Ψάχνοντας το πρώτο μινωικό ναυάγιο

Αν και η  τελευταία έρευνα απέβη άκαρπη, ερευνητές της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με το διάσημο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Γουντς Χολ στη Μασαχουσέτη αναζητούν στο Αιγαίο και συγκεκριμένα στα ανοιχτά της Κρήτης, το πρώτο μινωικό ναυάγιο, που θα ήταν πιθανότατα και το αρχαιότερο ναυάγιο του κόσμου.
Τα στοιχεία της έως τώρα  έρευνας, ωστόσο,  είναι σημαντικά και αφορούν κυρίως  το αρχαίο εμπόριο στη Μεσόγειο.
Τον περασμένο Οκτώβριο η ομάδα του Μπρένταν Φόλεϊ από τη Μασαχουσέτη και του Θεοτόκη Θεοδούλου από την Αθήνα ερεύνησε τα νερά γύρω από το νησάκι Δία, λίγο έξω από το Ηράκλειο της Κρήτης. Τη δεκαετία του 1970, ο Ζακ Υβ Κουστώ είχε ανακαλύψει στη Δία τα βυθισμένα ερείπια ενός αρχαίου λιμενοβραχίονα, και διατύπωσε την υποψία ότι το νησί αποτελούσε κάποτε σημαντικό αγκυροβόλιο. Μια νέα έρευνα, έφερε στο φως πέντε ναυάγια τα οποία δεν ήταν μινωικά, καθώς χρονολογήθηκαν στον 2ο π.Χ. αιώνα μέχρι τον 9ο μ.Χ. αιώνα.
Σε συνδυασμό με άλλα ευρήματα στις απότομες πλαγιές του νησιού, τα ναυάγια αποκαλύπτουν ότι η Δία χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο στην περίπτωση κακοκαιρίας από Έλληνες, Ρωμαίους και Βυζαντινούς ναυτικούς.
Να σημειωθεί πως το πρώτο ναυάγιο του Μινωικού πολιτισμού, ο οποίος άκμασε την Εποχή του Χαλκού , εξαφανίστηκε μυστηριωδώς πριν από περίπου 1.500 χρόνια.
Μέχρι σήμερα, οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει μόνο την τοποθεσία ενός πιθανού μινωικού ναυαγίου. Το 2003, η Ελπίδα Χατζηδάκη της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων ανακάλυψε αγγεία του 1800 π.Χ κοντά στο νησί της Ψείρας, ενός ακατοίκητου νησιού έξω από τις βορειοανατολικές ακτές της Κρήτης. Το ίδιο το πλοίο που μετέφερε τα αγγεία, όμως, ήταν παντελώς άφαντο.
Η ελληνοαμερικανική ομάδα, διακατέχεται ωστόσο από αισιοδοξία , βασιζόμενη κυρίως σε μια προηγούμενη μεγάλη επιτυχία: Το 1982 ανακαλύφθηκε έξω από τις ακτές της Τουρκίας, απέναντι από το Καστελόριζο, το λεγόμενο ναυάγιο του Ουλού Μπουρούν, το οποίο χρονολογήθηκε στον 13ο π.Χ αιώνα, μόλις ένα ή δύο αιώνες μετά την εξαφάνιση των Μινωιτών.
Δέκα χρόνια ανασκαφής έχουν δώσει 17 τόνους πολύτιμων ευρημάτων που προέρχονται από τουλάχιστον 11 πολιτισμούς -ανάμεσά τους, ένας χρυσός σκαραβαίος με το όνομα της Νεφερτίτης και φορτία χαλκού από την Κύπρο.
Παρόλο που η έρευνα του περασμένου Οκτωβρίου δεν πέτυχε τον κύριο στόχο της, ο Μπρένταν Φόλεϊ έχει ήδη συγκεντρώσει το ένα εκατομμύριο από τα 1,8 εκατ. δολάρια που χρειάζεται για να επιστρέψει με την ομάδα του στο Αιγαίο το 2012.
Αυτή τη φορά, οι ερευνητές θα χρησιμοποιήσουν όχι ένα αλλά τρία ρομποτικά βαθυσκάφη, τα οποία θα σαρώσουν επίπεδες περιοχές του βυθού σε βάθος μέχρι 6.000 μέτρα. Αυτές οι περιοχές μεγάλου βάθους, όπως και οι περιοχές από όπου περνούν υποβρύχια καλώδια, δεν έχουν καταστραφεί από συρόμενα αλιευτικά εργαλεία, όπως συμβαίνει στα ρηχά.
Ο Φόλεϊ δηλώνει ότι είναι αποφασισμένος να συνεχίσει τις έρευνες για όσο χρειαστεί: «Θα ήθελα να το κάνω κάθε χρόνο για τα επόμενα 20 με 30 χρόνια, μέχρι να είμαι πια πολύ μεγάλος για να βγαίνω στη θάλασσα» λέει ο ίδιος.

neatv.gr – Ελπίδα Κατσαράκη
με πληροφορίες από εφημ. “ΤΑ ΝΕΑ”