Φτωχότεροι κατά 22,5% οι Ελληνες σε σχέση με το 2009

Το αποτύπωμα της κρίσης στη χώρα μας αναδεικνύουν τα πειραματικά δεδομένα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την κατανομή του πλούτου στα νοικοκυριά της ευρωζώνης.

Με βάση τα στοιχεία της ΕΚΤ, ενώ τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά αύξησαν το σύνολο της περιουσίας τους κατά σχεδόν 60% από το 2009 ως σήμερα, οι Ελληνες είναι σήμερα κατά 22,5% φτωχότεροι σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα.

Το 2009 η συνολική αξία των ευρωπαϊκών περιουσιών υπολογιζόταν στα 37,9 τρισ. ευρώ, ενώ σήμερα ξεπερνά τα 60 τρισ. ευρώ, παρά την επιβράδυνση στον ρυθμό της αύξησης του πλούτου που έφερε η πανδημία.

Σημειώνεται ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της οποίας τα νοικοκυριά είναι φτωχότερα σήμερα σε σύγκριση με το 2009.

Συγκεκριμένα, η συνολική περιουσία των ελληνικών νοικοκυριών υπολογιζόταν στα 968,6 δισ. ευρώ το 3ο τρίμηνο του 2009.

Εκτοτε, ξεκίνησε μια ξέφρενη απώλεια περιουσίας για τους Έλληνες πολίτες, που έφτασαν να κατέχουν συνολικά μόλις 687,2 δισ. ευρώ το 2ο τρίμηνο του 2016, σημειώνοντας μείωση 29% μέσα σε 7 χρόνια.

Η περιουσία των ελληνικών νοικοκυριών σημείωσε στη συνέχεια μικρή αύξηση, πριν να έρθει το «χαστούκι» της πανδημίας που έριξε την αξία της στα 670,3 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2020, όταν και η οικονομική δραστηριότητα πάγωσε παγκοσμίως από την πανδημία του Covid και τα lockdowns.

Από τότε πάντως οι Ελληνες έχουν δει τον πλούτο τους να αυξάνεται σημαντικά, φτάνοντας τα 749,8 δισ. ευρώ στο 2ο τρίμηνο του 2023.

Κύρια πηγή αύξησης της περιουσίας τους είναι τα ακίνητα.

Για τον λόγο αυτό παρατηρείται εκτίναξη της περιουσίας ακίνητα τα τελευταία χρόνια που συνέβαλε στην βελτίωση του συνολικού πλούτου τα αντίστοιχα έτη.

Το σύνολο των νοικοκυριών της ευρωζώνης, από την άλλη, έχει δει μια σημαντική αύξηση στις ιδιωτικές περιουσίες.

Το 2009 η συνολική αξία των ευρωπαϊκών περιουσιών υπολογιζόταν στα 37,9 τρισ. ευρώ, ενώ σήμερα ξεπερνά τα 60 τρισ. ευρώ, παρά την επιβράδυνση στον ρυθμό της αύξησης του πλούτου που έφερε η πανδημία.

Προέλευση

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία της ΕΚΤ σε σχέση με την προέλευση του πλούτου των νοικοκυριών.

Το μεγαλύτερο (473,2 δισ. ευρώ) μερίδιο της συνολικής περιουσίας των Ελλήνων αφορά ακίνητη περιουσία, ακολουθούν καταθέσεις (159,8 δισ. ευρώ) και επιχειρήσεις (110,5 δισ. ευρώ), ενώ μικρά ποσά προέρχονται από μετοχές εισηγμένων στο Χρηματιστήριο επιχειρήσεων (11,5 δισ. ευρώ), επενδυτικά κεφάλαια (11,4 δισ. ευρώ) και χρεωστικούς τίτλους (6 δισ. ευρώ).

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στο Χρηματιστήριο έχει μειωθεί σημαντικά (25,5 δισ. ευρώτο 2009, μείωση 55%), αλλά και το ότι οι Ελληνες δανείζουν πολύ λιγότερο από ό,τι παλαιότερα, με τους χρεωστικούς τίτλους να είναι πεσμένοι κατά 72% (21,3 δισ. ευρώ το 2009).

Αντιθέτως, αυξημένη είναι η εμπιστοσύνη των ελληνικών νοικοκυριών στα επενδυτικά κεφάλαια, τα οποία έχουν διπλασιαστεί από το 2009, όταν η αξία τους υπολογιζόταν στα 5,8 δισ. ευρώ.

Ακίνητα

Παρόμοια είναι η δομή του πλούτου των νοικοκυριών και στο σύνολο της ευρωζώνης, με την ακίνητη περιουσία να κυριαρχεί και να έχει σημειώσει 50% αύξηση της συνολικής της αξίας από το 2009. Σήμερα, το σύνολο της ακίνητης περιουσίας που ανήκει στα ευρωπαϊκά νοικοκυριά εκτιμάται στα 39,9 τρισ. ευρώ.

Το γεγονός ότι η αξία αυτή ξεπερνά το ύψος του συνολικού σταθμισμένου πλούτου των ευρωπαϊκών νοικοκυριών το 2009 δείχνει σαφώς πως η ακίνητη περιουσία έχει πολλαπλασιάσει την αξία της αυτά τα χρόνια, κάτι που βέβαια γίνεται εύκολα αντιληπτό αν κοιτάξει κανείς τις τιμές των ενοικίων στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, συμπεριλαμβανομένης και της Αθήνας.

Αλλωστε, η ιδιοκτησία ακινήτων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον πλούτο των νοικοκυριών.

Τα τελευταία 5 χρόνια, ο συνολικός πλούτος των ιδιοκτητών ακινήτων, που αντιστοιχούν στο 60% του συνολικού πληθυσμού των χωρών της ευρωζώνης, αυξήθηκε κατά 27% ανά νοικοκυριό, ενώ η αύξηση για τους μη ιδιοκτήτες περιορίζεται στο 17% ανά νοικοκυριό και οφείλεται κυρίως στην αύξηση των καταθέσεων.

Ανισότητες

Τέλος, ενδιαφέρον δείχνουν και οι δείκτες των ανισοτήτων τόσο στη χώρα μας όσο και στο σύνολο της ευρωζώνης.

Συγκεκριμένα, το 5% των πλουσιότερων ελληνικών νοικοκυριών κατέχει σήμερα το 33,6% του συνολικού πλούτου, σημειώνοντας μικρή αύξηση σε σχέση με το 2009 (32,9%).

Αντιθέτως, το φτωχότερο 50% των νοικοκυριών κατέχει το 10,9%, καταγράφοντας επίσης μια μικρή αύξηση συγκριτικά με το 2009 (10,8%).

Στο σύνολο της ευρωζώνης όμως, οι ανισότητες είναι σημαντικά μεγαλύτερες, καθώς το πλουσιότερο 5% κατέχει το 43% του συνολικού πλούτου σήμερα, ενώ το φτωχότερο 50% κατέχει μόλις το 5,3%.

Σημειώνεται πως το μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών στην ευρωζώνη καταγράφηκε στο αποκορύφωμα της κρίσης του ευρώ, το πρώτο τρίμηνο του 2015.

ΤΑ ΝΕΑ