι, στους 4 βαθμούς κάτω από το μηδέν! Στη χώρα μας με τις πάνω από 300 ημέρες ηλιοφάνειας, υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες για μάθημα στην ύπαιθρο.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το μάθημα στην ύπαιθρο  προσφέρει τόσο σε γνωστικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο μειώνοντας τις εντάσεις και συγκρούσεις και προσφέροντας κίνητρα στα παιδιά. Τα παιδιά 125 σχολείων στη Βρετανία βρέθηκε ότι ήταν πιο ευτυχισμένα, πιο υγιή και με περισσότερα κίνητρα να μάθουν σε μαθήματα υπαίθριας εκπαίδευσης.

Παράλληλα, το μάθημα σε πράσινες σχολικές αυλές έχει βρεθεί ότι:

• Βοηθάει τους μαθητές να εστιάσουν την προσοχή τους και να ρυθμίσουν τη συμπεριφορά τους.
• Ενισχύει το δέσιμο με το σχολείο.
• Υποστηρίζει τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων.

Ακόμη και το να μπορούν απλά να δουν δέντρα και πράσινο οι μαθητές έχει οφέλη:

• Καλύτερη επίδοση στα μαθήματα.
• Μεγαλύτερα ποσοστά ολοκλήρωσης του σχολείου αντί εγκατάλειψής του.
• Μεγαλύτερα ποσοστά μαθητών που κατευθύνονται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Όλα αυτά συγκλίνουν στην αναγκαιότητα από τη μια οι εκπαιδευτικοί να αξιοποιήσουν κάθε ευκαιρία για μάθημα έξω στην ύπαιθρο σχεδιάζοντας κατάλληλα το μάθημά τους και από την άλλη, Δήμοι και Πολιτεία να διαμορφώσουν κατάλληλα τις σχολικές αυλές αλλά και χώρους πρασίνου, πάρκα κι ελεύθερους χώρους, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούνται από εκπαιδευτικούς και μαθητές για υπαίθριο μάθημα.

Η πανδημία θέτει σε όλους μας προβληματισμούς για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, για τις καταστροφικές ανθρώπινες επεμβάσεις στη φύση και παράλληλα μας ωθεί σε μια διαφορετική διάρθρωση του μαθήματος στα σχολεία με την εισαγωγή της υπαίθριας εκπαίδευσης σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα του μαθήματος.

* Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου