Όταν τα ζωώδη ένστικτα βγαίνουν στη φόρα, ο Θεός της Σφαγής κυβερνά

“Ο Θεός της Σφαγής” της Γιασμίνα Ρεζά είναι ένα έργο που γράφτηκε το 2006 και παραμένει επίκαιρο λόγω της βαθιάς του ανάλυσης για την ανθρώπινη συμπεριφορά και τις κοινωνικές σχέσεις.

Το βασικό θέμα του έργου – η φαινομενικά πολιτισμένη διαχείριση μιας σύγκρουσης που καταλήγει σε χάος- αντηχεί έντονα στην εποχή μας, καθώς εξετάζει τις λεπτές γραμμές μεταξύ κοινωνικής ευγένειας και ανθρώπινου ενστίκτου.

Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από δύο ζευγάρια που συναντώνται για να συζητήσουν πολιτισμένα το καυγά των εντεκάχρονων παιδιών τους. Αναζητώντας μια αμοιβαία αποδεκτή λύση, θα φανερώσουν τους μύχιους εαυτούς τους κι η αρχικά πολιτισμένη, ώριμη συζήτηση, θα οδηγηθεί στη βαρβαρότητα.

Το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κρήτης συνεργάζεται εκ νέου με τον σκηνοθέτη Μάνο Βαβαδάκη, σε μια παράσταση που θα περιοδεύσει σε όλη την Κρήτη, ενώ στη συνέχεια θα παρουσιαστεί και στην Αθήνα στο θέατρο «Πορεία». Πολύτιμες τέτοιες συμπράξεις ανάμεσα στο κέντρο και την περιφέρεια.

Έφη Θεοδώρου: “Πιστεύω σθεναρά στην πολιτική των συμπράξεων και ανταλλαγών ανάμεσα στο κέντρο και την περιφέρεια”

Η Έφη Θεοδώρου, σκηνοθέτις και καλλιτεχνική διευθύντρια του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης σημειώνει πως “μετά την επιτυχημένη πρώτη συνεργασία με τον Μάνο Βαβαδάκη το 2021, με την «Πανώρια» του Γεωργίου Χορτάτση – ένα σημαντικό έργο του κρητικού αναγεννησιακού θεάτρου -, το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης συνεργάζεται για δεύτερη φορά μαζί του, πάνω σε ένα κορυφαίο έργο της σύγχρονης δραματουργίας αυτή τη φορά, το έργο της Γιασμίνα Ρεζά «Ο Θεός της Σφαγής». Η παράσταση έκανε πρεμιέρα στα Χανιά στις 2 Οκτωβρίου, περιόδευσε σε όλη την Κρήτη και από 23-27 Οκτωβρίου, θα παιχτεί για 5 μόνο παραστάσεις στην Αθήνα, στο θέατρο Πορεία.

Το έργο της Ρεζά, γράφτηκε το 2007, έκτοτε μεταφράστηκε σε 35 γλώσσες και παίχτηκε σε πολλά θέατρα ανά τον κόσμο, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία. Το 2011, μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Ρομάν Πολάνσκι, με τον τίτλο «Carnage». Αυτή η αντοχή της δραματουργίας της Ρεζά μέσα στο χρόνο, δεν είναι τυχαία. Πρόκειται για ένα έργο καλογραμμένο και ταυτόχρονα ανατρεπτικό. Με ακρίβεια και καυστικό χιούμορ η συγγραφέας ανατέμνει τον άνθρωπο του δυτικού πολιτισμού. Αναζητώντας τις αιτίες της παραβατικότητας στη συμπεριφορά των παιδιών και των εφήβων – θέμα κατεξοχήν επίκαιρο και φλέγον – αναδεικνύει τα κενά επικοινωνίας στη σχέση των σύγχρονων ζευγαριών, βγάζοντας στη φόρα τα ζωώδη τους ένστικτα και τον ανήλικό τους εαυτό.

Στο τέλος, όταν αποσυρθεί ο θεός της σφαγής από το σαλόνι, θα πρέπει να εφεύρουν νέους τρόπους συνύπαρξης. Αυτή την ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα δραματουργία που φλερτάρει ταυτόχρονα με τον ρεαλισμό και το παράδοξο, θέλησα να συστήσω στο κοινό της Κρήτης, στη νέα μετάφραση του Γιώργου Αρχιμανδρίτη και μέσα από τη φρέσκια σκηνοθετική ματιά του Μάνου Βαβαδάκη που συνεργάστηκε σε αυτό το εγχείρημα, με τέσσερις νέους ταλαντούχους ηθοποιούς”.

Και συνεχίζει “θεωρώ πολύ σημαντικό, οι παραγωγές του ΔΗΠΕΘΕ, να περιοδεύουν όχι μόνο σε όλη την Κρήτη, αλλά να συστήνονται και στο αθηναϊκό κοινό και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Στα 5 χρόνια που διευθύνω καλλιτεχνικά το θέατρο, οι περισσότερες παραστάσεις του παρουσιάστηκαν σε ανοιχτά θέατρα (Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου, Αρχαιολογικός χώρος Δήλου, Ρωμαϊκή Αγορά, Αρχαιολογικός χώρος Κεραμεικού) ή σε κλειστά θέατρα (Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, Θέατρο Πορεία, Θέατρο Altera Pars).

Και αντίστροφα, το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης, φιλοξένησε και συμπαρήγαγε σημαντικό αριθμό παραστάσεων – με το «Θεό της σφαγής», επισφραγίζεται η τρίτη, πολύ επιτυχημένη συνεργασία μας με το Θέατρο Πορεία του Δημήτρη Τάρλοου. Πιστεύω σθεναρά σε αυτή την πολιτική των συμπράξεων και ανταλλαγών ανάμεσα στο κέντρο και την περιφέρεια, μόνο αμοιβαία επωφελής μπορεί να είναι”.

Μάνος Βαβαδάκης: Η δύναμή του έργου αυτού είναι αυτή η ίδια πεζότητά του

Ο Μάνος Βαβαδάκης στη συνέντευξη Τύπου για το πρόγραμμα του θεάτρου Πορεία ανέφερε πως όταν του δόθηκε το συγκεκριμένο έργο για σκηνοθεσία, δεν ενθουσιάστηκε αρχικά, αλλά στη συνέχεια, όταν είδε κάποιες αφώτιστες πτυχές του.

Ο ίδιος σημειώνει στο NEWS 24/ πως “η αλήθεια είναι πως συνήθως δεν επιλέγω τέτοιου είδους έργα. Η ιστορία και η πολιτική είναι περισσότερο οι δεξαμενές που μ’ αρέσει να βουτάω. Το ζήτημα της ενηλικίωσης και η οικογένεια, με αφορούν στο πλαίσιο κατανόησης της συνολικής εικόνας της κοινωνίας.

Στο συγκεκριμένο έργο, ανακάλυψα πως η δύναμή του είναι αυτή η ίδια πεζότητά του. Μέσα από την αφέλεια, με την οποία συζητούν οι τέσσερις χαρακτήρες, προβάλει όλη η ρηχότητα της ευρωπαϊκής μεσοαστικής τάξης σε σχέση με τα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. Από τον σχολικό εκφοβισμό και τα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών μέχρι την στάση μας απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο και τις άλλες κουλτούρες, όλα μένουν στην επιφάνεια της κριτικής.

Λέει το έργο προς το τέλος, «νοιαζόμαστε με έναν τρόπο υστερικό», εννοώντας πως το ενδιαφέρον που δείχνουμε έχει πάντα πυρήνα τον εαυτό μας. Δουλεύοντας με άξονα αυτή τη φράση, αναδυθήκαν τέσσερις δυνατοί χαρακτήρες που εκπροσωπούν ισάριθμες πολιτικές στάσεις, από τη ριζοσπαστικοποίηση μέχρι την αδιαφορία. Καταλήγοντας φυσικά όλοι στο ίδιο αδιέξοδο, γιατί εκκινούν από την αλαζονεία. Την αλαζονεία που δείχνουμε συχνά προς τους άλλους, ακόμη κι όταν την ντύνουμε με το «ένδυμα της προστασίας». Μια πατερναλιστική αντίληψη που κρύβει όλη την αδυναμία μας.

Ο δεύτερος άξονας βασίστηκε σε δύο λέξεις στις οδηγίες του έργου. Ενώ προτείνεται μια αρκετά ρεαλιστική αποτύπωση ενός διαμερίσματος, υπάρχει η σημείωση «χωρίς ρεαλισμό». Αυτή η σημείωση καθόρισε και την υποκριτική με έναν τρόπο. Αναζητήθηκε μια παιδόμορφη συμπεριφορά των χαρακτήρων, μια ακραία πολλές φορές πόλωση, που μαζί με το χιούμορ του έργου, διευρύνει πιστεύω την κατανόησή μας για τον τρόπο που συνυπάρχουμε”.

Οι τέσσερις πρωταγωνιστές της παράστασης σκιαγραφούν τον χαρακτήρα που υποδύονται και τη δυναμική του μέσα στο έργο

Η Ιώ Ασηθιανάκη υποδύεται τη Βερονίκ Ουλιέ και σημειώνει πως “η Βερονίκ είναι η αποτελεσματικότητα προσωποποιημένη. Μια οικεία φιγούρα σύγχρονης γυναίκας – μητέρας, η οποία θέλει να έχει τον απόλυτο έλεγχο στη ζωή των παιδιών της, αλλά και του συζύγου της. Ενδιαφέρεται, αγαπάει, νοιάζεται, βοηθάει αλλά μάλλον φορτικά και πολλές φορές χωρίς να της το ζητούν ή να το χρειάζονται.

Έχει την πίστη, ίσως λόγω των ασυνείδητων ενοχών, ότι η ίδια είναι μια γυναίκα ευνοούμενη (ζει στο Παρίσι, δουλεύει σε ένα βιβλιοπωλείο τέχνης και ιστορίας, ανήκει στον δυτικό κόσμο) ότι μπορεί το ενδιαφέρον της για τις μειονότητες, για όσους αντιμετωπίζονται άνισα, για όσους ζουν σε εμπόλεμες ζώνες να επιφέρει θετικά αποτελέσματα. Θεωρεί ότι όλοι οφείλουν να δείχνουν την ίδια επαγρύπνηση για ό,τι συμβαίνει οπουδήποτε στον κόσμο”.

Η Φανή Γεωργακάκη υποδύεται την Ανέτ Ρέιγ και αναφέρει “η Ανέτ Ρέιγ είναι η μητέρα του Φερντινάν και σύζυγος του Αλαίν Ρέιγ. Είναι ο πιο μυστήριος χαρακτήρας του έργου και αυτό γιατί δίνονται οι λιγότερες πληροφορίες μέσα σε αυτό. Καταλαβαίνουμε βέβαια, πως είναι μια αστή που ζει μια συμβιβασμένη ζωή με έναν σύζυγο ο οποίος δείχνει να είναι απών τόσο ως σύντροφος όσο κι ως πατέρας.

Έτσι έχει αναλάβει η ίδια την καθημερινότητα του γιου της, το σπίτι και τα συναφή. Στο έργο, όταν έρχεται σε αντιπαράθεση με το ζευγάρι των Ουλιέ φανερώνεται πως η ευγενική μάσκα του καθωσπρεπισμού που φορά, είναι κι αυτή μια άλλη μορφής βία, που κρύβει το πρόσωπο του τέρατος των ανθρώπων της δυτικής κοινωνίας”.

Ο Γιώργος Κριθάρας λέει για τον Μισέλ Ουλιέ πως “είναι πατέρας των Μπρούνο και Καμίγ Ουλιέ. Σύζυγος της Βερονίκ. Έχει μια εταιρεία χονδρικής οικιακών ειδών. Του αρέσει να φτιάχνει κάποιες θεωρίες για τη ζωή και να τις επικοινωνεί με τους άλλους, ακόμα κι αν δεν είναι η κατάλληλη στιγμή. Έχει μια ιδιαίτερη αίσθηση για το τι μπορεί να είναι αστείο. Δεν του αρέσουν τα ζώα που έρπουν ή βρίσκονται πολύ κοντά στο χώμα. Τον χαλαρώνει το αλκοόλ. Τέλος, δεν του αρέσει και πολύ που είναι σύζυγος και πατέρας”.

Ο Φοίβος Παπακώστας ως Αλαίν Ρέιγ σημειώνει πως “ο χαρακτήρας που υποδύομαι είναι πατέρας 2 παιδιών και τώρα βρίσκεται στον 2ο του γάμο με την Ανέτ Ρέιγ. Με προέκταση του χεριού του το κινητό του τηλέφωνο, μαθαίνουμε πως είναι νομικός σύμβουλος μιας φαρμακοβιομηχανίας κολοσσού, που την εκπροσωπεί σε μια μάχη που ξεσπά μετά από πληροφορίες που διαρρέουν, πως το φάρμακο κατά της υπέρτασης ενδέχεται να δημιουργεί ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Και με την επιλεκτική του σιωπή φανερώνει ένα νέο μέσο υπεράσπισης πάνω σε μια κρίση που δημιουργείται. Αποδεικνύει πως ακόμα κι αν έχεις άδικο ή όταν δεν υπάρχουν άλλες αποδείξεις πέραν της “απλής” ομολογίας, είναι πολύ πιθανό να δικαιωθείς, ακόμη και να ωφεληθείς με την “λογική” ότι τίποτα δεν μπορεί να σε αγγίξει. Πόσο συχνά το βλέπουμε αυτό στις μέρες μας. Μεγάλα δικαστικά γεγονότα που οδηγούν στην απόλυτη παράνοια και τον αποπροσανατολισμό από τα βασικά συμβάντα”.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Μετάφραση: Γιώργος Αρχιμανδρίτης
Σκηνοθεσία: Μάνος Βαβαδάκης
Σκηνικά, Κοστούμια: Γιωργίνα Γερμανού
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου
Φωτογραφίες αφίσας – προβών – παράστασης: Γιώργος Αναστασάκης
Τrailer: Φωτόπολις Χανιά

Παίζουν: Ιώ Ασηθιανάκη, Φανή Γεωργακάκη, Γιώργος Κριθάρας, Φοίβος Παπακώστας

Παραστάσεις στα Χανιά