Όταν 4 στους 10 Ευρωπαίους πάσχουν από ψυχικές ασθένειες, κάποιοι θα είναι κυβερνήτες και σε αεροπλάνα

Του Γιάννη Αγγελάκη | Κι ενώ οι έρευνες βρισκόταν σε εξέλιξη η ακραία λαϊκιστική γερμανική εφημερίδα Bild με δημοσίευμά της αποκάλυψε ότι ο συγκυβερνήτης του μοιραίου Airbus A320 της Germanwings, Αντρέας Λούμπιτς υπέφερε πριν από έξι χρόνια από σοβαρή κατάθλιψη.

Ο συγκυβερνήτης πέρασε «ένα βαρύ καταθλιπτικό επεισόδιο» το 2008, και είχε ακολουθήσει ψυχιατρική θεραπεία, σημειώνει η εφημερίδα, βασιζόμενη σε έγγραφα της γερμανικής αρχής επίβλεψης των αερομεταφορών (Luftfahrtbundesamt, LBA). Έκτοτε ο νεαρός άνδρας ακολουθούσε «ιδιαίτερη και τακτική ιατρική» θεραπεία – ανέφερε η Bild υπονοώντας ότι η παρακολούθηση γινόταν για αυτό το πρόβλημα, και όχι για κάποιο άλλο. Σύμφωνα με όσα αναγράφονται, οι πληροφορίες αυτές διαβιβάσθηκαν στην LBA από τη Lufthansa, θυγατρική της οποίας είναι η Germanwings.

Ο επικεφαλής της γερμανικής αεροπορικής εταιρείας Κάρστεν Σπορ δήλωσε την Πέμπτη πως ο Αντρέας Λούμπιτς είχε διακόψει «για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα» την εκπαίδευσή του ως πιλότου την οποία είχε αρχίσει το 2008. Στη συνέχεια είχε επαναλάβει και ολοκληρώσει κανονικά την εκπαίδευσή του, πριν αρχίσει το 2013 να πετάει με τα Airbus A320. Σύμφωνα με την Bild την εποχή που είχε διακόψει την εκπαίδευσή του, έπασχε «από κατάλθιψη και κρίσεις άγχους».

Δημοσιογράφος της Γκάρντιαν αναφέρει σε tweet του: «Τϊποτα από όσα λέει η Bild δεν είναι επιβεβαιωμένα. Αλλά η Bild επικαλείται αστυνομικές πηγές και γενικά – αν και όχι πάντα – είναι αξιόπιστη. Αν είναι αλήθεια [όσα γράφει η Bild], αυτό είναι πολύ κακό για τη Lufthansa».

Υπό το βάρος των εξελίξεων, πολλές αεροπορικές εταιρείες, όπως οι  EasyJet και Air Transat, αποφάσισαν άμεσα τη διαρκή παρουσία δύο ατόμων στο κόκπιτ.

Δικηγόροι που ασχολούνται με τέτοιες υποθέσεις λένε πως η Lufthansa και η θυγατρική της Germanwings, στην οποία άνηκε το αεροσκάφος, θα έχουν να αντιμετωπίσουν βαριές νομικές συνέπειες, «πολύ παραπάνω από το σύνηθες “ταβάνι” για τα αεροπορικά δυστυχήματα».

Και έρχεται μία σημερινή εξέλιξη για να αλλάξει τα δεδομένα. Γερμανοί εισαγγελείς ανακοίνωσαν ότι βρήκαν αποδείξεις ότι ο συγκυβερνήτης του αεροσκάφους της Germanwings έπασχε από ασθένεια, την οποία είχε κρατήσει κρυφή από τους εργοδότες του.

Μάλιστα, ο Λούμπιτς είχε λάβει αναρρωτική άδεια αρκετών ημερών, ανάμεσά τους και για την ημέρα της συντριβής, την οποία -όπως φαίνεται- δεν χρησιμοποίησε, καθώς το έγγραφο βρέθηκε σκισμένο στο σπίτι του.

Αυτά «στηρίζουν την τρέχουσα προκαταρκτική αξιολόγηση ότι ο νεκρός έκρυψε την ασθένειά του από τους εργοδότες και τους συναδέλφους του», αναφέρει ο εισαγγελέας.

Το εύκολο και βολικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι για το ατύχημα ευθύνεται ένας άνθρωπος που έπασχε από κατάθλιψη (σύμφωνα με μία διάγνωση πριν 6 χρόνια) και που έκρυβε από την εταιρεία το γεγονός ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα. Είναι όμως έτσι; Και είναι αυτό αρκετό για να επεξηγήσει τα γεγονότα;

Όπως σημειώνει σε σχετικό άρθρο το New Statesman “υπάρχουν πιλότοι που είχαν περάσει καταθλιπτικά επεισόδια και πετούσαν αεροπλάνα εδώ και δεκαετίες δίχως κανένα πρόβλημα, όπως είναι λανθασμένο να επικεντρώνουμε εκεί. Τα σημερινά πρωτοσέλιδα προσθέτουν στο κοινωνικό στίγμα σχετικά με τις ψυχικές ασθένειες που βιώνουν εκατομμύρια συνάνθρωποί μας κάθε χρόνο και τα μέσα ενημέρωσης θα έπρεπε να φέρονται πιο υπεύθυνα”

Πιο υπεύθυνα είπατε; Το θέμα είναι ότι πολλά από τα σημερινά πρωτοσελίδα απλά δε βγάζουν νόημα. Ακόμα δεν ξέρουμε τι πραγματικά συνέβη. Και το να κατευθύνεις τη δημόσια γνώμη προς συγκεκριμένα συμπεράσματα μπορεί να είναι εξαιρετικά βολικό.

Όπως σημειώνει στο άρθρο του το New Statesman αν ακολουθούσαμε τη συγκεκριμένη λογική “η οικονομία θα είχε καταστραφεί”.

Βλέπετε, άνθρωποι με ιστορικό ψυχικών ασθενειών εργάζονται σε πολλά υπεύθυνα πόστα. “Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ψυχικής Υγείας, 1 στους 4 Βρετανούς ενήλικες βιώνουν ένα ψυχικό πρόβλημα υγείας κάθε χρόνο. Είναι πιθανό ότι και στις εφημερίδες που κυκλοφόρησαν με αυτά τα πρωτοσέλιδα θα υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων που εργάζονται και αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα. Σε όλο τον κόσμο, άνθρωποι με ψυχικά προβλήματα κατορθώνουν και εργάζονται αποτελεσματικά σε σημαντικές δουλειές: ως γιατροί ή νοσοκόμοι, στην αστυνομία, στην πυροσβεστική, ως πολιτικοί”.

Ναι, ακόμα και ως κυβερνήτες σε αεροπλάνα.

Σε παλιότερη μάλιστα έρευνα που είχε παρουσιάσει η εφημερίδα “Το Βήμα”, 38,2% των κατοίκων της ΕΕ, περίπου 165 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εμφανίσει κάποια ψυχική διαταραχή. Η κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι καλύτερη.

Σύμφωνα με μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου στο επιστημονικό περιοδικό «European Neuropsychopharmacology» και η οποία κάλυπτε 30 χώρες (τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ καθώς και τις Ελβετία, Ισλανδία και Νορβηγία) – και συντάχθηκε από ειδικούς του Ευρωπαϊκού Κολεγίου Νευροψυχοφαρμακολογίας (ECNP) και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τον Εγκέφαλο (EBC), οι διαταραχές του εγκεφάλου αποτελούν τη μεγαλύτερη πρόκληση για την υγεία του πληθυσμού στον 21ο αιώνα και μάλιστα, όσον αφορά ιδιαίτερα τις ψυχικές διαταραχές, παραμένουν χωρίς αντιμετώπιση και θεραπεία.

Μόνο στην Ευρώπη, 30 εκατομμύρια πάσχουν από μείζων κατάθλιψη. Και συνεχίζουν να ζουν, να εργάζονται, να κάνουν οικογένειες.

Πάντως, αν υπάρχει ένα στοιχείο που φαίνεται ότι επηρεάζει άμεσα την ψυχική υγεία και οδηγεί τους ανθρώπους στην απόγνωση, και σε ακραίες πράξεις. αυτό είναι η οικονομική κρίση.

Οπως προέκυψε από έρευνα του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων, τα άτομα που είχαν αρκετές έως πολλές οικονομικές δυσκολίες (ανεξαρτήτως του ύψους του εισοδήματός τους) αντιμετώπιζαν σχεδόν τριπλάσιες πιθανότητες να εμφανίζουν σοβαρή ψυχοπαθολογία η οποία θα μπορούσε να απαιτεί επίσκεψη σε ειδικό σε σύγκριση με όσα άτομα δεν είχαν οικονομικές δυσκολίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συχνότητα σοβαρής ψυχιατρικής συμπτωματολογίας στα άτομα χωρίς οικονομικά προβλήματα ήταν της τάξεως του 3%, ενώ στα άτομα με πολλά οικονομικά προβλήματα εκτινασσόταν στο 22%.

Και οι οικονομικές δυσκολίες ανέβαζαν κατά 1,5 φορές τις πιθανότητες να εκφράζει το άτομο αυτοκτονικότητα.

Άλλωστε, αυτή ήταν η αιτία πίσω από άλλα δύο αεροπορικά δυστυχήματα που συγκλόνισαν τον κόσμο.

Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα fortunegreece.com, στις 31 Οκτωβρίου 1999 ένα Boeing 767 της εταιρείας EgyptAir συντρίβεται στον Ατλαντικό, στα ανοιχτά της Μασαχουσέτης, λίγο μετά την απογείωσή του από τη Νέα Υόρκη με προορισμό το Κάιρο. Σκοτώθηκαν και οι 217 άνθρωποι που επέβαιναν σ’ αυτό. Το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (NTSB) των ΗΠΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο συγκυβερνήτης αυτοκτόνησε. Από την ανάλυση των μαύρων κουτιών επιβεβαιώθηκε ότι ο συγκυβερνήτης ήταν μόνος στο πιλοτήριο και, αφού προηγουμένως προσευχήθηκε, αποσυνέδεσε τον αυτόματο πιλότο και βούτηξε στη θάλασσα. Τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο συγκυβερνήτης αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα και είχε κλειστεί στον εαυτό του.

Ενώ και στις 19 Δεκεμβρίου 1997 είχαμε άλλο ένα ατύχημα παρόμοιας μορφής. Μισή ώρα μετά την απογείωσή του από την Τζακάρτα της Ινδονησίας με προορισμό τη Σιγκαπούρη, ένα Boeing 737 της σιγκαπουριανής εταιρείας SilkAir βούτηξε σε ένα ποτάμι και συνετρίβη κοντά στο Παλεμπάνγκ, στη Σουμάτρα, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 104 άνθρωποι. Αμερικανοί ερευνητές συμπέραναν ότι ο κυβερνήτης του αεροσκάφους το έριξε για να αυτοκτονήσει, αν και δεν είχαν δεδομένα από τα μαύρα κουτιά, τα οποία είχαν αποσυνδεθεί λίγο πριν από τη συντριβή. Τα μέσα ενημέρωσης έγραφαν τότε ότι ο κυβερνήτης ήταν πνιγμένος στα χρέη, ότι τον είχαν υποβιβάσει και ότι σε βάρος του εκκρεμούσε πειθαρχική δίωξη.

Ας περιμένουμε λοιπόν το πόρισμα πριν φτάσουμε στα όποια συμπεράσματα.

Να σημειώσουμε απλά ότι ακόμα και αν ευσταθεί η θεωρία ότι ο συγκεκριμένος πιλότος πράγματι έριξε το αεροπλάνο της Germanwings στις πλαγιές των γαλλικών Άλπεων εξαιτίας ψυχολογικών προβλημάτων, κι αν πράγματι έκρυψε στοιχεία από την εταιρεία σχετικά με την ασθένειά του, αυτό δεν αναιρεί τις ευθύνες των εταιρειών αφού εφόσον δεν υπήρχαν κενά στην ασφάλεια των πτήσεων ένα τέτοιο ατύχημα δε θα είχε συμβεί.

Οι πόρτες ασφαλείας των πιλοτηρίων που δεν σπάνε ακόμη και με χειροβομβίδα καθιερώθηκαν μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου.

Στόχο είχαν να προστατέψουν τους πιλότους από “κακούς” επιβάτες. Ωστόσο αποδείχθηκε ότι αυτά τα μέτρα ασφαλείας, ανεξαρτήτως του λόγου που δεν άνοιξε την πόρτα ο συγκυβερνήτης, καταδίκασαν σε θάνατο εκατοντάδες ανθρώπους.

Έτσι, τώρα, μετά την καταστροφή, η μια μετά την άλλη οι αεροπορικές εταιρείας σπεύδουν να ανακοινώσουν ότι θα υπάρχει πάντα δεύτερο άτομο στο πιλοτήριο σε κάθε περίπτωση.

Δεν είναι όμως λίγο αργά;

Γ.Α.