Ο Έλληνας πρωθυπουργός μοιάζει να κατέλαβε εξ απήνης τον πλανήτη, χθες βράδυ, όταν ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε δημοψήφισμα με τον ελληνικό λαό να απαντά αν συμφωνεί με την πρόταση των ΕΕ/ΔΝΤ. Ξεξαθάρισε ότι εκείνος είναι δυστυχής με την πρόταση προσφοράς την οποία χαρακτήρισε ως αφόρητη και ταπεινωτική και ότι την απορρίπτει.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης γρήγορα καταδίκασαν την κίνηση. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που, για εβδομάδες, κριτικάρουν τον Τσίπρα ότι κάνει πολλές υποχωρήσεις κατά τις διαπραγματεύσεις και κινείται προς μία συμφωνία την οποία χαρακτήριζαν ως απαράδεκτη.
Διεθνείς σχολιαστές αντέτειναν ότι η διαπραγμάτευση συνεχίζεται σήμερα, με το Eurogroup, και η «ελληνική ομάδα» βρέθηκε ξαφνικά σε μια θέση όπου έχει τραβήξει έναν άσσο από το μανίκι της όταν κανείς δεν φανταζόταν ότι είχε.
Ποια είναι η αλήθεια;
Όπως πάντοτε, βρίσκεται κάπου στη μέση. Νωρίτερα μέσα στο τρέχον έτος, έγραψα ότι η ΕΕ και ειδικά το ΔΝΤ το παράκαναν. Διότι για να δουλέψει η θεραπεία του Σοκ πρέπει να υφίσταται μια πλειοψηφία με κάτι να χάσει. Υπάρχει ένα σημείο το οποίο ξεπεράστηκε και όπου η πλειοψηφία των Ελλήνων χαμογελά με απειλές τύπου capital control και χάσιμο των διαθεσίμων κεφαλαίων. Απλά διότι δεν έχουν κάτι από αυτά. Και όταν συμβεί αυτό, η αντίδραση ενός έθνους στην ταπείνωση μπορεί να είναι απρόβλεπτη.
Είναι αλήθεια ότι το δημοψήφισμα θα οδηγήσει τους Έλληνες σε δυστυχείς επιλογές. Θα είναι δυστυχία που οι ίδιοι θα έχουν αποφασίσει για τον τύπο της; Πάντως είναι ιδιαίτερα άδικο να προτείνει κανείς ότι για τούτο ευθύνεται ο ΣΥΡΙΖΑ. Σε μια θέση όπου σαράντα χρόνια διαφθοράς και κυβερνητικής ανικανότητας κια πέντε χρόνια απαράδεκτης ηγεμονίας του ΔΝΤ έφεραν. Αντιμέτωπη με την συνεχώς αυξανόμενη άβυσσο της λιτότητας ή ενός θανάτου γραφειοκρατικών περικοπών ο Τσίπρας επέλεξε να φδράσει καταλυτικά και να φέρει τα πράγματα σε ένα αποφασιστικό τέλος.
Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι σε 20 χρόνια η Ελλάδα θα συνεχίσει να υπάρχει και το πιο πιθανό να θάλλει. Δεν το λέω αυτό βασιζόμενη στη λάμψη του ένδοξου παρελθόντος και τα επιχειρήματα περί λίκνου της δημοκρατίας. Με απωθεί ο εθνικιστικός ρομαντισμός. Και όλα αυτά είναι στο μακρινό παρελθόν. Βλέπω το παρόν. Βλέπω τα κινήματα αλληλεγγύης που ξεπήδησαν και παρέχουν ιατρική φροντίδα σε αυτούς που δεν διαθέτουν ή καταφύγιο για τους άστεγους Σύριους μετανάστες που περνούν τα σύνορα. Βλέπω τις συνεργατικές φάμπρικες και τα εστιατόρια που παρέχουν δυνατότητες εργασίας. Βλέπω το πόσο κοντά έχουν έρθει οι οικογένειες που συνθέτουν το υφαντό της κοινωνίας μας και άντεξαν τα πέντε χρόνια της συνεχιζόμενης σφαγής. Με αυτά τα επιτεύγματα είμαι γεμάτη ελπίδα για το μέλλον – όχι για την αρχαία ιστορία.
Η σωστή ερώτηση είναι: Θα επιβιώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση; Αυτό εξαρτάται από τον χειρισμό της κατάστασης, τις επόμενες ημέρες. Δεν είναι μόνο οι Έλληνες που αισθάνονται άβολα με την μικροδιαχείριση των πραγμάτων από διεθνή όργανα χωρίς νομιμοποίηση οποιασδήποτε δημοκρατικής εκλογής. Και ήρθε η ώρα, η ΕΕ να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό της είτε ως εκείνη που παλεύει να ισορροπήσει την ομογενοποίηση με την κυριαρχία είτε ως ο φεντεραλιστής τραμπούκος, με τον κίνδυνο της εξαφάνισης να παραμονεύει.
Υπάρχει και η συζήτηση για την αποφυγή της ευθύνης από την ελληνική κυβέρνηση. Εγώ το βλέπω διαφορετικά. Η κατάσταση, όπως την παρέλαβε ο Τσίπρας τον Ιανουάριο ήταν δύσκολη από την αρχή. Η εντολή που είχε λάβει ήταν σαφής: οι Έλληνες επιθυμούσαν Α) να τελειώσει η λιτότητα και Β) να μείνουν στο ευρώ. Υπήρχε πάντοτε η πιθανότητα αυτοί οι δύο στόχοι να ήταν ασύμβατοι. Ο Τσίπρας είναι ο ηγέτης που με ειλικρίνεια δηλώνει: «Όπως προκύπτει, παρά τις εργώδεις προσπάθειές μας, δεν καταφέρνουμε να πετύχουμε και το Α και το Β. Έτσι, προσφεύγουμε και πάλι σε εσάς (τον ελληνικό λαό) για οδηγίες.
Μοιάζει ιδιαίτερα περίεργο πόσοι ενάντιοι στην δημοκρατία έχουμε γίνει. Πόσο εξωπραγματικός φαίνεται ένας ειλικρινής ηγέτης που δεν είναι διαθετειμένος να ξεπουλήσει την χώρα σε ανταλλαγή της συνέχισης της προσωπικής ισχύος. Πάρτε μιαν ανάσα. Αφήστε στα μάτια να προσαρμοστούν. Ο Τσίπρας είναι αυτός που όλοι οι ηγέτες θα έπρεπε να είναι. Απλά θα πρέπει να προσαρμοστούμε και να δούμε τα πράγματα μέσα από το πρίσμα του πολιτικού υπολογισμού ότι η δημοκρατία, όπως θα έπρεπε να είναι μοιάζει παραμορφωμένη.
Δεν γνωρίζω την απάντηση των πολιτών στο δημοψήφισμα, αν τελικά συμβεί. Παρατηρώ την υστερία των φωνών που αντιτίθενται ακόμη και να υπάρξει το δημοψήφισμα. Αλλά αν νιώθετε έτσι, τότε ψηφίστε «ναι» και πείσετε και άλλους να ψηφίσουν παρομοίως. Ο Τσίπρας σας έδωσε αυτή τη δυνατότητα. Πάντως δεν γνωρίζω πώς διεκδικούμε να αποφασίζουμε για τους εαυτούς μας και πόσο ευτυχείς μπορεί να είμαστε όταν στην πραγματικότητα εξωτερικές, μη εκλεγμένες δυνάμεις νιώθουν ότι πρέπει να υπαγορεύουν ποιος θα είναι ο φόρος στο γάλα και το ψωμί. Και αυτή η ερώτηση μας αφορά όλους.