Όταν ο Πούτιν διαψεύδει τον Μοντεσκιέ και τον Ανταμ Σμιθ

Η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και η Αίγυπτος πρόκειται να ενταχθούν «πολύ σύντομα» στην ομάδα των BRICS, λέει η πρόεδρος του διεθνούς φόρουμ των «πέντε» αναδυόμενων οικονομιών, Πούρμινα Αναντ. Ήδη, την πόρτα των BRICS έχουν χτυπήσει η Ινδονησία και η Αργεντινή.

Όταν στις 26 Σεπτεμβρίου του 1999, ιδρυόταν η G-20 -ένα παγκόσμιο συμβούλιο, το οποίο συγκέντρωνε όλες τις σημαντικές χώρες του πλανήτη, ουδείς φανταζόταν ότι επτά χρόνια αργότερα-το 2006-θα ξεκινούσε μια αντίπαλη διαδικασία, που θα οδηγούσε το 2009 στη συγκρότηση των BRICS.

Πόσο μάλλον σήμερα, που ο κόσμος είναι χωρισμένος σε δύο «εχθρικά» στρατόπεδα: Από τη μια πλευρά, η Αμερική, η Ευρώπη και οι σύμμαχοί τους. Από την άλλη η Κίνα και η Ρωσία. Ο κόσμος είναι πλέον κομμένος στα δύο, οι εμπορικές και χρηματοοικονομικές ανταλλαγές αναδιοργανώνονται μέσα σε αυτά τα δύο στρατόπεδα. Αυτό φαίνεται με τις πολυεθνικές που έσπευσαν να αποχωρήσουν από τη Ρωσία όταν το Κρεμλίνο ξεκίνησε την εισβολή στην Ουκρανία.

Το ίδιο ισχύει και με τη σταδιακή αποστασιοποίηση μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών, σε τεχνολογικό επίπεδο, με τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν κατά της Huawei και σε οικονομικό επίπεδο, με την απαγόρευση των κινεζικών εταιρειών να μπουν στη λίστα στη Wall Street!

Σήμερα, με την άνοδο του πληθωρισμού, τη διατάραξη των αλυσίδων εφοδιασμού, την απειλή της επισιτιστικής ασφάλειας πολλών χωρών, ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι αμοιβαίες κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις δυτικές χώρες και τη Ρωσία, συνιστούν ένα άνευ προηγουμένου σοκ στην παγκόσμια οικονομία.

Χωρίς να γνωρίζουμε τι θα γίνει με αυτή τη σύγκρουση, αυτός ο πόλεμος θέτει ένα τέλος σε τρεις δεκαετίες που σημαδεύονται από μια επιτάχυνση της παγκοσμιοποίησης και ανοίγει μια νέα σελίδα παγκοσμιοποίησης. Τα οράματα διαφέρουν μεταξύ των πολιτικών και οικονομικών φορέων λήψης αποφάσεων ως προς το πώς θα μοιάζει αυτό το επόμενο βήμα. Κάποιοι μιλούν για «απο-παγκοσμιοποίηση», ενώ άλλοι  για «κατακερματισμό» της παγκοσμιοποίησης με ομάδες χωρών που σχηματίζονται για πολιτικούς λόγους.

Ακόμη και οι εμπορικοί δεσμοί μειώνονται. Το 2019, το 61% των δυτικών βιομηχανικών προμηθειών προερχόταν από την Κίνα-σήμερα είναι μόνο 47%.

Αναμφίβολα, υπάρχουν συγκεκριμένες αιτίες για αυτό, όπως το lockdown στην Κίνα. Αλλά η γεωπολιτική αντιπαράθεση είναι αυτή κυριαρχεί. Υπάρχουν αμέτρητες εταιρείες που λένε ότι θέλουν να μειώσουν την έκθεσή τους στην κινεζική αγορά. Είναι μια «επανάσταση», γιατί πριν από πέντε χρόνια, όλοι ήθελαν να την αυξήσουν την παρουσία τους στην Κίνα.

Η παγκοσμιοποίηση έχει αλλάξει πραγματικά, γιατί για να υπάρχει χρειάζεται μια ενιαία μεγάλη δύναμη, που να επιβάλλει το νόμο της, τις χρήσεις της, το νόμισμά της, το νόμο της, την κουλτούρα της παντού στον πλανήτη, που διευκολύνει τις ανταλλαγές. Αλλά σήμερα, η Αμερική έχει έναν μεγάλο αμφισβητία: την Κίνα. Για πρώτη φορά, σχεδόν οι μισοί πλούσιοι του κόσμου προέρχονται πλέον από τις Ηνωμένες Πολιτείες και οι άλλοι μισοί από την Κίνα. Και όσοι το βλέπουν αυτό μπορούν ίσως να καταλάβουν ότι σχηματίζεται ένας συγκεκριμένος στρατηγικός ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας που υπερβαίνει τα ζητήματα δημοκρατικών αξιών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι επιπτώσεις στην παγκόσμια γεωοικονομία από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αναμένονται δραματικές. Ποιο θα είναι το μέλλον της παγκοσμιοποίησης βρίσκεται πλέον στα χείλη όλων των πολιτικών και οικονομικών παραγόντων του πλανήτη. «Η διεθνής κοινότητα πρέπει να έχει ένα σαφές όραμα για τις οικονομικές και ανθρωπιστικές συνέπειες» αυτού του πολέμου», δήλωσε η Τζάνετ Γέλεν, η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών, το Σάββατο στη σύνοδο Οικονομικών της G20 που πραγματοποιήθηκε στην Ινδονησία.

Όποιο και αν είναι το σενάριο για το νέο όραμα που επικαλείται η Γέλεν  ένα είναι σίγουρο: Μια νέα σελίδα παγκοσμιοποίησης ανοίγει. Η υγειονομική κρίση και ιδιαίτερα ο πόλεμος στην Ουκρανία, στην πραγματικότητα, έθεσαν τέλος σε ένα κεφάλαιο της παγκοσμιοποίησης που είχε ξεκινήσει στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1991 και τη σταδιακή είσοδο στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ και της Κίνας.

Τρεις δεκαετίες  μετά, είναι πασιφανές ότι η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία και οι συνέπειές της, διαψεύδουν τις διαβεβαιώσεις του Μοντεσκιέ και του Ανταμ Σμιθ, ότι οι δεσμοί που υφαίνουν το εμπόριο και ο διεθνής καταμερισμός εργασίας, θα εμποδίζουν πάντα τον πόλεμο.