Το πιο… viral θέμα της εβδομάδας ήταν αναμφίβολα ο τενεκές λαδιού. Η ιστορία ξεκίνησε από μία κοινή υπουργική απόφαση των Χρίστου Δήμα, υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, και Γιώργου Πιτσιλή, διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Με την απόφαση αυτή, η κυβέρνηση θέλει να βάλει μία τάξη στη διακίνηση ελαιολάδου.
Το εργαλείο της σε αυτόν τον σκοπό είναι η ψηφιακή παρακολούθηση της διακίνησης ελαιολάδου, δηλαδή η έκδοση ψηφιακών δελτίων αποστολής και τιμολογίων, μέσω του myData. Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων της απόφασης, από 1ης Απριλίου 2025, θα επιβάλλονται πρόστιμα έως 5.000 ευρώ, όπως αναφέρεται συγκεκριμένα.
Ακολούθησαν από την Πρωτοχρονιά και μετά δημοσιεύματα που πήραν αυτή την απόφαση και τη στρέβλωσαν σε τέτοιον βαθμό, που φτάσαμε στο «χιουμοριστικό» βίντεο της ευρωβουλεύτριας Αφροδίτης Λατινοπούλου, όπου κρύβει σκωπτικά κάτω από το παλτό της έναν τενεκέ με λάδι, για να μην τη συλλάβουν ως παράνομη διακινήτρια. Μάλιστα, το βίντεο έχει μουσική υπόκρουση από τη διάσημη ταινία «Νονός». Μετά από αυτό το βίντεο, ασχολήθηκαν όλα σχεδόν τα τηλεοπτικά κανάλια, όπου ακούσαμε όλα τα λάθος πράγματα για τους λάθος λόγους.
Τι ισχύει στην πραγματικότητα
Κατ’ αρχάς, ο 17κιλος ανώνυμος τενεκές (ή δοχείο γενικότερα) είναι παράνομος. Αυτό ισχύει ούτως ή άλλως και έχει έλθει υποχρεωτικά σε εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Το πρόβλημα είναι ότι δεν εφαρμόζεται πουθενά στην Ελλάδα, διότι δεν γίνονται έλεγχοι. Για να πραγματοποιηθούν έλεγχοι, θα πρέπει να υπάρξει το θεσμικό πλαίσιο για τη διαδικασία και την επιβολή κυρώσεων, δηλαδή προστίμων.
Επειδή το 17κιλο δοχείο μπορεί να χρησιμοποιείται και στη χονδρική πώληση ελαιολάδου, στην απόφαση που υπογράφουν οι κ.κ. Δήμας και Πιτσιλής, από 1ης Απριλίου 2025 θα διακινείται υποχρεωτικά με έκδοση ψηφιακού δελτίου αποστολής και ψηφιακού τιμολογίου. Η διακίνηση και πώληση 17κιλου δοχείου από τον παραγωγό στον καταναλωτή είναι παράνομη, οπότε δεν θα επιτρέπεται η έκδοση τέτοιου είδους ηλεκτρονικού παραστατικού. Όμως, το δώρο ή το «πεσκέσι», όπως λέμε, προς συγγενείς και φίλους επιτρέπεται, δεν αλλάζει κάτι σε σχέση με ό,τι ισχύει σήμερα, όπως διευκρίνισε τη Δευτέρα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης.
Επίσης, η διακίνηση και πώληση 5κιλου δοχείου (τενεκέ) από τον παραγωγό στον καταναλωτή επιτρέπεται, αλλά από 1/4/25 θα είναι υποχρεωτική η έκδοση ηλεκτρονικού παραστατικού. Εξαιρούνται από την υποχρέωση αυτή, με βάση την απόφαση των Δήμα-Πιτσιλή, αγρότες ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ και φυσικά πρόσωπα που πωλούν προϊόντα ή υπηρεσίες ευκαιριακά (συναλλαγές έως 10.000 ευρώ).
Διάψευση από Χρίστο Δήμα
Για αυτήν τη φημολογία που έχει ξεσπάσει, ο κ. Δήμας δήλωσε σε εκδήλωση στην Κόρινθο: «Θέλω να διαψεύσω κάτι που ακούγεται πανελλαδικά τις τελευταίες 1-2 μέρες για το ελαιόλαδο. Είναι παραλογισμός. Βγαίνει ένας άνθρωπος και λέει ότι, δήθεν, το υπουργείο Οικονομικών, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης εξετάζουν να αλλάξουν το τι ισχύει για τους τενεκέδες και το ελαιόλαδο. Θέλω από αυτό το βήμα κατηγορηματικά να διαψεύσω. Ούτε είχαμε σκεφτεί κάτι, ούτε είχε γίνει κάποιου είδους συζήτηση για το συγκεκριμένο ζήτημα, ούτε υπάρχει κάτι νομοθετικά που ετοιμάζουμε για να αλλάξουμε το καθεστώς που ισχύει». Στο τέλος της τοποθέτησής του, μάλιστα, τα χαρακτήρισε όλα αυτά «ψευδείς ειδήσεις».
Η απάντηση Μαρινάκη στη Λατινοπούλου: «Η “πλατεία” επέστρεψε»
Απαντώντας στο βίντεο της κας Λατινοπούλου και σε όλον τον θόρυβο που έχει ξεσπάσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το θέμα, ο κ. Μαρινάκης δήλωσε τη Δευτέρα κατά την ενημέρωση των συντακτών: «Η “πλατεία” επέστρεψε θα έλεγα εγώ, με έντονα στοιχεία λαϊκισμού. Δύο πράγματα, τα οποία ο λαϊκισμός, που ανθεί πολύ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάνει ότι δεν τα βλέπει:
- Δεν πρόκειται να πάρει την οποιαδήποτε νομοθετική πρωτοβουλία η κυβέρνηση, δηλαδή θα συνεχίσει να ισχύει το ίδιο νομικό καθεστώς το οποίο ίσχυε πολλά χρόνια πριν, δηλαδή πριν από το 2019.
- Όλη αυτή η συζήτηση δεν αφορά τους παραγωγούς, οι οποίοι καταναλώνουν οι ίδιοι το λάδι τους ή το δωρίζουν σε συγγενικά ή φιλικά τους πρόσωπα. Άρα, για παράδειγμα, ο τενεκές λάδι που πηγαίνει από τη γιαγιά στα εγγόνια ή από τον έναν αδερφό στον άλλον, δεν έχει να κάνει με αυτήν τη συζήτηση. Είναι δεδομένο, γιατί μιλάμε για μια δωρεά.
Είναι κάτι που το ξέρουν όσοι μπήκαν στο κάδρο της δημοσιότητας, με αφορμή αυτήν τη συζήτηση, αλλά συνειδητά εξαπατούν τους πολίτες». Και στο τέλος της απάντησής του ξεκαθάρισε: «Επαναλαμβάνω ότι ο έλεγχος παραστατικών διακίνησης ελαιολάδου αφορά αποκλειστικά τους εμπόρους και όχι τους παραγωγούς που αυτοκαταναλώνουν ή δωρίζουν ελαιόλαδο σε συγγενείς και φίλους για ίδια κατανάλωση».
Μεσσηνία – Λακωνία: Στα 100-120 ευρώ η πώληση του 17κιλου τενεκέ
Ακατανόητος θεωρείται από τους παραγωγούς ο θόρυβος που έχει ξεσπάσει για την πώληση του ελαιολάδου σε τενεκέ. Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Καλαμάτας, Μιχάλης Αντωνόπουλος, δήλωσε στην «ΥΧ» ότι «η διακίνηση του ελαιολάδου γίνεται με παραστατικά και, κατά, συνέπεια δεν τίθεται κανένα θέμα παράνομης διακίνησης. Όταν μεταφέρεις κάτι για προσωπικούς λόγους και πάλι δεν τίθεται θέμα. Το πρόβλημα είναι όταν κάποιος παίρνει τενεκέδες σε μικρές ποσότητες από διάφορες μεριές, για να δημιουργήσει μια μεγάλη ποσότητα και να τους πουλήσει νοθεύοντας το ελαιόλαδο. Ο απλός παραγωγός δεν νοθεύει ποτέ το λάδι του, όπως επίσης και οι συνεταιρισμοί. Αυτοί οι άνθρωποι, που δημιουργούν πρόβλημα, δεν είναι ούτε έμποροι. Πρόκειται για γυρολόγους, που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση».
Σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση της τιμής του ελαιολάδου, που πωλείται με τον τενεκέ, o κ. Αντωνόπουλος τόνισε ότι είναι 5 ευρώ ανά κιλό και ο τενεκές πωλείται από 100 έως 120 ευρώ.
Για τη Λακωνία, ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Αγίων Αποστόλων, Παναγιώτης Μπατσάκης, δήλωσε: «Η πώληση του τενεκέ συνοδεύεται με δελτίο αποστολής και δεν μπορώ να κατανοήσω τη σκοπιμότητα όλων όσων ακούγονται. Προσωπικά, δίνω ελαιόλαδο με τον τενεκέ και, όταν προτείνω στους αγοραστές τα μικρά πεντόκιλα, αυτοί επιμένουν στον κλασικό 17κιλο τενεκέ, που έχει συνηθίσει να αγοράζει. Η τιμή κινείται από 110 έως 120 ευρώ και η ποιότητα φέτος είναι άριστη, ξεπερνώντας τις όποιες αμφιβολίες δημιούργησε η ανομβρία.
Εκείνο που αξίζει να σημειωθεί είναι το μεγάλο ενδιαφέρον που υπάρχει για αγορά, σε σχέση με την περασμένη χρονιά, που ήταν μειωμένο, λόγω της υψηλής τιμής. Γενικά, όμως, η αγορά του τενεκέ είναι σταθερή».
ΣΕΒΙΤΕΛ
Απαγορεύεται η πώληση χύμα ελαιολάδου
Με ανακοίνωση, που εξέδωσε την περασμένη Τρίτη ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποίησης Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ), ξεκαθαρίζει ότι «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή της ΕΕ, αναγνωρίζοντας την επιτακτική ανάγκη εξυγίανσης του κλάδου του ελαιολάδου, έχει από τον Νοέμβριο του 2003 θεσπίσει την πλήρη απαγόρευση της διακίνησης συσκευασιών άνω των
5 λίτρων, ανώνυμων, μη τυποποιημένων, σε όλο το φάσμα της εσωτερικής κατανάλωσης στη λιανική πώληση».
Ο ΣΕΒΙΤΕΛ, ως ο θεσμικός φορέας των εταιρειών τυποποιήσεως ελαιολάδου, τάσσεται ανοιχτά κατά της εμπορίας του χύμα ελαιολάδου και έχει προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες προς τα αρμόδια υπουργεία για την πλήρη εφαρμογή του μέτρου.
Στην ανακοίνωσή του, προσθέτει ότι «η απαγόρευση αυτή ισχύει σε όλες τις χώρες της ΕΕ ως εγγύηση ποιότητας και προστασίας από φαινόμενα νοθείας και φοροδιαφυγής που παρέχει το επώνυμο – τυποποιημένο ελαιόλαδο.
Το τυποποιημένο ελαιόλαδο εξασφαλίζει την καλύτερη δυνατή ποιότητα και την προστασία του καταναλωτή τόσο σε θέματα υγείας, όσο και σε θέματα νοθείας και απάτης. Οι βιομηχανίες ελαιολάδου εφαρμόζουν αυστηρούς ελέγχους στο προϊόν σε όλα τα στάδια παραγωγής και διακίνησης, σύμφωνα με τα πρότυπα ποιότητας και υγιεινής, και εναρμονίζονται με την αυστηρή ευρωπαϊκή νομοθεσία και την προστασία του περιβάλλοντος. Είναι αυτονόητο το δικαίωμα της αυτοκατανάλωσης, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Πέραν αυτού, ο ΣΕΒΙΤΕΛ ευελπιστεί ότι επιτέλους θα εφαρμοστεί η νομοθεσία, που απαγορεύει την εμπορία χύμα ελαιολάδου σε προτυπωμένους τενεκέδες 17 λίτρων. Η εφαρμογή της υποχρέωσης έκδοσης δελτίου αποστολής θα συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση, χωρίς παράλληλα να επηρεάζει την αυτοκατανάλωση».