Εμπειρική έρευνα και ανάλυση δεδομένων από το Παρατηρητήριο Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης στο αεροδρόμιο «Δασκαλογιάννης»

Μία πρωτοποριακή επιστημονική μελέτη για την πολιτική αεροπορία στην Κρήτη διεξάγεται για ακόμη μία χρονιά στον Διεθνή Αερολιμένα Χανίων «Δασκαλογιάννης». Το Παρατηρητήριο Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης (Crete Aviation Observatory – CAO), στο πλαίσιο του ερευνητικού του έργου, καταγράφει και αναλύει δεδομένα για τις αεροπορικές εταιρείες, την πτητική δραστηριότητα, τους επιβάτες και τα αεροσκάφη, συμβάλλοντας στην επιστημονική τεκμηρίωση της δυναμικής του κλάδου.

Πίσω από την ετήσια αυτή μελέτη βρίσκεται ο Δημήτρης Ζοπουνίδης, ερευνητής του Εργαστηρίου Ανάλυσης και Πρόβλεψης Δεδομένων (DAFLab) του Πολυτεχνείου Κρήτης και ιδρυτής τόσο του aviationlife.gr, όσο και του Παρατηρητηρίου. Το aviationlife.gr αποτελεί μία εξειδικευμένη πλατφόρμα ενημέρωσης και ανάλυσης για την πολιτική αεροπορία.

Αεροπορικές αφίξεις και οι εθνικότητες των πτήσεων: Το Ηνωμένο Βασίλειο στην κορυφή

Κατά την περίοδο από τον Απρίλιο έως και τον Οκτώβριο του 2024, καταγράφηκαν 12.245 αφίξεις αεροσκαφών από τις δέκα χώρες με τη μεγαλύτερη παρουσία στο αεροδρόμιο Χανίων.

Στην πρώτη θέση των αφίξεων βρίσκεται το Ηνωμένο Βασίλειο, ακολουθούμενο από τη Γερμανία, τη Δανία, τη Νορβηγία και την Πολωνία, οι οποίες διατηρούν σταθερά την παρουσία τους στην κορυφαία πεντάδα. Την δεκάδα συμπληρώνουν οι Φινλανδία, Ιταλία, Γαλλία και Βέλγιο, διαμορφώνοντας ένα σταθερό πρότυπο αφίξεων τα τελευταία χρόνια, όπως επιβεβαιώνεται και από τα αντίστοιχα δεδομένα προηγούμενων ετών του Παρατηρητηρίου.

Οι 10 κορυφαίες αεροπορικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στα Χανιά

Κατά τους θερινούς μήνες του 2024, η δεκάδα των κορυφαίων αερομεταφορέων στο αεροδρόμιο Χανίων διαμορφώνεται ως εξής:

1. Ryanair Group (Ryanair DAC, Lauda Europe, Buzz, Malta Air)

2. easyJet

3. SAS Scandinavian Airlines

4. Jet Time

5. TUI Group (TUI Airways UK, TUI fly Deutschland, TUI fly Belgium)

6. AEGEAN Group (AEGEAN, Olympic Air)

7. Norwegian

8. Sunclass Airlines

9. Condor

10. Jet2.com

Τα δεδομένα του Παρατηρητηρίου συμφωνούν κατά 90% με αυτά της Fraport Greece, γεγονός που επιβεβαιώνει την αξιοπιστία της έρευνας.

Οι εταιρείες αυτές καλύπτουν όλες τις κατηγορίες μεταφορέων:

• Low-Cost Carriers (LCC): Ryanair, easyJet, Norwegian

• Full-Service Carriers (FSC): SAS, AEGEAN, Condor

• Leisure Airlines: TUI, Sunclass, Jet Time

• Υβριδικές (LCC + Leisure): Jet2.com

Οι τάσεις του 2024 διατηρούν την εικόνα του 2023, με τις χαμηλού κόστους εταιρείες να κυριαρχούν και τις παραδοσιακές εταιρείες να παραμένουν σταθερές. Η Jet2.com ξεχωρίζει με το υβριδικό μοντέλο λειτουργίας της, προσφέροντας υπηρεσίες τόσο οικονομικές όσο και αναψυχής.

Εξέλιξη επιβατικής κατανομής ανά εταιρεία: Σύγκριση 2022-2024

Η ετήσια κατανομή των επιβατών ανά αεροπορική εταιρεία παρουσιάζει σημαντικά ευρήματα για τα έτη 2022, 2023 και 2024:

• Ryanair Group: Διατηρεί την ηγεσία παρά τη μικρή μείωση από 29.3% το 2022 σε 25.8% το 2024.

• TUI Group: Πτώση από 10.4% σε 6.2%, δείγμα αλλαγής στρατηγικής ή μείωσης ζήτησης.

• easyJet: Σημαντική αύξηση από 9.4% (2022) σε 14.6% (2023), σταθεροποιείται στο 12.2% (2024).

• SAS: Συνεχής άνοδος από 4.9% το 2022 σε 11.9% το 2024.

• AEGEAN: Από 3.8% σε 6.4% το 2023, ελαφρά πτώση στο 5.9% το 2024.

• Jet Time: Νέα είσοδος με ποσοστό 6.5% το 2024.

• Sunclass και Condor: Σταθερή παρουσία με μικρές μεταβολές.

Οι μεταβολές αυτές αποκαλύπτουν την ευελιξία των εταιρειών, τις μετακινήσεις των επιβατών και τη στρατηγική παρουσία τους στο αεροδρόμιο Χανίων.

Βασικά Ευρήματα:

• Ryanair Group: Παρά την ελαφρά πτωτική τάση από το 2022 (29.3%) έως το 2024 (25.8%), η Ryanair παραμένει ο κυρίαρχος αερομεταφορέας στο Αεροδρόμιο Χανίων, επιβεβαιώνοντας τη στρατηγική της παρουσία στην περιοχή.
• TUI Group: Καταγράφει μείωση του ποσοστού επιβατών από 10.4% το 2022 σε 6.2% το 2024. Η μείωση αυτή ενδέχεται να αντικατοπτρίζει αλλαγές στην στρατηγική ή στη ζήτηση των προορισμών της.
• easyJet: Παρουσιάζει σημαντική αύξηση στο ποσοστό επιβατών από 9.4% το 2022 σε 14.6% το 2023, πριν σημειώσει ελαφρά μείωση στο 12.2% το 2024, γεγονός που δείχνει την αυξανόμενη ζήτηση για τους προορισμούς της εταιρείας.
• SAS Scandinavian Airlines: Η συνεχής άνοδος της SAS, από 4.9% το 2022 σε 11.9% το 2024, αποδεικνύει την ενίσχυση της θέσης της στις σκανδιναβικές αγορές που εξυπηρετεί προς τον αερολιμένα Χανίων.
• AEGEAN Group: Παρόλο που κατέγραψε αύξηση από 3.8% το 2022 σε 6.4% το 2023, παρατηρείται ελαφρά μείωση στο 5.9% το 2024, αλλά η AEGEAN παραμένει ισχυρή στην ελληνική αγορά.
• Jet Time: Εισήλθε το 2024 με 6.5%, δείχνοντας την επιτυχία της νέας της στρατηγικής και τη σημαντική της συμβολή στη διακίνηση επιβατών.
• Sunclass Airlines και Condor: Παρουσιάζουν σταθερότητα με μικρές μεταβολές στα ποσοστά τους, γεγονός που δείχνει μια σταθερή ζήτηση για τους προορισμούς τους.

Η κατανομή των εισοδημάτων των επιβατών στον αερολιμένα Χανίων για το 2024 δείχνει ότι η πλειοψηφία των επιβατών (41%) ανήκει στη μεσαία εισοδηματική κατηγορία, καταδεικνύοντας τη σημαντική παρουσία αυτής της κοινωνικής ομάδας στις πτήσεις από και προς τα Χανιά. Παράλληλα, τα χαμηλά εισοδήματα και τα υψηλά εισοδήματα παρουσιάζουν παρόμοια ποσοστά (22.3% και 22.1% αντίστοιχα), δείχνοντας ότι ο αερολιμένας εξυπηρετεί τόσο οικονομικά όσο και πιο εύπορους επιβάτες. Τα πολύ υψηλά εισοδήματα καταλαμβάνουν μικρότερο ποσοστό (12.9%), ενώ οι «Super Rich» επιβάτες παραμένουν σε εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό (1.6%), κάτι που επιβεβαιώνει ότι το αεροδρόμιο Χανίων προσελκύει κυρίως επιβάτες από τις μεσαίες και ανώτερες εισοδηματικές κατηγορίες.

Κατανομή Εισοδημάτων σε σχέση με τις Αεροπορικές Εταιρείες για το Έτος 2024

Η εισοδηματική κατανομή των επιβατών για το 2024 αποκαλύπτει ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την επιβατική βάση των αεροπορικών εταιρειών που επιχειρούν στον αερολιμένα Χανίων. Ειδικότερα, παρατηρούμε ότι:

• Η Ryanair διατηρεί την κυρίαρχη θέση της στους επιβάτες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, με το 40% περίπου των επιβατών της να ανήκουν στην κατηγορία των χαμηλών εισοδημάτων, κατέχει το μικρότερο ποσοστό επιβατών στην κατηγορία των υψηλών και πολύ υψηλών εισοδημάτων.
• Η easyJet ακολουθεί μια παρόμοια τάση, με σημαντικό ποσοστό επιβατών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όμως παρουσιάζει μικρή αύξηση των επιβατών υψηλού εισοδήματος σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη.
• Η SAS Scandinavian Airlines συνεχίζει να προσελκύει επιβάτες υψηλών και πολύ υψηλών εισοδημάτων, με την κατηγορία των “super rich” να αυξάνεται σημαντικά το 2024. Αυτή η εξέλιξη καταδεικνύει ότι η εταιρεία εδραιώνεται σταθερά ως επιλογή για τους πιο εύπορους επιβάτες.
• Η AEGEAN Group δείχνει επίσης να προσελκύει ένα πιο διαφοροποιημένο κοινό, με αύξηση των επιβατών υψηλών εισοδημάτων, χωρίς ωστόσο να χάσει την επαφή με τις μεσαίες και χαμηλές εισοδηματικές κατηγορίες.
• Οι Jet Time και Sunclass Airlines διατηρούν τη σταθερή βάση τους, με πτήσεις που εξυπηρετούν κυρίως επιβάτες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος, επιβεβαιώνοντας την εστίασή τους στις πτήσεις αναψυχής.

Σύγκριση της Κατηγοριοποίησης των Εισοδημάτων κατά τα Έτη 2022, 2023 και 2024

Η σύγκριση των ετών 2022, 2023 και 2024 αποκαλύπτει μερικές ενδιαφέρουσες τάσεις και αλλαγές στην εισοδηματική κατανομή των επιβατών ανά αεροπορική εταιρεία.

• Ryanair: Παρατηρούμε μια μικρή αλλά σταθερή μείωση στους επιβάτες χαμηλού εισοδήματος από το 2022 έως το 2024, αν και παραμένει η κυρίαρχη εταιρεία στην κατηγορία αυτή. Αυτή η μείωση μπορεί να οφείλεται σε ανταγωνιστικές προσφορές άλλων εταιρειών ή αλλαγές στο κοινό που επιλέγει την εταιρεία.
• easyJet: Η εταιρεία παρουσίασε σημαντική αύξηση στους επιβάτες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος το 2023, η οποία συνεχίστηκε και το 2024. Αυτό μπορεί να υποδεικνύει μια στροφή της εταιρείας προς ένα πιο εύπορο επιβατικό κοινό, πιθανόν λόγω των υπηρεσιών και της ευελιξίας στις επιλογές ταξιδιού.
• SAS Scandinavian Airlines: Η σκανδιναβική εταιρεία σημείωσε εντυπωσιακή αύξηση στους επιβάτες υψηλού και πολύ υψηλού εισοδήματος από το 2022 έως το 2024. Η κατανομή αυτή αντικατοπτρίζει την εστίαση της εταιρείας σε premium υπηρεσίες και ταξιδιώτες υψηλών απαιτήσεων, όπως επίσης και την αυξανόμενη ζήτηση για ταξίδια από τη Σκανδιναβία προς την Κρήτη.
• AEGEAN Group: Το 2022 η AEGEAN είχε μια πιο ισορροπημένη κατανομή επιβατών, με το 2023 να αυξάνονται οι επιβάτες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Το 2024 η εταιρεία ενισχύει τη θέση της στις ανώτερες εισοδηματικές κατηγορίες, ενώ εξακολουθεί να διατηρεί μια ισχυρή παρουσία και στις χαμηλότερες κατηγορίες.
• Jet2.com και Jet Time: Αυτές οι αεροπορικές εταιρείες εισήλθαν δυναμικά στο δίκτυο των πτήσεων προς Χανιά το 2023 και 2024, προσελκύοντας επιβάτες κυρίως μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Η είσοδος της Jet Time σε νέους προορισμούς το 2024 ενισχύει τη δυναμική της εταιρείας στις πτήσεις αναψυχής και στις αντίστοιχες εισοδηματικές κατηγορίες.
• Condor και Sunclass Airlines: Οι εταιρείες αυτές διατήρησαν την παρουσία τους σε όλες τις χρονιές, εξυπηρετώντας κυρίως επιβάτες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Ειδικά η Condor σημείωσε μικρή αύξηση στους επιβάτες υψηλού εισοδήματος το 2024.
• Finnair και Norwegian: Αυτές οι δύο εταιρείες διατήρησαν σταθερές εισοδηματικές κατανομές, εξυπηρετώντας κυρίως επιβάτες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Η Finnair είχε μεγαλύτερο ποσοστό επιβατών υψηλού εισοδήματος το 2022 και 2023, ενώ η Norwegian διατήρησε μια πιο ισορροπημένη κατανομή.

Πτωτική Τάση στη Μέση Διάρκεια Διαμονής: Από τις 14 στις 6-7 ημέρες

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου, η μέση διάρκεια διαμονής των επιβατών παρουσιάζει συνεχή μείωση την τριετία 2022-2024.

Το 2022, η Norwegian καταγράφει τον υψηλότερο μέσο όρο με 14 ημέρες διαμονής, ακολουθούμενη από την Transavia με 12,15 ημέρες και τη SAS Scandinavian Airlines με 9,34 ημέρες. Το 2022 διαφαίνεται ως χρονιά των «μακρών διακοπών».

Το 2023 σημειώνεται μια ελαφρά μείωση, με τη Norwegian να πέφτει στις 12 ημέρες και τις άλλες αεροπορικές (SAS, easyJet, Condor) να κυμαίνονται μεταξύ 9 και 10 ημερών.

Το 2024 η τάση αυτή εντείνεται: οι easyJet και Condor διατηρούν υψηλούς μέσους όρους (περίπου 11 ημέρες), αλλά γενικότερα, καταγράφεται στροφή προς συντομότερες διακοπές. Οι επιβάτες της Ryanair, TUI Group και SAS ταξιδεύουν για 6-7 ημέρες, ενώ οι Aegean και Jet Time έχουν μέσο όρο 5-6 ημέρες.

Η στροφή αυτή μπορεί να υποδηλώνει αλλαγές στις ταξιδιωτικές συνήθειες, όπως η αύξηση των επαγγελματικών ταξιδιών ή η προτίμηση σε πιο σύντομες και συχνότερες διακοπές.

Πώς Οργανώνουν οι Ταξιδιώτες τα Ταξίδια τους ανά Εταιρεία – CAO Δείκτης 3

Ο δείκτης CAO 3 καταγράφει τον τρόπο με τον οποίο οργανώνουν οι επιβάτες το ταξίδι τους: μέσω ταξιδιωτικού πρακτορείου, οργανωμένης εκδρομής, ατομικά ή με συνδυασμό αυτών.

1. Ταξιδιωτικό Πρακτορείο

Πάνω από το 50% των επιβατών που πέταξαν με SAS Scandinavian Airlines και Jet Time επέλεξαν τη βοήθεια ταξιδιωτικού πρακτορείου. Στον αντίποδα, εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά (1,5%-1,7%) παρατηρούνται στις Ryanair, easyJet, Norwegian, Condor και Jet2.com.

2. Οργανωμένη Εκδρομή

Περισσότερο δημοφιλείς σε Sunclass Airlines, TUI Group, Jet Time και ξανά τη SAS Scandinavian Airlines, αντανακλώντας τις ταξιδιωτικές προτιμήσεις των Σκανδιναβών τουριστών. Πολύ χαμηλά ποσοστά εμφανίζουν οι Aegean, Jet2.com και Ryanair Group.

3. Αυτό-οργάνωση

Η Ryanair Group (49,1%) και η easyJet (21,3%) προσελκύουν επιβάτες που οργανώνουν μόνοι τους το ταξίδι τους, δείχνοντας σαφή προτίμηση για ευελιξία και χαμηλό κόστος. Οι επιβάτες των Jet Time, Sunclass Airlines και Jet2.com φαίνεται να προτιμούν πιο οργανωμένες λύσεις, με ποσοστά αυτό-οργάνωσης κάτω από 1%.

4. Μικτός Τρόπος Οργάνωσης

Η SAS (24%) και η Jet Time (12,3%) παρουσιάζουν αξιοσημείωτη χρήση μικτών μορφών οργάνωσης. Αντίθετα, σε Condor και Jet2.com παρατηρούνται χαμηλά ποσοστά (<2%).

5. Άλλες Μορφές Οργάνωσης

Υψηλά ποσοστά καταγράφει η Ryanair Group (50,7%), υποδηλώνοντας χρήση εναλλακτικών μορφών οργάνωσης όπως εξειδικευμένα sites ή ειδικά πακέτα μέσω τρίτων παρόχων.

Συμπέρασμα: Οι επιβάτες των low-cost εταιρειών επιλέγουν την αυτόνομη οργάνωση, ενώ οι ταξιδιώτες των charter πτήσεων (SAS, Jet Time, TUI) εμπιστεύονται περισσότερο τα ταξιδιωτικά γραφεία.

Μεταβολές στον Στόλο Αεροσκαφών

Το Airbus A320 και το Boeing 737 είναι τα κυρίαρχα μοντέλα στο αεροδρόμιο Χανίων για το 2024, λόγω της ευελιξίας και της αποδοτικότητάς τους. Το ATR 72-600 καλύπτει κυρίως περιφερειακές πτήσεις, ενώ περιορισμένη χρήση κάνουν τα μεγαλύτερα A321 και B737 MAX.

Η επιλογή των τύπων αεροσκαφών αντικατοπτρίζει τη στρατηγική των αεροπορικών εταιρειών να προσαρμόζονται στη ζήτηση, με μεγαλύτερα αεροσκάφη τους καλοκαιρινούς μήνες και μικρότερα για χαμηλές περιόδους.

Νέες και Αποσυρόμενες Συνδέσεις

Η LOT Polish Airlines επανήλθε το 2023 με δρομολόγιο Βαρσοβία – Χανιά, το οποίο διατήρησε και το 2024. Αντιθέτως, η Corendon Airlines, που είχε ενεργή παρουσία το 2021 και 2022, αποσύρθηκε από το αεροδρόμιο Χανίων από το 2023, καταργώντας συνδέσεις με Κολωνία, Νυρεμβέργη, Βασιλεία και Μπίλουντ.

Η Wizz Air αφαίρεσε το Μπάρι – Χανιά το 2023 και ακύρωσε το Λονδίνο Γκάτγουικ – Χανιά λίγο πριν την πρώτη του εκτέλεση. Ωστόσο, διατηρεί πτήσεις από Βιέννη, Βουδαπέστη, Βαρσοβία και Κλουζ-Ναπόκα.

Ενισχυμένη Επιβατική Κίνηση: +7,9% το 2024

Η συνολική επιβατική κίνηση στο αεροδρόμιο Χανίων αυξήθηκε κατά 7,9% το 2024 σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

• Εγχώριοι επιβάτες: +9%

• Διεθνείς επιβάτες: +7,6%

Ο Αύγουστος σημείωσε ρεκόρ με αύξηση 13,7% στην εγχώρια και 8,8% στη διεθνή κίνηση, ενώ και ο Φεβρουάριος είχε εντυπωσιακή άνοδο: +18,3% (εγχώρια) και +15,2% (διεθνής).

Παράλληλα, οι πτήσεις αυξήθηκαν κατά 6,9%, με τη εγχώρια πτητική δραστηριότητα να σημειώνει +8,5%, ιδιαίτερα τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο.

Η τριετής ανάλυση του Παρατηρητηρίου αποκαλύπτει μια τουριστική αγορά που γίνεται πιο δυναμική αλλά και πιο ευέλικτη. Οι ταξιδιώτες στρέφονται σε συντομότερες διαμονές, αυτόνομη οργάνωση και αναζητούν εναλλακτικές λύσεις για την κάλυψη των αναγκών τους. Οι αλλαγές στις αεροπορικές συνδέσεις και στους τύπους αεροσκαφών επιβεβαιώνουν τη συνεχή προσαρμογή του τουριστικού προϊόντος στις απαιτήσεις των ταξιδιωτών.