Επιμέλεια: Γρηγόρης Τάτσης
Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας έχει από τις αρχές του χρόνου το δικό της ψηφιακό νόμισμα. Το ψηφιακό γουάν (e-CNY) έχει αναπτυχθεί από την κεντρική της τράπεζα και στοχεύει να αντικαταστήσει μέρος των μετρητών σε κυκλοφορία.
Τι είναι το ψηφιακό γουάν
Πρόκειται ουσιαστικά για ένα τρόπο της κεντρικής τράπεζας της Κίνας να ψηφιοποιεί τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα σε κυκλοφορία. Η κινεζική αγορά είχε ήδη προχωρήσει πολύ στις πληρωμές χωρίς μετρητά. Το ψηφιακό γουάν ήταν ένας τρόπος για να επιταχυνθεί αυτή η διαδικασία.
Το γουάν θα είναι νόμιμο χρήμα στην Κίνα και δεν θα πληρωθούν τόκοι για αυτό.
«Η χρήση μετρητών μειώνεται. Τελικά τα μετρητά θα αντικατασταθούν από κάτι σε ψηφιακή μορφή. Αυτός είναι ένας από τους μεγάλους μοχλούς πίσω από αυτό», δήλωσε στο CNBC ο Yan Xiao, επικεφαλής του έργου για το ψηφιακό εμπόριο στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.
Πώς λειτουργεί το e-CNY
Το e-CNY υποστηρίζεται πλήρως από τη Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας ( PBOC) και τίθεται σε λειτουργία από παρόχους υπηρεσιών πληρωμών. Επιτρέπει μεγαλύτερη ανωνυμία και περιλαμβάνει καλύτερη προστασία προσωπικών πληροφοριών, από την άλλη , διατηρεί επαρκή αρχεία για τον εντοπισμό παράνομων δραστηριοτήτων όπως το ξέπλυμα χρήματος και η φοροδιαφυγή.
Η PBOC επέλεξε να ορίσει το e-CNY ως μετρητά σε κυκλοφορία ή ως M0 στη γλώσσα των κεντρικών τραπεζών. Ο ορισμός του e-CNY ως M0, αντί για M1 ή M2, έχει μια σειρά από συνέπειες:
Πρώτον, το e-CNY θα αποτελεί υποχρέωση της PBOC. Στο νομισματικό σύστημα της Κίνας, το M0 συνεπάγεται άμεση υποχρέωση από την PBOC, ενώ το M1 και το M2 περιλαμβάνουν ορισμένες υποχρεώσεις από εμπορικές τράπεζες. Αυτός ο ορισμός σημαίνει ότι το e-CNY θα είναι εντελώς ακίνδυνο.
Δεύτερον, τα ψηφιακά πορτοφόλια που διαθέτουν e-CNY δεν θα θεωρούνται τραπεζικοί λογαριασμοί. Τα πιλοτικά προγράμματα της PBOC μέχρι στιγμής απαιτούν μόνο έναν αριθμό κινητού τηλεφώνου για να διαθέτουν πορτοφόλι e-CNY.
Τρίτον, δεν μπορούν να πληρωθούν τόκοι στο e-CNY. Οι τόκοι μπορούν να πληρωθούν στο Μ1 ή στο Μ2 σύστημα (τραπεζικές καταθέσεις), αλλά όχι στο Μ0 (μετρητά).
Αυτό είναι σημαντικό επειδή τα περισσότερα ψηφιακά νομίσματα, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων CBDC που εξετάζονται επί του παρόντος, δεν έχουν αποκλείσει τις πληρωμές τόκων.
Τέλος, μόνο οι τράπεζες μπορούν να μετατρέψουν το e-CNY σε τραπεζικές καταθέσεις και αντίστροφα.
Πότε κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το e-CNY
Το e-CNY κυκλοφόρησε πιλοτικά την Τρίτη, 4 Ιανουαρίου 2022.
Το ψηφιακό νόμισμα λειτουργεί μέσω μιας εφαρμογής για κινητά η οποία είναι διαθέσιμη στα καταστήματα εφαρμογών Android και Apple.
Η εφαρμογή βρίσκεται ακόμη σε φάση ανάπτυξης και περιορίζεται σε επιλεγμένους χρήστες, όπως εγχώριες τράπεζες, καθώς η Κίνα σχεδιάζει να το κυκλοφορήσει σε εθνικό επίπεδο.
Οι δοκιμές των ψηφιακών γουάν, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη στο εσωτερικό από το 2019, παρουσιάστηκαν σε αθλητές και ξένους επισκέπτες ως μέσο πληρωμής για αγαθά εντός του Ολυμπιακού Χωριού μαζί με πληρωμές Visa και μετρητά.
Το ψηφιακό γιουάν είναι επίσης διαθέσιμο στο WeChat της Tencent Holdings Limited (TCEHY), τη δημοφιλή εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων της Κίνας που έχει πάνω από 1 δισεκατομμύριο χρήστες.
Αυτή είναι μια σημαντική αλλαγή από τα προηγούμενα σχέδια της Κίνας για έκδοση ψηφιακού γιουάν σε επιλεγμένες περιοχές μέσω λοταρίας.
Τον Ιούνιο του 2021, ανακοίνωσε ότι θα μοιράσει 40 εκατομμύρια Renminbi (επίσημη ονομασία του γιουάν) , που αντιστοιχούν σε 6,2 εκατομμύρια δολάρια , μέσω λαχειοφόρου αγοράς σε πολίτες στο Πεκίνο.
Νωρίτερα, τον Φεβρουάριο του 2021, το Chengdu, μια πόλη στη νοτιοδυτική Κίνα, δήλωσε ότι θα παραδώσει 6 εκατομμύρια δολάρια σε ψηφιακό γιουάν.
Η δεύτερη κορυφαία εφαρμογή πληρωμών μέσω κινητού της Κίνας, η Alipay by Ant Group, θυγατρική της Alibaba Group Holding Limited (BABA), δοκιμάζει επίσης πληρωμές ψηφιακών γουάν.
Το δοκιμαστικό ντεμπούτο του ψηφιακού νομίσματος της Κινεζικής κεντρικής τράπεζας (CBDC) στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2022, έγινε εν μέσω ανησυχιών του Αμερικανού γερουσιαστή Pat Toomey σχετικά με το ενδεχόμενο το ψηφιακό γουάν να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις.
Ο Toomsy ζήτησε από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να παρακολουθούν προσεκτικά τις επιδόσεις του eCNY, χαρακτηρίζοντάς το ως μέσο για τη «διευκόλυνση των παράνομων ροών χρημάτων» και την ικανότητά του να ενισχύσει τις «δυνατότητες επιτήρησης από την Κίνα».
Ανησυχία για την έκδοση του νέου ψηφιακού νομίσματος εκφράστηκε και από την Ευρώπη ωστόσο κατά την ανάπτυξη του ψηφιακού γιουάν η Κινεζική κυβέρνηση έχει δηλώσει πως δεν στοχεύει να αμφισβητήσει την κατάσταση του δολαρίου ΗΠΑ ως παγκόσμιου συναλλαγματικού αποθέματος.
Ο Xiaochuan Zhou, πρώην διοικητής της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας, είπε ότι ενώ η ανάπτυξη ενός ψηφιακού γιουάν μπορεί να βοηθήσει στη διευκόλυνση των διασυνοριακών πληρωμών, η Κίνα δεν είχε ποτέ την πρόθεση να αντικαταστήσει το δολάριο ΗΠΑ ως το προτιμώμενο διεθνές νόμισμα πληρωμών.
Ο Zhou μίλησε σε ένα φόρουμ που φιλοξενήθηκε από το Πανεπιστήμιο Tsinghua στο Πεκίνο στις 22 Μαΐου, όπου επιβεβαίωσε την πεποίθησή του ότι το ψηφιακό γιουάν δεν πρέπει να συνδέεται με την έννοια της διεθνοποίησης, η οποία στοχεύει το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Δεν θα αντικαταστήσει άλλα νομίσματα – Δεν είναι σαν το bitcoin
Όσον αφορά τη σύγκριση του ψηφιακού γιουάν με το bitcoin, το πρώτο είναι πολύ διαφορετικό. Σε αντίθεση με το ψηφιακό γουάν, το bitcoin είναι ένα αποκεντρωμένο κρυπτονόμισμα που δεν ελέγχεται από καμία κεντρική αρχή όπως η Λαϊκή τράπεζα της Κίνας (PBOC).
Επιπλέον, το bitcoin ενισχύεται από την τεχνολογία blockchain, η οποία είναι ένα δημόσιο βιβλίο για κάθε συναλλαγή που έχει πραγματοποιηθεί και δεν μπορεί να παρέμβει ή να αλλάξει αναδρομικά. Επί του παρόντος, η τεχνική σύνθεση του ψηφιακού γιουάν παραμένει ασαφής.