Του Μιχάλη Ψύλου
Σχεδόν 100 ημέρες έχουν περάσει από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο πόλεμος φθοράς καλά κρατεί και τα ταμεία του Πούτιν ξεχειλίζουν! Οκτακόσια εκατομμύρια δολάρια την ημέρα!
Τόσα μπαίνουν καθημερινά στα ταμεία του Ρωσικού «σούπερ μάρκετ» φυσικού αερίου και πετρελαίου. Γιατί αυτό είναι η Ρωσία: Ένα «τεράστιο σούπερ μάρκετ εμπορευμάτων που πουλά ό,τι χρειαζόταν ένας αχόρταγος κόσμος: Όχι μόνο ενέργεια, αλλά και σιτάρι, νικέλιο, αλουμίνιο και παλλάδιο», γράφει εύστοχα το πρακτορείο Bloomberg. Μόνο από τις εξαγωγές πετρελαίου τα έσοδα του Κρεμλίνου είναι αυξημένα κατά 50% σε σχέση με πέρυσι, σύμφωνα με την Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας. Το πρώτο τρίμηνο του έτους, οι ρωσικοί πετρελαϊκοί κολοσσοί είδαν τα κέρδη τους να αυξάνονται στο υψηλότερο ποσοστό εδώ και μία δεκαετία.
Αλλά και οι εξαγωγές ρωσικών σιτηρών συνεχίζονται αμείωτα και σε τιμές ρεκόρ. Ουδείς συζητά άλλωστε την επιβολή κυρώσεων στο ρωσικό σιτάρι, γιατί θα πεινάσει ο Τρίτος Κόσμος.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που το πλεόνασμα του Ρωσικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, υπερτριπλασιάστηκε τους πρώτους τέσσερις μήνες του έτους σε σχεδόν 96 δισεκατομμύρια δολάρια. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πλεόνασμα εδώ και 30 χρόνια!
Το «σούπερ μάρκετ» του Πούτιν θα υποστεί φυσικά συνέπειες από το εμπάργκο δύο ταχυτήτων στο ρωσικό πετρέλαιο που αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά όχι τόσο όσο φανταζόμαστε. Όπως γράφει το αμερικανικό CNBC, «το ρωσικό πετρέλαιο εξακολουθεί να βρίσκει αγοραστές, τουλάχιστον προς το παρόν, καθώς διαπραγματεύεται με μεγάλη έκπτωση σε σχέση με το Brent»-κάπου 34 δολάρια φθηνότερο είναι το ρωσικό Urals από το πετρέλαιο της Βόρειας Θάλασσας. Ηδη, πεερισσότερο πετρέλαιο από ποτέ κατευθύνεται προς την Ινδία και την Κίνα, σύμφωνα με στοιχεία της υπηρεσίας αναλύσεων για τις αγορές εμπορευμάτων KPLER.
Μπορεί να έφυγαν από τη Ρωσία εκατοντάδες δυτικές εταιρείες και η οικονομία να βυθίζεται στην ύφεση- τουλάχιστον ως το 2024-αλλά ο Πούτιν τρίβει τα χέρια του, βλέποντας τα έσοδά του από τις πρώτες ύλες να αυξάνονται συνεχώς.καθώς η μείωση της προσφοράς απογειώνει τις τιμές.
Παρά το εμπάργκο, που αποφάσισε η ΕΕ, τα έσοδα της Μόσχας από το πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα ξεπεράσουν εφέτος τα 285 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Economics. Πρόκειται για αύξηση τουλάχιστον κατά 20% σε σχέση με πέρυσι.
Οι 27 φιλοδοξούν φυσικά με το μερικό εμπάργκο στη Ρωσία να σταματήσουν να χρηματοδοτούν έμμεσα τον πόλεμο του Πούτιν στο κατώφλι της Ευρώπης, αλλά οι συνέπειες φαίνεται να πλήττουν περισσότερο προς το παρόν τους Ευρωπαίους- επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Οι ψευδαισθήσεις της ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να ζει με την πεποίθηση ότι θα υπάρχει πάντα κάποιος πρόθυμος να της πουλήσει φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Αλλά η πραγματικότητα δεν είναι καθόλου προς αυτή την κατεύθυνση. Το σενάριο επιδεινώνεται από την επισιτιστική κρίση που απειλεί να πλήξει ακριβώς εκείνες τις χώρες, στην αφρικανική ακτή της Μεσογείου, στις οποίες η Ευρώπη θέλει να εγγυηθεί για τους πόρους, που δεν διαθέτει.
Δεν είναι επίσης ξεκάθαρο τι θα μπορούσε να συμβεί στην Ευρώπη εάν τα αποθέματα φυσικού αερίου ήταν στο χαμηλότερο επίπεδο αυτό το καλοκαίρι και οι κυβερνήσεις αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο να κλείσουν επιχειρήσεις ή να αφήσουν τους πολίτες τους στο κρύο, τον επόμενο χειμώνα.
Την ώρα μάλιστα που η Ουάσιγκτον πιέζει την ΕΕ για περισσότερες κυρώσεις κατά της Ρωσίας,πολλά Αμερικανικά μέσα ενημέρωσης γράφουν ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν σκέφτεται να περιορίσει τις εξαγωγές σχιστολιθικού πετρελαίου. Λιγότερο από έξι μήνες πριν τις ενδιάμεσες εκλογές στο Κογκρέσο, ο Αμερικανός πρόεδρος είναι τρομοκρατημένος από τις πολιτικές συνέπειες, που μπορεί να προκαλέσει στην Αμερική η άνευ προηγουμένου αύξηση των τιμών των καυσίμων στα πρατήρια.
Όλα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες εβδομάδες δείχνουν ότι οι ευρωπαϊκές κυρώσεις όχι μόνο δεν αποδυνάμωσαν τη Ρωσία, η οποία έχει ατελείωτους και αναντικατάστατους φυσικούς πόρους, αλλά αντίθετα ζημίωσαν την Ευρώπη. Ισως και να μετατόπισαν προς την πλευρά του Κρεμλίνου και τη διαπραγματευτική ισχύ στο συσχετισμό δυνάμεων. Οι κυρώσεις προκαλούν αστάθεια, ανεβάζουν τις τιμές και δυστυχώς οι παραγωγοί έχουν περισσότερη ισχύ. Και οι πελάτες – δηλαδή όλοι εμείς – πολύ λιγότερη δύναμη.