Βιβλιοκριτική της Νεφέλης Ευαγγέλου
Συμβαίνει κάποια φορά, ν’ ανοίξει μία αυλόπορτα ή να βρεθεί στην είσοδο της βεράντας κάποιος. Οι ζαρντινιέρες των ισογείων, οι γλάστρες στη μικρή ή μεγαλύτερη επιφάνεια του ανθόκηπου, μέσα και πέρα από μία πυλωτή… Το αναρριχώμενο φυτό, χρόνια στο μπαλκόνι, αναζητούν νερό στο λιόκαμα του καλοκαιριού. Συνήθιζαν τα κορίτσια του σπιτιού, να δροσίζουν, με το ποτιστήρι ή το λάστιχο τα διψασμένα κλωνάρια, που μαραζώνουν στη ζέστη.
Κάποια βλέμματα συναντιόντουσαν στα πεταχτά και κάποια έμελλε να καρφωθούν τόσο βαθιά στα μάτια, που αντάμωναν -τόσο- που έγραφαν ιστορία.
Κάπως έτσι, έγινε η συνάντηση του Ανδρέα και της Χαράς και η πρώτη ματιά ήταν καταλυτική. Τα μάτια φλυάρησαν, πριν μιλήσουν τα χείλη, όταν αντάμωσαν και κατάλαβαν πως αυτή η ματιά -μια δυνατή σαϊτιά- διαπέρασε ό,τι χρειαζόταν για να φτάσει στην ψυχή και των δύο. Έτσι, άρχισε η γοητευτική, απίστευτη, σε πολλά σημεία ιστορία τους, που αξίζει να παρακολουθήσει ο αναγνώστης, ζώντας την…
Ένα άλλο ζευγάρι διαγράφει, με εντελώς διαφορετικό τρόπο, την τροχιά του σε παράλληλο κύκλο. Η συμμετοχή του στο θαυμάσιο αφήγημα, με μορφή μυθιστορήματος, «Όλα…Στιγμές» της Μαρίας Σαρρή, αντικατοπτρίζει μία περίπτωση «ευτυχισμένου» ζευγαριού, που ξέρει τι να περιμένει στην ένωσή του και πώς να διαχειρίζεται τα πλεονεκτήματα του γάμου του. Κανείς δεν είναι τέλειος. Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται, τίποτα δεν αποκαλύπτεται σε όλη την έκταση της αλήθειας του. Ύστερα, σε ένα ζευγάρι, η αλήθεια η δεδομένη και για τους δύο, δεν είναι εύκολο να αλλάξει ή να ανατραπεί σε κάποια σημεία, για να εξιδανικευτεί η σχέση.
Ο Στέφανος και η Φανή, εκπροσωπούν μία ρεαλιστική αντίληψη του γάμου και ίσως και να έχουν ορίσει τη χρυσή τομή στη σχέση τους, που δεν περιέχει και ιδιαίτερο δραματικό στοιχείο. Είναι μία συμβίωση κυμαινόμενη ανάμεσα στη σταθερότητα και τη «βολή». Βολεύτηκαν γλυκά, τρυφερά, πειστικά, όλα τα θετικά στοιχεία πετυχημένου και κοινωνικά αποδεκτού γάμου και κάποια αρνητικά, που χαρακτηρίζουν συμβατικές σχέσεις, χωρίς να είναι εδώ, όπως αυτές.
Το πιο δύσκολο, αστάθμητο στοιχείο, σε οποιαδήποτε μορφή σχέσης και αν καθιερώνεται, είναι η συνύπαρξη. Πώς τη δέχεται, ο καθένας πώς την ερμηνεύει. Δεν συμβιβάζεται ή δεν υποχωρεί εύκολα κάποιος, σε ελάχιστο περιορισμό, προβάλλοντας συνέχεια επιχειρήματα λογικής, που προσδιορίζουν το δικαίωμα αυτοδιάθεσης και προσωπικών επιλογών σε ελεύθερο πεδίο…ο άλλος!
Σε ερωτική σχέση, αυτή η συνύπαρξη, αν είναι ταιριαστή, στα βασικά -και είναι διαφορετική μα και κοινή σε πολλά για όλους- αν τα πρόσωπα αποδέχονται πνευματικά και ερωτικά τον σύντροφό τους, δεν ανασκαλεύουν σε άμμο, άχυρα και χώματα, όπως έλεγαν οι παλιοί-παλιοί σύζυγοι. Πάντα υπάρχουν και εκπλήξεις όχι ευχάριστες μα, δεν χρειάζεται να κουβαλά κανείς ‘’μικροπταίσματα’’ του παρελθόντος. Μικροπταίσματα…
Όμως, ο κεντρικός ανδρικός ρόλος, που υποδύεται ο Ανδρέας έχει κατασταλάξει σε θεωρία που δεν συμβιβάζεται με τα κοινά «πρέπει» και τους αποδεκτούς συμβιβασμούς από τον κοινωνικό περίγυρο για τη σωτηρία γάμου και, μάλιστα, όταν υπάρχουν μικρά παιδιά.
Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα των σκέψεων, γύρω από το γάμο, νομίζω πως είναι από τα πιο συχνά, αληθινά και με ακριβόλογη απολύτως διατύπωση της Μ. Σαρρή και το μεταφέρω, σχεδόν αυτούσιο.
«Ο Ανδρέας, έβλεπε γύρω του τις σκιές που θαμπώνουν τους γάμους. Σαν τους υδρατμούς στα τζάμια των αυτοκινήτων τις κρύες ημέρες του χειμώνα. Διακρίνει τις σκιές στα «πιστεύω» και τα «θέλω» των ανθρώπων, που κάποτε, όταν ένωσαν τις ζωές τους, πετούσαν από ευτυχία. Νοιώθει τις αγεφύρωτες αποστάσεις και το χαλαρό δέσιμο που στην πρώτη δυσκολία λύνεται. Και πιο πολύ αισθάνεται τις ρωγμές. Ρωγμές που μπάζουν, ακόμα και αν γίνει προσπάθεια «επισκευής» τους. Αφού έγιναν. Το θέμα ήταν να μη γίνουν. Βλέπει γάμους, πραγματικά οικογενειακά σφαγεία. Να αιωρούνται στο κενό. Και τους συντρόφους να ταλανίζονται από συναισθηματική μοναξιά…Πίστευε ότι αυτοί οι άνθρωποι απλώς παντρεύτηκαν. Επειδή έτυχε, επειδή έπρεπε, από σύμπτωση. Δεν ερωτεύτηκαν αληθινά, κι ας νόμιζαν το αντίθετο.
Αυτά πιστεύει αυτός ο άνδρας που δεν παντρεύτηκε ποτέ μα, είχε ερωτευτεί δυνατά και βαθιά…
Υπέροχο βιβλίο, σαν ψυχογράφημα και ύμνος στον αιώνιο, αληθινό έρωτα. Αποδίδει τη μομφή στα ανθρώπινα συναισθηματικά λάθη, που μπορεί να αφανίσουν τα πρόσωπα που τη προκάλεσαν και τα υπέμειναν, μέχρι θανάτου.
Με κατακτούν τέτοια βιβλία όπως το: Όλα…Στιγμές γιατί δίνουν απαντήσεις και σε δικά μου ερωτήματα που κανείς δεν βρήκε κάτι να πει. Γιατί δίνουν απαντήσεις σε τυχαίους ή μεθοδευμένους παραλογισμούς των ερωτευμένων, που χωρίς να μεταβάλλονται τα αισθήματά τους, διαφοροποιούονται απέναντι σε αυτά με επιλογές στην πορεία του χρόνου.
Άλλες στην πρώιμη νιότη, άλλες στην πλήρη άνθιση και άλλες σε κάποια στιγμή ωριμότητας.
Τι γίνεται, όταν θέλει κάποιος να γυρίσει πίσω στον χρόνο; Τι θα συμβεί, αν δεν τολμήσει, να αποδεσμευτεί από γρανάζια στασιμότητας υποκριτικής, αν δεν προχωρήσει σε οριστική ρήξη με τον εαυτό του που υποφέρει;
Ποιο είναι το «πραγματικό περιεχόμενο» του συμβιβασμού και πού φτάνουν τα όρια της συνετής διαχείρισης της «ευτυχίας» που δεν διακινδυνεύει να χάσει κανείς;
Αυτό το βιβλίο οδηγεί στα άδυτα του νου, της ανθρώπινης ψυχής, που δεν ποιούν τα πάντα «εν σοφία»…Η ανθρώπινη φύση, η δισυπόστατη και απαιτητική, έχει ανάγκη και την υλική φόρμα της που στηρίζεται στο ένστικτο και φαίνεται να έχει τον πρώτο λόγο στις ανθρώπινες σχέσεις – κάθε είδους. Στηρίζει το πλέον αρχέγονο συστατικό της χαράς της ζωής και ο πιο φυσικός τρόπος να σμίξουν δύο άνθρωποι που η πρώτη συνάντηση τους καθορίζει ολόκληρη την υπόλοιπη ζωής τους.
Κλείνοντας το βιβλίο για δεύτερη φορά, ένοιωσα ψυχική ευφορία, γαλήνη, αναμετρήθηκα με δικές μου αστοχίες, συλλογίστηκα, συγκινήθηκα, αναπόλησα.
Έρεε ο τρόπος της γραφής της ξεχωριστής μου Μαρίας Σαρρή, ευχάριστα, ζωντανά, με λέξεις που χρειάζονταν, για ν’ αποδοθούν πιο απλά, συγκεκριμένα και άμεσα τα διαχρονικά νοήματα και οι αλήθειες που ταλανίζουν τις ανθρώπινες σχέσεις σε όλες τις μορφές τους. Πλοκή, γλώσσα σύγχρονη-χωρίς αυθαιρεσίες, ύφος και νοοτροπία, δομημένα όλα με τέτοια τεχνική απλή και ευπροσήγορη που δεν επιτρέπουν καμία αμφιβολία, πως όποιος διαβάσει το βιβλίο είναι τυχερός και ευλογημένος. Είναι μάθημα ζωής…
Το: ΜΟΝΟ… ΣΤΙΓΜΕΣ είναι το ένα βιβλίο που βγήκε από το συρτάρι της Μαρίας, ακολούθησε άλλο και εύχομαι και ελπίζω να βγουν πολλά. Υπάρχει χρόνος πολύς, ταλέντα, διάθεση και καλή προοπτική.
Χάρηκα που τη γνώρισα.