Βασιλική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα… Με την τελευταία Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (1/5) η Fraport Greece, που διαχειρίζεται τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας, ανάμεσα στα οποία τα αεροδρόμια των δημοφιλέστερων τουριστικών προορισμών, εξασφάλισε εξάμηνη παράταση των οφειλών της προς το ΤΑΙΠΕΔ.
«Οι χρηματικές οφειλές των παραχωρησιούχων, βάσει συμβάσεων παραχώρησης διαχείρισης αερολιμένων, προς το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), οι οποίες είναι ληξιπρόθεσμες και απαιτητές εντός του έτους 2020, εξοφλούνται έως έξι (6) μήνες μετά την επέλευση του ληξιπροθέσμου και απαιτητού», αναφέρει το άρθρο 6 της ΠΝΠ.
Το αίτημα αναστολής αυτής και σειράς άλλων υποχρεώσεων προς το Δημόσιο η Fraport το είχε διατυπώσει με έξι επιστολές προς τα συναρμόδια υπουργεία και το ΤΑΙΠΕΔ στα μέσα του Απριλίου και η κυβέρνηση ανταποκρίθηκε ταχύτατα, όπως φαίνεται, αλλά και επιλεκτικά. Διότι η ρύθμιση και η διατύπωση της ΠΝΠ αφορά μόνο τη Fraport, ως διαχειριστή αεροδρομίων, αλλά όχι και τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, ο οποίος είχε διατυπώσει ανάλογο αίτημα λόγω του ουσιαστικού εκμηδενισμού της αεροπορικής κίνησης.
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην κατάσταση του «Ελ. Βενιζέλος» και των 14 αεροδρομίων της Fraport, ώστε η κυβέρνηση να προκρίνει ως πιο επείγουσες τις ανάγκες της δεύτερης; Πιθανότατα η προτεραιότητα προκύπτει από το γεγονός ότι η Fraport είναι ιδιωτική (ως προς την Ελλάδα, διότι ως γερμανική είναι κρατική), ενώ ο ΔΑΑ ανήκει προς το παρόν (κατά 55%) στο ελληνικό δημόσιο, αν και επρόκειτο να ιδιωτικοποιηθεί περαιτέρω κατά 30% εντός του έτους, με προνομιακό διεκδικητή ανάμεσα στους 8 που κατέθεσαν προσφορές την επίσης γερμανική Avialliance GMBh, θυγατρική της Hochtief, που ήδη ελέγχει το 40% του μεγαλύτερου αεροδρομίου της χώρας.
Φυσικά, η τύχη του διαγωνισμού αυτού παραμένει άγνωστη με τα δεδομένα που έχει δημιουργήσει η πανδημία, τη στιγμή που όλοι οι μεγάλοι αερομεταφορείς και διαχειριστές αεροδρομίων της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Fraport, διεκδικούν κρατικές ενισχύσεις δεκάδων δισεκατομμυρίων για να επιβιώσουν.
H Fraport, λοιπόν, εξασφάλισε ήδη ένα «τράτο» τουλάχιστον μέχρι το τέλος του χρόνου για τη βασική ετήσια οφειλή προς το Δημόσιο των 22,5 εκατ. ευρώ (αμοιβή παραχώρησης), ενώ διεκδικεί ακόμη σειρά άλλων «αναστολών» και ενισχύσεων που είχε γνωστοποιήσει με τις επιστολές της διοίκησής της προς τους αρμόδιους υπουργούς, όπως: αναστολή της εισφοράς περίπου 13 εκατ. ευρώ προς το Δημόσιο για το επηρεαζόμενο έτος 2020 (περίπου 13 εκατομμύρια ευρώ), καθυστέρηση στην έναρξη πληρωμής της μεταβλητής αμοιβής προς το Δημόσιο κατά έναν χρόνο (ήτοι 2022 αντί 2021) λόγω της προβλεπόμενης απώλειας ενός παραγωγικού έτους, ευρωπαϊκή και κρατική στήριξη για την αποπληρωμή των δανείων προς διεθνή αναπτυξιακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων), συμπερίληψη των αεροδρομίων σε ευρωπαϊκά προγράμματα επιδότησης, ματαίωση κάθε φορολογικής υποχρέωσης για φέτος και του χρόνου και -το κερασάκι!- «εύλογη αποζημίωση για την απώλεια εσόδων που θα δημιουργηθεί από τα χωρίς προηγούμενο μέτρα που έχουν ληφθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
Σε μια από τις επιστολές της Fraport (τις οποίες αποκάλυψε η ιστοσελίδα economix.gr στις 16 Απριλίου) προς τα υπουργεία Οικονομικών, Μεταφορών-Υποδομών και Ανάπτυξης-Επενδύσεων, η εταιρεία ουσιαστικά προαναγγέλλει και «στάση εργασιών» στα εργοτάξια των αεροδρομίων που διαχειρίζεται και έχει αναλάβει την κατασκευαστική αναβάθμισή τους, παραθέτοντας επιστολές των εργολάβων (Intrakat) που αναφέρουν δραστική μείωση του προσωπικού στα έργα σε ποσοστό 60%.
Αν και γενναιόδωρα επιχορηγούμενη από κάθε πηγή η Fraport για την αναβάθμιση των 14 αεροδρομίων (βλέπε παρακάτω κείμενο), αποτέλεσε απόλυτη προτεραιότητα της κυβέρνησης στην αναστολή των οφειλών της. Φυσικά, το πρόβλημα της καθήλωσης των αεροσκαφών και του εκμηδενισμού των εσόδων των αερομεταφορέων και των διαχειριστών των αεροδρομίων είναι υπαρκτό. Αλλά με βάση τις διεκδικήσεις και τα πρώτα «κέρδη» της Fraport προκύπτουν τα εξής ερωτήματα:
Πρώτον, γιατί η κυβέρνηση έσπευσε να δώσει εξάμηνη αναβολή στη Fraport, όταν σε εκατομμύρια εργαζόμενους και μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχει δώσει, μέχρι στιγμής, μόνο τρίμηνη αναστολή οφειλών προς το Δημόσιο; Και γιατί μόνο στη Fraport και όχι στον ΔΑΑ και στα άλλα δημόσια αεροδρόμια;
Δεύτερον, αυτό που η Fraport θεωρεί αυτονόητο για την ίδια θα το κάνει και αυτή για τους εξυπηρετούμενους; Θα μειώσει τα τέλη, όπως για παράδειγμα πολύ λογικά ζήτησε πρόσφατα το Επιμελητήριο Χανίων, επικαλούμενο τη δραματική αλλαγή στις ταξιδιωτικές συνθήκες που προκάλεσε η πανδημία; Ή θα επιμείνει στα αυξημένα τέλη (18,5 ευρώ ανά επιβάτη από 15 ευρώ) που έχει επιβάλει από πέρσι σε όσα αεροδρόμια έχουν ολοκληρωθεί τα έργα αναβάθμισης;
Τρίτον, πώς απαντάει η κυβέρνηση στο αίτημα περί «εύλογης αποζημίωσης για απώλεια εσόδων» καθώς και στις διεκδικήσεις «κρατικών και ευρωπαϊκών ενισχύσεων», όπως άλλωστε έχει ήδη συμβεί από την πλευρά της μητρικής εταιρείας προς τη γερμανική κυβέρνηση; Προκύπτει ζήτημα αθέτησης της σύμβασης παραχώρησης από το διαφαινόμενο πάγωμα των έργων αναβάθμισης των περιφερειακών αεροδρομίων;
Τέταρτον, πώς θα απαντήσει η κυβέρνηση σε ενδεχόμενα αιτήματα κρατικής στήριξης από τους άλλους φορείς της αεροπορικής αγοράς, πρωτίστως από το εγχώριο «μονοπώλιο», την Aegean (που γιγαντώθηκε με τη σκανδαλώδη ιδιωτικοποίηση της Ολυμπιακής προ εικοσαετίας), οι επικεφαλής της οποίας διαλαλούν την κατάρρευση των εσόδων της κατά 99% λόγω της πανδημίας; Τι προτίθεται να διασώσει η κυβέρνηση; Τον βασικό αερομεταφορέα της χώρας, όπως είναι αναγκαίο, μέσω κρατικού ελέγχου του, ή τους ιδιοκτήτες του;
Δάνεια στη διάθεση της Aegean
Γραμμές χρηματοδότησης προς πολύ μεγάλες επιχειρήσεις, στρατηγικής σημασίας για την ελληνική κοινωνία και οικονομία, έχουν «ανοίξει» οι τέσσερις συστημικές τράπεζες. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι γραμμές αυτές είναι ύψους περίπου 3 δισ. ευρώ, τα οποία είναι άμεσα διαθέσιμα ώστε να μετριαστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας.
Ανάμεσα σε αυτές τις εταιρείες είναι και η Aegean, αναφέρουν οι πληροφορίες, μέσω γραμμής χρηματοδότησης περί τα 120 εκατ. ευρώ, ωστόσο δεν είναι γνωστό αν έχει κάνει χρήση ποσού (ή μέρους αυτού) ή αν κρατάει στάση αναμονής, μια και τα δεδομένα είναι ακόμα ρευστά σε σχέση με τον κλάδο των μεταφορών και του τουρισμού, αλλά και ενόψει των μέτρων στήριξης που η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει.
Κύμα κρατικών διασώσεων
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ενωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ), οι αεροπορικές εταιρείες του κόσμου θα χρειαστούν τουλάχιστον 55 δισ. για να καλύψουν τις απώλειες από τη μεγάλη καθήλωση. Μόνο οι μεγάλες ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες βρίσκονται στον προθάλαμο της κρατικής διάσωσης -και της πλήρους κρατικοποίησης, μια και σε αρκετές υπάρχει ήδη κρατική συμμετοχή- ύψους τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ.
Ο γαλλo-ολανδικός όμιλος Air France-KLM αναμένεται να πάρει κρατικές εγγυήσεις για δάνεια τουλάχιστον 11 δισ. ευρώ από τη γαλλική και την ολλανδική κυβέρνηση. Η γερμανική Lufthansa βρίσκεται σε διαπραγμάτευση με τις κυβερνήσεις Γερμανίας, Ελβετίας, Αυστρίας και Βελγίου, όπου έχει και θυγατρικές, για ένα πακέτο ενίσχυσης 10 δισ. ευρώ, με τη μερίδα του λέοντος να αντιστοιχεί στη Γερμανία, που άλλωστε έχει ήδη κρατική συμμετοχή στον εθνικό της αερομεταφορέα. Η Alitalia βαίνει προς κρατικοποίηση έναντι ζημιών ύψους 7 δισ. Αντίστοιχες ενισχύσεις έχουν λάβει οι μεγάλες αμερικανικές και βρετανικές αεροπορικές εταιρείες. Η κρατικοποίηση- εθνικοποίηση σε όλες τις περιπτώσεις είναι ο λογικός μονόδρομος, αλλά οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές ελίτ σπανίως ακολουθούν την κοινή λογική. Ακόμη και σε εποχή πανδημίας.
Χρηματοδότηση από τράπεζες και ευρωπαϊκά κονδύλια
Η Fraport Greece (στην οποία συμμετέχει μέσω της Slentel και ο Ομιλος Κοπελούζου, ο οποίος διαθέτει και το 8% του «Ελ. Βενιζέλος») έχει πάρει τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια, μέσω των οποίων διακινούνται κάθε χρόνο πάνω από 30 εκατ. επιβάτες, έναντι υποτιθέμενου τιμήματος 1,2 δισ. που καταβλήθηκε εφάπαξ το 2017, με ένα πρόσθετο ετήσιο «νοίκι» 22,5 εκατ. ευρώ και με μια ετήσια αμοιβή που αντιστοιχεί στο 28,6% των προ φόρων κερδών της από τα 14 αεροδρόμια.
Υποτίθεται ότι τα έσοδα που θα έπαιρνε το Δημόσιο από τη σύμβαση αυτή στα 40 χρόνια της παραχώρησης θα ξεπερνούσαν τα 10 δισ. ευρώ, αλλά κατά τα φαινόμενα έχουμε περάσει σε μια αντίστροφη μέτρηση, καθώς η εταιρεία όχι μόνο διεκδικεί «στάση πληρωμών», αλλά και αποζημιώσεις, ενώ αμφισβητεί ουσιώδεις όρους εκτέλεσης της σύμβασης, όπως την ολοκλήρωση της κατασκευαστικής αναβάθμισης των αεροδρομίων μέχρι το τέλος του 2021, όπως είχε συμφωνηθεί.
Σημειωτέον ότι για τη μεν επένδυση ύψους 400 εκατ. στην αναβάθμιση των αεροδρομίων η Fraport ουσιαστικά δεν θα βάλει τίποτα από την τσέπη της, αφού πήρε δάνειο 280 εκατ. ευρώ από την ΕΤΕπ. Μάλιστα, η χρηματοδότηση αυτή τελεί υπό την εγγύηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, καθώς το έργο εντάχθηκε στο «Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων», το λεγόμενο «πακέτο Γιούνκερ». Για τη χρηματοδότηση του τιμήματος η Fraport εισέπραξε επίσης δάνειο 688 εκατ. από την κοινοπραξία της Alpha Bank (285 εκατ.), της Παρευξείνιας Τράπεζας (62,5 εκατ.), της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (186 εκατ.) και του Διεθνούς Οργανισμού Χρηματοδότησης, χρηματοδοτικού βραχίονα της Παγκόσμιας Τράπεζας (154 εκατ.).
Ενδιαφέρον δε είναι ότι στη Fraport Greece μπήκε προ διετίας ακόμη ένας σκιώδης χρηματοδότης, το επενδυτικό ταμείο Marguerite, το οποίο εξαγόρασε το 10% από το 26% που κατείχε στην κοινοπραξία ο Ομιλος Κοπελούζου. Τι είναι το Marguerite; Ενα πανευρωπαϊκό μετοχικό ταμείο που επενδύει στην ενέργεια, στις μεταφορές και στις ψηφιακές υποδομές, συγκροτείται από 6 ευρωπαϊκές τράπεζες (κυρίως γερμανικές και γαλλικές) και τελεί και αυτό υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τις «πλάτες» του κοινοτικού προϋπολογισμού.
Θα καταθέσει αίτημα και για αποζημιώσεις
Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με δημοσίευμα της “Καθημερινής” τις δυνατότητες που παρέχει η σύμβαση παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων, προκειμένου να εξασφαλίσει στήριξη στη δύσκολη περίοδο που διέρχεται, αξιολογεί η Fraport Greece η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες του υπουργείου Οικονομικών, έχει ενεργοποιήσει μία πολύ συγκεκριμένη διαδικασία στο πλαίσιο της κατανομής κινδύνων.
Η κατανομή κινδύνων που προβλέπει η σύμβαση παραχώρησης προκύπτει από τη σχετική αναφορά της σύμβασης σε γεγονότα ανωτέρας βίας.
Με βάση τα όσα αυτή αναφέρει, γεγονός ανωτέρας βίας σημαίνει: α) όλα εκείνα τα γεγονότα ή τα περιστατικά ή τις συνέπειές τους που δεν υπόκεινται στον έλεγχο ή την επιρροή των μερών και που δεν θα μπορούσαν να προβλεφθούν ή να αποτραπούν ή να παρεμποδιστούν ακόμα και αν τα μέρη είχαν επιδείξει ιδιαίτερη σύνεση και β) κάθε συμβάν ή περιστατικό για την επέλευση του οποίου κανένα μέρος δεν είναι υπόλογο.
Υπενθυμίζεται πως βάσει της σύμβασης παραχώρησης των 14 αεροδρομίων, προβλέπεται ετήσιο εγγυημένο καταβλητέο μίσθωμα 22,9 εκατ. ευρώ και ετήσια κυμαινόμενη μεταβλητή αμοιβή που αντιστοιχεί στο 28,6% των κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων των αεροδρομίων. Για αυτά τα ποσά Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου προβλέπει την κατά έξι μήνες παράταση ληξιπρόθεσμων οφειλών απαιτητών εντός του έτους 2020 από συμβάσεις παραχώρησης διαχείρισης αερολιμένων. Ετσι, η παραχωρησιούχος των 14 αεροδρομίων όφειλε αρχικά να καταβάλει το ποσό των 15,1 εκατ. ευρώ προς το Δημόσιο, τα οποία έχει ήδη καταβάλει, ενώ το οφειλόμενο ποσό προς το ΤΑΙΠΕΔ ανέρχεται σε 23,4 εκατ. ευρώ.
Η παράταση της εξόφλησής του επιβαρύνεται με επιτόκιο ίσο με το πληρωτέο για εξάμηνα έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου, της τελευταίας έκδοσης πριν το ληξιπρόθεσμο, προσαυξημένο κατά μισή μονάδα.
Ανεξάρτητα όμως από αυτή τη διευθέτηση περασμένων οφειλών ξεκινάει τώρα, όπως προαναφέρθηκε, και η διαδικασία που ενδεχομένως να καταλήξει σε αποζημιωτικό δικαίωμα της παραχωρησιούχου.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με το mononews.gr άνοιξαν πιστωτική γραμμή, πέραν της Aegean Airlines και του Διεθνές Αεροδρομίου Αθηνών ζητάει και η Fraport.