12 Δεκεμβρίου 1916: Όταν οι Αθηναίοι έριξαν 280 λίθους για το “Ανάθεμα” στον “προδότη” Ελευθέριο Βενιζέλο | Φωτός+Βίντεο

Στα τέλη του 1916 ο Εθνικός Διχασμός ανάμεσα σε βενιζελικούς και αντιβενιζελικούς βρίσκεται στο αποκορύφωμά του. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος φρονούσε ότι η Ελλάδα ως χώρα θαλασσινή επιβάλλεται να εξέλθει στον πόλεμο (Α’ Παγκόσμιος) με τις δυνάμεις της Αντάντ, ενώ ο βασιλιάς Κωνσταντίνος θεωρητικά υπερασπιζόταν την ουδετερότητα της χώρας.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος παραμένει στη Θεσσαλονίκη, επικεφαλής της κυβέρνησης της «Εθνικής Άμυνας», ενώ στην πρωτεύουσα κυριαρχούν οι βασιλικοί με τον βασιλιά Κωνσταντίνο να ηγείται του «Κράτους των Αθηνών» . Και οι δύο προχωρούν σε διώξεις των αντιπάλων τους. H Ελλάδα έχει κοπεί στα δύο.

H επέμβαση των γαλλικών δυνάμεων το Νοέμβριο του 1916 και ο βομβαρδισμός περιοχών της Αθήνας γύρω από το Στάδιο και κοντά στα Ανάκτορα, εξαγρίωσε τους αντιβενιζελικούς, που κατηγόρησαν τους αντιπάλους τους ως προδότες. «Ο φονεύων βενιζελικόν δεν φονεύει άνθρωπον», διακήρυτταν. Κύμα τρομοκρατίας κατά των βενιζελικών ξεσπά στην Αθήνα. Η επιτροπή που ανέλαβε αργότερα να ερευνήσει τις καταγγελίες των θυμάτων της βίας, επιβεβαίωσε 35 φόνους, 922 παράνομες φυλακίσεις, 503 περιπτώσεις λεηλασίας και 31 αναστολές κυκλοφορίας εφημερίδων.

Από τον Εθνικό Διχασμό δεν ξέφυγε και η Εκκλησία της Ελλάδος. Οι μητροπολίτες της λεγόμενης Παλαιάς Ελλάδας υπό τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Θεόκλητο (οι περιοχές που είχαν ελευθερωθεί πριν από το 1912), συντάσσονται με τον Κωνσταντίνο, ενώ οι μητροπολίτες των «Νέων Χωρών» με τον Βενιζέλο.

Μέσα στο κλίμα αυτό, διοργανώνεται ογκώδης αντιβενιζελική πορεία στις 12 Δεκεμβρίου 1916. Με επικεφαλής την Ιερά Σύνοδο, οι διαδηλωτές κατευθύνονται στο Πεδίο του Άρεως για να αναθεματίσουν τον «σατανά» της πολιτικής ζωής του τόπου Ελευθέριο Βενιζέλο. Οι πέτρες του Αναθέματος έφθασαν στην Αθήνα και ρίχτηκαν στο Πεδίον του Άρεως.

Εκεί, όπου σήμερα βρίσκεται το άγαλμα της Αθηνάς, ο κάθε διαδηλωτής ρίχνει μία πέτρα (280 λίθοι) και επαναλαμβάνει την κατάρα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών, Θεόκλητου: «Κατά Ελευθερίου Βενιζέλου φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος την βασιλείαν και την πατρίδαν, ανάθεμα έστω». Μια καθαρά συμβολική πράξη, δηλωτική όμως της έντασης των παθών που επικρατούσε εκείνη την εποχή στη χώρα μας.

Επί ένα χρόνο η Ελλάδα ζει σε καθεστώς εμφύλιας σύρραξης, που δεν αφήνει αδιάφορους τους συμμάχους, οι οποίοι αναγκάζουν σε παραίτηση τον Κωνσταντίνο. Ο Βενιζέλος επιστρέφει νικητής στην Αθήνα και σχηματίζει κυβέρνηση στις 13 Ιουνίου 1917.

Αμέσως προχωρεί στην πολεμική κινητοποίηση ολόκληρης της χώρας στο πλευρό της Αντάντ, ενώ προβαίνει σε εκκαθαρίσεις στην εκκλησία, τη διοίκηση και τον στρατό, για να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του με τους βασιλικούς και το «Κράτος των Αθηνών».

Με νόμο ήρε την ισοβιότητα των δικαστών και την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, με αποτέλεσμα να κηρυχθούν έκπτωτοι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Θεόκλητος και οι μητροπολίτες που είχαν πρωτοστατήσει στο «Ανάθεμα», να απολυθούν 570 δικαστικοί όλων των βαθμίδων και 6.500 δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ αποστρατεύθηκε το 40% του συνόλου των μόνιμων αξιωματικών του στρατού.

Το Ανάθεμα, αναφέρει η εφημερίδα, θεωρείται από τις μελανότερες σελίδες της ιστορίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Το Δεκέμβριο του 1916, οι μητροπολίτες και οι κληρικοί πολλών περιοχών της Ελλάδας προχώρησαν στο ανάθεμά τους κατά του Βενιζέλου, που νωρίτερα είχε ταχθεί με το κίνημα Εθνικής Αμύνης το οποίο υποστήριζαν οι συμμαχικές δυνάμεις.

Το Σεπτέμβριο του 1916 ο Βενιζέλος μεταβαίνει στα Χανιά, όπου και σχηματίζει προσωρινή κυβέρνηση με αρχικά μέλη το ναύαρχο Κουντουριώτη και τον στρατηγό Δαγκλή. Η προσωρινή κυβέρνηση μεταβαίνει στη συνέχεια στη Θεσσαλονίκη και κηρύττει τον πόλεμο στην «κυβέρνηση των Αθηνών».

Η Ελλάδα κόβεται στα δύο: από τη μία το «κράτος της Θεσσαλονίκης» με τη Μακεδονία, την Κρήτη και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, από την άλλη η κυβέρνηση των Αθηνών με τους απολυθέντες στρατεύσιμους («επίστρατους») που είχε οργανώσει ο Ιωάννης Μεταξάς.

Το κατά Βενιζέλου “Ανάθεμα”

«Κατά Ελευθερίου Βενιζέλου φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος την βασιλείαν και την πατρίδαν, ανάθεμα έστω».

“Ημείς οι υπογεγραμμένοι Μητροπολίται, εντολήν ελάβομεν παρά χιλιάδων εφέδρων και πολιτών να αναγνώσωμεν βαρύτατον αφορισμόν κατά του ενόχου ΕΣΧΑΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ Ελ. Βενιζέλου, του προδώσαντος το έθνος μας εις τους Αγγλογάλλους του, ατίμως συνεννοηθέντος μετ’ αυτών ίνα στείλωσι την προχθεσινήν νόταν είς την Ελλάδα, μόνον και μόνον δια να πικρανθεί ο λατρευτός μας Βασιλεύς και εκβιασθή όπως καλέση επί την αρχήν τον ΠΟΥΛΗΜΕΝΩΝ ΣΕΝΕΓΑΛΕΖΟΝ ΤΡΑΓΟΝ ΒΕΝΙΖΕΛΟΝ, τον ηθικόν αυτουργόν της πυρπολήσεως του Τατοΐου , τον ηθικόν αυτουργόν των βασάνων ας υπέστησαν οι ανδραγαθήσαντες αξιωματικοί μας εις χείρας του ανάνδρου Σαράιγ.

Κατ’ αυτού όθεν του ΠΡΟΔΟΤΟΥ Βενιζέλου ανεγνώσαμεν αφορισμόν όπως ενσκήψωσι:

 

ΤΑ ΕΞΑΝΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΩΒ !

ΤΟ ΚΗΤΟΣ ΤΟΥ ΙΩΝΑ !

Η ΛΕΠΡΑ ΤΟΥ ΙΕΧΩΒΑ !

Ο ΜΑΡΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ !

ΤΟ ΤΡΕΜΟΥΛΙΑΣΜΑ ΤΩΝ ΨΥΧΟΡΡΑΓΟΥΝΤΩΝ !

ΟΙ ΚΕΡΑΥΝΟΙ ΤΗΣ ΚΟΛΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΑΙ ΚΑΤΑΡΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΑΝΑΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ .

ΤΑΣ ΙΔΙΑΣ ΑΡΑΣ ΘΑ ΑΝΑΓΝΩΣΩΝΕΝ ΚΑΙ ΚΑΤ ‘ ΕΚΕΙΝΩΝ , ΟΙΤΙΝΕΣ ΚΑΤΑ ΤΑΣ ΠΡΟΣΕΧΕΙΣ ΕΚΛΟΓΑΣ ΘΕΛΟΥΣΙ ΔΩΣΕΙ ΛΕΥΚΗΝ ΨΗΦΟΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΑΤΑΠΤΥΣΤΟΝ ΠΡΟΔΟΤΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟΝ ΚΑΙ ΘΑ ΠΑΡΑΚΑΛΕΣΩΜΕΝ , ΟΠΩΣ ΜΑΡΑΘΩΣΙΝ ΟΙ ΟΦΘΑΛΜΟΙ ΚΑΙ ΚΩΦΑΘΩΣΙ ΤΑ ΩΤΑ .

ΓΕΝΟΙΤΟ .

ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ