“Φοβού τους Δαναούς και Δώρα Φέροντας”: Σχετικά με τους ‘Έλληνες «χορηγούς» και τις «χορηγίες» τους

Του Σπύρου Δαράκη *

Στο γνωστό σίριαλ «Άγριες Μέλισσες» όλη η τοπική κοινωνία του μικρού χωριού με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ξέρει ή έστω υπο­πτεύεται πως ο «μεγάλος άρχοντας του τό­που» ευθύνεται για εκβιασμούς, δολοφονίες, δι­άφορες, παράνομες πράξεις. Άλλοι όμως είναι άνθρωποί του και τον στηρίζουν ποικιλότροπα, σε άλλους μπουκώνεται το στόμα με «μπακτσίσια», άλλοι απλώς σιωπούν. Έτσι ο «ευεργέτης» συνεχίζει το έργο του, με κάθε ευκαιρία διαλαλεί «τι έχει προσφέρει για τον τόπο»…

Αξίζει να σκεφτούμε περισσότερο τι συμβαίνει με τις επιδιώξεις των αστών. Πράγματι, με αφορμή την πανδημία πληθαίνουν οι «χο­ρηγίες» από τους καπιταλιστές προς το δημόσιο σύστημα Υγείας, ή και προς άλλες κοινωνικές δομές. Μάλιστα, αυτές οι κινήσεις χαιρετίζονται πανηγυρικά. Ονοματίζονται ως «ανάγκη των καιρών», «συμβολή στην ε­θνική προσπάθεια», «κοινωνικό πρόσωπο των επιχειρήσε­ων» και άλλα παρόμοια.

Βεβαίως, θα μπορούσε ο οποιοσδήποτε καλοπροαίρε­τος να δει σοβαρές αντιφάσεις σε αυτή τη δραστηριότη­τα. Για παράδειγμα, οι ιδιοκτήτες της «ΒΙΟΧΑΛΚΟ», την ί­δια περίοδο που ανακοίνωσαν μια σειρά αντεργατικά μέ­τρα προς τους χιλιάδες εργάτες που δουλεύουν στις επι­χειρήσεις τους, πρόσφερε και ένα σημαντικό ποσόν για τη θωράκιση των νοσοκομείων.

Οι ιδιοκτήτες της «Χαλυβουργικής», που ενώ δεν έ­χει στεγνώσει ακόμη το μελάνι από το κλείσιμο της επι­χείρησης και το πέταγμα στο δρόμο των εργατών, ανακοί­νωσαν και αυτοί …τον οβολό τους. Άλλο ενδεικτικό παρά­δειγμα είναι η εταιρεία «Παπαστράτου», η οποία, μεταξύ άλλων «προσφορών», διαθέτει σε συνεργασία με δήμους της χώρας τα αυτοκίνητα της εταιρείας για το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» (!!!), παρακινώντας τους εργαζόμενούς της να συμμετέχουν «εθελοντικά» σε αυτήν τη «δράση». Επίσης η Δωρεά των 20 πυροσβεστικών αξίας 1 εκατομμυρίου ευρώ.

Ο κατάλογος είναι μακρύς, σχεδόν σε όλους τους κλάδους.

Θα μπορούσε βεβαίως κάποιος να πει ότι αυτή η στάση τους εκφράζει τη συναίσθηση της κρισιμότητας της κατά­στασης και έτσι αποφάσισαν να προσφέρουν. Προφανώς, όμως, οι απαντήσεις δεν είναι τόσο απλοϊκές…

Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Οι «χορηγίες» των αστών καταρχήν δεν είναι κάτι καινούρ­γιο ή πρωτοφανές. Οι πιο πολλές επιχειρήσεις και ειδικά οι πιο μεγάλες και κερδοφόρες έχουν σταθερά κάποιους συγκεκριμένους πάγιους κωδικούς και αντίστοιχα ποσά με τα οποία κάνουν «προσφορές». Τα παραδείγματα είναι και εδώ πολλά. Πολλές μεγάλες επιχειρήσεις στο Θριάσιο, στην Ανατολική Αττική κ.λπ. όλο και σε κάποιο σχολείο έ­χουν συμβάλει στην ανέγερσή του, ή σε κάποιο αθλητικό ή πολιτιστικό κέντρο.

«Μα και σε αυτό πρέπει να αντιδρούμε;, βιάζονται κάποιοι να πουν…

Η πραγματικότητα είναι πως αυτές οι κινήσεις είναι με­λετημένες, έχουν πολλές στοχεύσεις διαχρονικά, ενώ σε τέτοιες πράγματι κρίσιμες καταστάσεις γενικεύονται, προ­βάλλονται πολύ, επιδιώκεται να επιδράσουν στις εργατικές – λαϊκές μάζες που τα βγάζουν πολύ δύσκολα πέρα, με το «να, και αυτοί άνθρωποι είναι, προσφέρουν»…

Η λεγάμενη «Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη», η διαμόρ­φωση δηλαδή ενός «κοινωνικά ευαίσθητου» προσώπου μιας επιχείρησης, εξυπηρετεί πρώτα απ’ όλα τη διαφη­μιστική προβολή της. Ταυτόχρονα, μέσα από τέτοια κα­νάλια, μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι αναζητούν και α­ποκτούν πρόσβαση στην Παιδεία, στον Πολιτισμό, στον Αθλητισμό, καθορίζοντας σε μεγάλο βαθμό και προσαρ­μόζοντας το περιεχόμενό τους στα δικά τους κέρδη και συμφέροντα.

Τελικά τίποτα δεν είναι δωρεάν!

Οι καπιταλιστές δεν μπορούν να σταματήσουν ποτέ να είναι και να λειτουργούν ως καπιταλιστές – άρα σαν τα άγρια θηρία που ψάχνουν τα θηράματά τους – να «μυρίζουν» πού βρίσκονται τα νέα πεδία κερδοφορίας για τα κεφάλαιά τους, ή παράλληλα το πώς θα μειώνουν έξοδα που έχουν, απαι­τώντας διαρκώς από το κράτος νέες ευνοϊκές ρυθμίσεις.

Αυτό κάνουν και αυτό το διάστημα οι πλέον «εμβληματικοί χορηγοί». Αξιοποιούν όλο το αντεργατικό οπλο­στάσιο, απολύουν τις πιο ευάλωτες κατηγορίες εργατών, όπως «εργολαβικοί» και άλλοι, βγάζουν εργάτες σε διαθε­σιμότητα, σε εκ περιτροπής εργασία, σε τηλεργασία που ήδη την αξιοποιούν πιεστικά για να σμπαραλιάσουν ωρά­ρια και συμβάσεις. :

Ενισχύουν την εντατικοποίηση στους κλάδους που «πά­νε τρένο», με τον κίνδυνο των «ατυχημάτων» να είναι κα­θημερινός. Ορισμένοι αλλάζουν και το είδος της παραγω­γής τους σε μια νύχτα, για να βγάζουν προϊόντα που τώρα βρίσκονται σε ζήτηση, πιέζοντας πολύ το εργατικό δυνα­μικό. Με λίγα λόγια ξεζουμίζουν τους εργάτες και μετά τους ονομάζουν «ήρωες».

Είναι οι ίδιοι που εκβιάζουν ότι θα κλείσουν τις επιχει­ρήσεις τους αν δεν μειωθεί δραστικά η τιμή του ρεύματος που καταναλώνουν, ενώ χρωστάνε στη ΔΕΗ εκατομμύρια ευρώ, την ίδια στιγμή που οι εργάτες τους απειλούνται με διακοπή ρεύματος επειδή χρωστάνε 200 – 300 ευρώ.

Οι χορηγίες επομένως έχουν στόχο να κρύψουν αυτήν την άγρια πραγματικότητα από τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι σε πολλές περιπτώσεις «ανταμείβονται» από το κράτος με φοροαπαλ­λαγές και άλλα προνόμια, ενώ συχνά οι «χορηγίες» περι­λαμβάνονται ακόμα και στις «προγραμματικές συμβάσεις» μεγάλων έργων, προκειμένου να αμβλύνονται οι αντιδρά­σεις του τοπικού πληθυσμού από τις συνέπειες που αυτά προκαλούν στην περιοχή.

Τι είναι για παράδειγμα τα «έργα ανάπλασης» που ανα­λαμβάνουν να κάνουν με «δικά τους» έξοδα μεγάλοι επι­χειρηματικοί όμιλοι, στο πλαίσιο μιας επένδυσης που επι­βαρύνει το περιβάλλον, διώχνει βιοπαλαιστές αγρότες α­πό τη γη τους, καταστρέφει νοικοκυριά αυτοαπασχολού­μενων, αλλάζει ανεπανόρθωτα ακόμα και το μικροκλίμα μιας περιοχής;

Τέτοιους σκοπούς υπηρετούν και οι διάφορες «χορηγί­ες» σε δήμους. «Μπουκώνουν το στόμα» ολόκληρων «το­πικών κοινωνιών» για να τους ονομάζουν «ευεργέτες». Την ίδια στιγμή, από τα Δημοτικά Συμβούλια περνάνε πλήθος ευνοϊκών ρυθμίσεων, από «απλά» ζητήματα (ωράριο ε­πιχειρήσεων) και «φωτογραφικές» αποφάσεις έως το να κλείνονται μάτια και στόματα στην παρατεταμένη ρύπαν­ση και μόλυνση που δηλητηριάζουν παρατεταμένα όλους τους «ευεργετηθέντες».

Είναι κατανοητό από τα παραπάνω ότι η ευαισθησία τους δεν είναι «δωρεάν», αλλά αξιοποιείται είτε για διαφήμιση, είτε για να νομιμοποιήσουν στα μάτια του λαού τη στήρι­ξή τους από το κράτος, είτε για να «κλείνουν στόματα…».

Από την τσέπη τους;

Επίσης, δεν πρέπει να παραλείψουμε κάτι που αφορά και τα ίδια τα ποσά που διατίθενται: Αλήθεια, πού τα βρήκαν αυτά τα χρήματα αυτοί οι κύριοι; Σε κανέναν κρυμμένο θησαυρό τα είχαν και τα εμφανίζουν ξαφνικά;

Πρόκειται για χρήματα που έχουν βγάλει από τη δι­αχρονική, ασταμάτητη, σκληρή εκμε­τάλλευση των εργατών, από την κλεμ­μένη υπεραξία που συμβαίνει κάθε στιγμή και κάθε ώρα μέσα στις επι­χειρήσεις. Από αυτήν, ένα ελάχιστο ποσό τάχα «επιστρέφουν». Οι χορη­γίες των αστών τελικά δεν είναι τίπο­τα άλλο παρά ένα μικρό κομμάτι από τον παραγόμενο πλούτο που έχουν βγάλει οι εργάτες.

Επιπλέον: Όχι τυχαία, αυτές οι κινή­σεις δεν γίνονται – κατά κανόνα τουλά­χιστον – «σεμνά και ταπεινά». Δεν γί­νονται χωρίς τα φώτα της δημοσιότη­τας πάνω τους, χωρίς υπερπροβολή και προεκτάσεις. Η πιο σημαντική από αυ­τές είναι ο εκθειασμός του «κοινωνικού εταιρισμού», ότι «εργάτες και εργοδό­τες είμαστε μια οικογένεια», «όλοι μα­ζί θα περάσουμε την κρίση».

Αυτό που επιδιώκεται είναι να αμβλυνθεί το ταξικό έν­στικτο που έχουν οι εργάτες, ότι «τον καπιταλιστή δεν τον πιάνεις φίλο». Να συσκοτίζεται το πώς λειτουργεί ο καπιταλισμός, ότι μόνο το κυνήγι του κέρδους τον κινεί και τίποτα άλλο.

Να αναδεικνύεται ο συνδικαλισμός σαν «ξεπερασμέ­νος», οι διεκδικήσεις των εργατών σαν «αναχρονιστι­κές», ότι «υπάρχουν άλλοι τρόποι για να λύνονται τα τυχόν προβλήματα». Όταν βεβαίως κάποιος αγωνιστής εργάτης τούς χαλάει τη σούπα και το κέλυφος του ε­ταιρισμού, όταν αναδεικνύει τη σαπίλα και την υποκρι­σία τους, τότε αρχίζουν οι απειλές και οι προειδοποιήσεις. Σταματάει η καλή εικόνα και το ευτυχισμένο ερ­γασιακό περιβάλλον…

Όλη αυτή η υπόθεση δεν έχει βέβαια καμία σχέ­ση με τη γνήσια εργατική αλληλεγγύη. Με τον εργά­τη που βγάζει από το υστέρημά του για να στηρίξει τον συνάδελφο, τον συνάνθρωπο. Που δεν ζητά κρυφά και φανερά ανταλλάγματα. Που βγάζει στην επιφάνεια τις καλύτερες και πιο ευγενικές παραδόσεις της εργατικής τάξης, του λαού μας. Ο κόσμος τους και ο κόσμος μας, άλλη μια φορά…

Είναι οι χορηγίες λύση για τις μεγάλες ελλείψεις στον τομές της Υγείας και Πρόνοιας και τις λαϊκές ανάγκες;

Οι ανάγκες του εργαζόμενου λαού δεν χωράνε στον στενό και επι­λεκτικό κορσέ των «χορηγιών» των καπιταλιστών. Οι ανά­γκες μας συμβαδίζουν με την εποχή, με την τεράστια πρό­οδο των επιστημών και της τεχνολογίας, που όμως και αυ­τές είναι δέσμιες του ξεπερασμένου τρόπου παραγωγής που ζούμε, φτάνει να δει κανείς τον ακήρυχτο πόλεμο (σε περιπτώσεις μάλλον κηρυγμένο..), μεταξύ κρατών και πο­λυεθνικών για το ποιος θα βγάλει πρώτος το φάρμακο και το εμβόλιο, άρα να εκτοξευτούν τα κέρδη του.

Για αυτό, άλλωστε, ποτέ οι χορηγίες δεν έλυσαν το πρό­βλημα των ελλείψεων στην Υγεία, στην Πρόνοια, στην Παι­δεία, απλώς μόνο προσωρινά κουκούλωσαν τα προβλήματα.

Γι’ αυτό δεν πρέπει να αποτελέσουν άλλοθι για υποστο­λή των διεκδικήσεων, του αγώνα, της πάλης με αιτήματα, με κριτήριο τις σύγχρονες ανάγκες που προβάλλουν ακόμα πιο επιτακτικά σε συνθήκες σαν τις σημερινές.

Τέλος: Μπορεί να μας εξηγήσει κάποιος υπερασπι­στής της μεγαλοψυχίας των αστών που βγάζει σπυριά όταν αποκαλύπτεται η υποκρισία τους, πώς γίνεται και πολλοί από τους «ευ­εργέτες» που έχουμε και αγάλματά τους στους δρόμους, ή ονόματά τους σε λεωφόρους, όταν διαβάσεις πιο προ­σεκτικά το βιογραφικό τους, να ήταν μαυραγορίτες και συ­νεργάτες των ναζί, ή πιο παλιά να ευθύνονται για τη στυ­γνή έως και εγκληματική εκμετάλλευση εκατοντάδων ερ­γατών όπως ο περιβόητος Σερπιέρης στο Λαύριο;

* Πρόεδρος της μαρτυρικής Μαλαθύρου Πρώην δήμαρχος Μηθύμνης, Μέλος του Δ.Σ. του δικτύου μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας  Περιόδου 1941-1945 (ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΑ)

"google ad"