8 Μαρτίου 1887 εκδόθηκε η “Εφημερίς των Κυριών”: Η Κρητικιά εκδότρια της εφημερίδας Καλλιροή Σιγανού Παρρέν που σημαδευσε το γυναικείο κίνημα στην Ελλάδα

Μια εφημερίδα που εκδίδεται στις 8 Μαρτίου του 1887 από μια Κρητικιά σημαδεύει το γυναικείο κίνημα στην Ελλάδα. Ήταν πριν από 130 χρόνια όταν η Καλλιρόη Σιγανού Παρρέν προχωρά στην έκδοση της εβδομαδιαίας εφημερίδας   «Εφημερίς των Κυριών». Η εφημερίδα αποτελεί το πρώτο βήμα για αγώνες που τα αποτελέσματα  τους απολαμβάνουν οι ελληνίδες σήμερα ως αυτονόητα, όπως οι σπουδές στα Πανεπιστήμια, το δικαίωμα να ψηφίζουν και να ψηφίζονται και μια σειρά άλλων αλλαγών που αφορούν στην χειραφέτηση της γυναίκας.

Ας δούμε όμως ποια ήταν η Κρητικιά που σφράγισε με την πορεία της το γυναικείο κίνημα στην Ελλάδα. Γεννημένη το 1861 στα Πλατάνια Αμαρίου στο Ρέθυμνο της Κρήτης, έφυγε έξι χρόνια μετά, το 1867, και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ο πατέρας της, Στυλιανός Σιγανός, ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Κρητών Προσφύγων. Αφού πέρασε τα σχολικά της χρόνια στη Σχολή Σουρμελή στον Πειραιά και ύστερα στην γαλλική Σχολή Καλογραιών, αποφοίτησε τελικά το 1878 από το Αρσάκειο με βαθμό «άριστα». Αμέσως μετά την αποφοίτησή της, για δύο χρόνια έγινε διευθύντρια του παρθεναγωγείου της ελληνικής κοινότητας στην Οδησσό.

Μόλις γύρισε στην Αθήνα παντρεύτηκε τον γαλλοαγγλικής καταγωγής δημοσιογράφο από την Κωνσταντινούπολη και ιδρυτή του Αθηναϊκού Πρακτορείου, Ιωάννη Παρρέν. Η γνωριμία της με σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής και το πάθος της για ενημέρωση πάνω σε πνευματικά, πολιτικά και κοινωνικά θέματα, τη στιγμάτισε. «Παρακολουθούσα τας συζητήσεις των δημοσιογράφων και σιγά σιγά εξύπνησε μέσα μου και πάλιν ο πόθος να γράψω, όπως αυτοί, όχι μόνον για τον εαυτόν μου αλλά και για τους άλλους», δήλωσε κάποτε.

Η έκδοση της εφημερίδας

Στις 8 Μαρτίου 1887 αποφάσισε να εκδώσει την εβδομαδιαία εφημερίδα «Εφημερίς των Κυριών», η οποία αποτελούσε το πρώτο γυναικείο έντυπο στην ελληνική επικράτεια και την καθιέρωσε ως την πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφο και εκδότρια. Η πρώτη γυναικεία εφημερίδα γνώρισε τη μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου, φτάνοντας τα 5.000 αντίτυπα, εντός και εκτός Ελλάδος, το 1892, ενώ πρωτοστάτησε σε κινήματα υπέρ των γυναικών, με αποκορύφωμα την υποβολή στην κυβέρνηση Τρικούπη 2.850 υπογραφών γυναικών υπέρ της γυναικείας εκπαίδευσης, αλλά και σε εθνικό επίπεδο, με συμμετοχή στη διεθνή εκστρατεία για τον πόλεμο του 1897. Η κυκλοφορία της εφημερίδας, η οποία κυκλοφορούσε δύο φορές το μήνα, συνεχίστηκε χωρίς διακοπή για 31 χρόνια, μέχρι την απότομη διακοπή της το Νοέμβριο του 1917, λόγω των πολιτικών συνθηκών που επικρατούσαν στο ελληνικό προσκήνιο. Η ίδια η Καλλιρόη Παρρέν εξορίστηκε στην Ύδρα από τον Μάρτιο του 1917 μέχρι τον Νοέμβριο του 1918 «διά τας πολιτικάς πεποιθήσεις της».

Η «Εφημερίς των Κυριών», ο απόλυτος πρόδρομος της φεμινιστικής κίνησης στην Ελλάδα, συντέλεσε στη δημιουργία της πρώτης σοβαρής γυναικείας οργάνωσης στη χώρα μας, με τη σύσταση της Ενώσεως των Ελληνίδων, η οποία δημιούργησε την πρώτη οικοκυρική και επαγγελματική σχολή στην Αθήνα. Η Παρρέν απαιτούσε από τις στήλες της εφημερίδας της να επιτραπεί η είσοδος των γυναικών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και μάζευε υπογραφές από σημαντικές προσωπικότητες του τόπου. Το αίτημά της αυτό με τις 2.850 γυναικείες υπογραφές θα ικανοποιηθεί μάλιστα σχετικά γρήγορα από την κυβέρνηση του Θεόδωρου Δηλιγιάννη, προσυπογράφοντας την πρώτη προσωπική της νίκη κόντρα στο αντρικό κατεστημένο. Αν και το δεύτερο σκέλος του ισόβιου αγώνα της, η γυναικεία ψήφος, θα έπρεπε να περιμένει αρκετές δεκαετίες ακόμα ώστε να ωριμάσει η ελληνική κοινωνία.

Οι άνδρες αντεπιτίθενται

Η φαλλοκρατία αναδιπλώθηκε ωστόσο σύντομα και πέρασε στην αντεπίθεση με σχόλια ειρωνικά, υβριστικά, ακόμα και απειλητικά κατά της Πρενάρ (που από το τρίτο τεύχος της εφημερίδας υπέγραφε με το πραγματικό της όνομα πια), την οποία χαρακτήριζαν επικίνδυνη και αναρχική! «Θα την συντρίψω διότι μαστροπεύει τας γυναίκας. Έχω και μάννα και αδελφήν άγαμον», έγραφε ο διευθυντής της εφημερίδας «Επιθεώρησις», την ίδια ώρα που ο διευθυντής της «Ακρόπολης» συμπλήρωνε: «Αι γυναίκες είναι πετεινόμυαλαι και ελαφραί. Δεν αξίζει τον κόπον να ασχοληθώμεν».

Στις πολεμικές αντιδράσεις των αντρών προστέθηκε από την αρχή ο λόγος του Εμμανουήλ Ροΐδη, ο οποίος αρεσκόταν στις υποτιμητικές εκτιμήσεις για τον ρόλο της γυναίκας, υποστηρίζοντας πως οι κυρίες που εξασκούν ανδρικά επαγγέλματα (όπως αυτά του γιατρού, του δικηγόρου και του δημοσιογράφου) αγγίζουν τα όρια της γελοιότητας και ότι μόνο δύο δουλειές αρμόζουν στις γυναίκες: η νοικοκυρά και η εταίρα. Η Παρρέν δεν μασούσε τα λόγια της και του απαντούσε από τις στήλες της εφημερίδας ότι δεν έχει ιδέα από γυναίκες, χαρακτηρίζοντάς τον ξοφλημένο φύλακα άγγελο του παλαιού καθεστώτος αλλά και σωστό αναχρονισμό!

Το φωτισμένο πνεύμα της θα βρει ωστόσο θαυμαστές και υπερασπιστές, όπως ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, που θα δηλώσει δημόσια: «Η συντροφιά σου είναι πολύτιμη. Το ήθος σου, η τόλμη και η γραφή σου θαύμα. Εύγε σου Δέσποινα της φιλαλληλίας και της προόδου. Στηρίζω τους αγώνες σου, των γυναικών τους αγώνες με όλη μου τη δύναμη». Μαζί της συντάχθηκε και ο Κωστής Παλαμάς, ο οποίος της αφιέρωσε ένα ποίημα: «Χαίρε γυναίκα / εσύ Αθηνά, Μαρία, Ελένη, Εύα / να η ώρα σου! / Τα ωραία σου φτερά δοκίμασε κι ανέβα / και καθώς είσαι ανάλαφρη / και πια δεν είσαι σκλάβα / προς τη μελλούμενη αγία γη πρωτύτερα / εσύ τράβα / κι ετοίμασε τη νέα ζωή /, μιας νέας χαράς / υφάντρα / και ύστερα αγκάλιασε, ύψωσε και φέρε εκεί / τον άντρα /και πλάσε τον Πρωτοπλάστη».

Η διακοπή της έκδοσης

Η Παρρέν εξέδιδε το επαναστατικό έντυπό της για 30 ολόκληρα χρόνια, κάτι που την καθιέρωσε στο συγγραφικό και εκδοτικό στερέωμα. Η «Εφημερίς των Κυριών» ανέστειλε την έκδοσή της τον Νοέμβριο του 1917 καθώς η εκδότρια μπλέχτηκε στη δίνη των πολιτικών εξελίξεων: η Καλλιρρόη Παρρέν εξορίζεται στην Ύδρα «διά τας πολιτικάς πεποιθήσεις της», καθώς ήταν φανατική μοναρχική και αντιβενιζελική. Εκεί θα ζήσει μέχρι τον Νοέμβριο του 1918, συνεχίζοντας με αμείωτη ένταση τον δικό της αγώνα…

Η πολυγραφότατη Καλλιρρόη Παρρέν άφησε πίσω της, ως κληρονομιά, ένα πλούσιο συγγραφικό έργο, με σημαντικότερα έργα της την «Ιστορία της γυναικός» χωρισμένη σε τρεις τόμους, «Η χειραφετημένη» που δημοσιεύτηκε το 1900 και αργότερα μεταφράστηκε και παρουσιάστηκε στα γαλλικά στη «Journal de débats» το 1907, «Το νέον συμβόλαιον» (1902), το οποίο δημοσιεύθηκε και στα γαλλικά στη «Revue littéraire» και τέλος, το τρίπρακτο δράμα «Η νέα γυναίκα», το οποίο παίχτηκε από τη Μαρίκα Κοτοπούλη το 1907.

Διεθνής  ακτινοβολία

Το φεμινιστικό έργο της, όμως, δεν τελειώνει στις σελίδες κάποιων βιβλίων. Συμμετείχε ενεργά σε διεθνή γυναικεία συνέδρια ανά τον κόσμο και διακήρυττε την ανάγκη εξασφάλισης παιδείας και εργασίας για τις γυναίκες, ως βασικές προϋποθέσεις για την πνευματική και πολιτική τους ισοτιμία και χειραφέτηση. Ακόμη, ίδρυσε τη «Σχολή της Κυριακής των Απόρων Γυναικών και Κορασίων» (1890), το «Άσυλον της Αγίας Αικατερίνης»(1895), το «Άσυλον των Ανιάτων» (1896), στην προεδρία του οποίου παρέμεινε πολλά χρόνια, και τον «Πατριωτικό Σύνδεσμο», την «Ένωσιν υπέρ της Χειραφετήσεως των Γυναικών», ενώ το 1896, ως επακόλουθο του συνεδρίου στο Παρίσι, σχηματίσθηκε υπό τη γενική προεδρία της Παρρέν, η «Ένωσις των Ελληνίδων».

Το πάθος της, τέλος, για την αναγέννηση και διατήρηση των ελληνικών εθίμων και παραδόσεων, την οδήγησε το 1911 στη δημιουργία του «Λυκείου των Ελληνίδων», το οποίο ξεκίνησε κατά την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, την καταγραφή, διδασκαλία και παρουσίαση παραδοσιακών χορών, ενώ η δράση του είναι γνωστή μέχρι και σήμερα, αριθμώντας σε Ελλάδα και εξωτερικό 15.000 μέλη.

Οι γυναίκες στη Βουλή

Η Καλλιρρόη Παρρέν έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην κατοχύρωση του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις γυναίκες. Η πρώτη της προσπάθεια έγινε το 1895, όταν απευθύνθηκε στον τότε πρωθυπουργό Χ. Τρικούπη, ζητώντας την κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών. Αργότερα, το 1921 διοργάνωσε το δεύτερο γυναικείο συνέδριο στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να πείσει τον τότε πρωθυπουργό Δ. Γούναρη να τοποθετηθεί προσωπικά υπέρ την χορήγησης ψήφου. Η κατοχύρωση του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες άργησε πολύ να χορηγηθεί και η Καλλιρόη Παρρέν είχε τη ατυχία να μην δει ποτέ το όνειρό της για τη γυναικεία χειραφέτηση να γίνεται πραγματικότητα στην πολιτική σκηνή της χώρας.

Στις 15 Ιανουαρίου 1940, η σπουδαία αυτή αγωνίστρια του γυναικείου κινήματος έφυγε από τη ζωή, αφού υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο, έχοντας πριν τιμηθεί με το «Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Γεωργίου Β’». Το έργο της αναγνωρίστηκε από την Ακαδημία Αθηνών και το Δήμο Αθηναίων, ο οποίος θέλησε να αποδώσει φόρο τιμής στη μνήμη της, τοποθετώντας το 1992 προτομή της στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Η Καλλιρρόη Παρρέν φαίνεται να έφυγε πλήρης και ευτυχισμένη από τη μέχρι τώρα αγωνιστική της πορεία, ενώ πριν το θάνατό της είχε δηλώσει: «Είμαι ευτυχής και ήσυχη πλέον μπορώ να αναπαυθώ, εφ’ όσον αισθάνομαι ότι αφήνω μίαν ανθηράν βλάστησιν της σποράς, την οποίαν εμείς, αι ολίγαι πρωτοπόροι, εσπείραμεν εις την τότε άγονον και πετρώδη γην και είμαι βεβαία ότι από σας, καλαί μου συνεργάτιδες, θα δημιουργηθή η τελεία γυναίκα της αύριον».

 

cretewoman.gr

"google ad"