Βασίλης Ζαμπούνης | Η εξαγορά της ιστορικής ιταλικής SALOV από τους κινέζους αλλάζει τον χάρτη της παγκόσμιας ελαιοκομίας. Πολλοί φιλοδοξούσαν να κατακτήσουν την Κίνα με το ελαιόλαδό τους. Μάλλον οδηγούμαστε στο αντίστροφο και η Κίνα θα εξαγοράσει το ελαιόλαδο.
Ένας κινέζικος κολοσσός που αποτελεί την δεύτερη σε μέγεθος μετά την UNILEVER πολυεθνική στον χώρο των τροφίμων, εξαγόρασε το 90% μιας από τις πιο ιστορικές και μεγαλύτερες ιταλικές εταιρείες, την SALOV. Υπολογίζεται ότι αυτό της κόστισε 110 εκατ. ευρώ (ίσως λίγο περισσότερα), όταν πριν λίγα χρόνια η διαπραγμάτευση πώλησης γινόταν περίπου στα 300 εκατ., δηλαδή σχεδόν στο τριπλάσιο. Φυσικά μεσολάβησε η οικονομική κρίση που απαξίωσε όχι μόνο την συγκεκριμένη εταιρεία αλλά σχεδόν όλο τον Ευρωπαϊκό Νότο. Ας μην ξεχνάμε ότι οι κινέζοι θεωρούνται οι καλύτεροι έμποροι και οι πιό σκληροί διαπραγματευτές στον κόσμο.
Αν υπάρχει στο συμβόλαιο όρος ότι μέσα σε δυο χρόνια ο τζίρος θα πρέπει να διπλασιαστεί (όχι και τόσο δύσκολο) διαφορετικά η πώληση θα αντιστραφεί, τότε οι εξελίξεις θα είναι γοργές.
Τι πετυχαίνει η Κίνα με αυτή την κίνηση;
Πρώτον. Αποκτά μια δική της βάση στην ελαιοπαραγωγική Μεσόγειο, όχι μόνο εξαγοράζοντας μια μεγάλη ιταλική εταιρεία αλλά μπαίνοντας σφήνα μεταξύ Ισπανίας – Ελλάδας – Τυνησίας.
Δεύτερον. Από αυτή τη δική της βάση μπορεί σταδιακά να αρχίσει να εφοδιάζει τη δική της αγορά στην Κίνα που σήμερα ανέρχεται σε 40-45.000 τόνους. Να σημειώσουμε ότι πρόκειται για μια αγορά με εκρηκτική ανάπτυξη (πριν 10 χρόνια ήταν στους 800 περίπου τόνους) και τίποτα δεν εμποδίζει να συνεχίσει να αυξάνεται φθάνοντας και ξεπερνώντας τους 300 χιλ. τόνους των ΗΠΑ.
Τρίτον. Η Κίνα απέκτησε την Filippo Berio, μια από τις πιο δημοφιλείς εμπορικές επωνυμίες (brands) στις αγορές των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Επίσης απέκτησε ένα καινούργιο και υπερσύγχρονο εργοστάσιο στο Viarregio, που αποτελεί και σημαντικό λιμάνι.
Οι επιπτώσεις για τις άλλες ελαιοπαραγωγές χώρες της Μεσογείου θα είναι επίσης σημαντικές.
Κατ’ αρχάς το (έξτρα παρθένο) ελαιόλαδο οδηγείται να μετατραπεί από ένα προϊόν επώνυμο, διαφοροποιημένο, με γκάμα ποιοτήτων και τιμών, σε ένα προϊόν – commodity με ισοπεδωμένα και αδιαφοροποίητα χαρακτηριστικά.
Η Ισπανία έχει σήμερα ηγετική θέση στην κινεζική αγορά με μερίδιο περίπου 61%. Τα επόμενα χρόνια αυτό το μερίδιο θα αρχίσει να μειώνεται, οι ισπανοί ελαιοπαραγωγοί θα καλλιεργούν τα δέντρα τους αλλά το λάδι θα πουλιέται πια χύμα στην SALOV που θα καρπώνεται εκείνη την προστιθέμενη αξία εξάγοντας τυποποιημένο προϊόν στην μητέρα πατρίδα.
Η ιταλική βιομηχανία δέχεται ένα ακόμη μεγάλο κτύπημα. Μετά την εξαγορά από τους ισπανούς αδελφούς Σαλαζάρ (τότε SOS Cuetara) των εμβληματικών Bertolli (της πολυεθνικής Unilever) και των Carapelli και Minerva / Sasso, τώρα χάνει μια ακόμη ιστορική επιχείρηση. Πόσες μένουν ακόμη ικανές να αντισταθούν στις όποιες τυχόν πιέσεις;
Για την Ελλάδα διαψεύδονται και οι τελευταίοι μύθοι που η ίδια καλλιεργούσε. Ότι αν ο κάθε Κινέζος φάει ένα κουταλάκι λάδι τότε δεν θα μας φτάνει όλη η παραγωγή μας. Και γι αυτό, θύματα εμείς οι ίδιοι των δικών μας μύθων, υπουργοί, ακόμη και πρωθυπουργοί, περιφερειάρχες και κοινοτάρχες, στρώναμε το κόκκινο χαλί να υποδεχτούμε σαν σωτήρες και υποψήφιους αγοραστές τον κάθε Κινέζο αξιωματούχο, ο οποίος ερχόταν να κάνει και λίγο διακοπές συν γυναιξί και τέκνοις. Κοντά στον βασιλικό ποτιζόταν και η γλάστρα. Οι μεν επίσημοι καμάρωναν ότι κατόπιν ενεργειών τους (θα) άνοιγε η κινέζικη αγορά στο ελληνικό ελαιόλαδο, οι δε έκαναν μια ευχάριστη περιήγηση απολαμβάνοντας την ελληνική φιλοξενία. Οι μόνοι που έμεναν στεγνοί ήταν οι ελληνικοί ελαιώνες καθώς το μερίδιο στην κινέζικη αγορά συνεχώς μειωνόταν φθάνοντας περίπου το 6%, δηλαδή 2-2,5 χιλ. τόνοι μαζί με το πυρηνέλαιο. Τώρα, μετά την εξαγορά της SALOV κλείνουν ακόμη περισσότερο οι όποιες χαραμάδες για ελληνικές εξαγωγές.
Προσωπικά, εδώ και χρόνια, ήμουν πολύ επιφυλακτικός και σκεπτικιστής με όσους έλληνες εξαγωγείς επένδυαν στην κινεζική αγορά.
Το 2009 (βλ. τεύχος 66 του ΕΛΙΑ & ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ) σε συζήτηση που είχα με έναν κινέζο υφυπουργό Εμπορίου, επικεφαλής πολυπληθούς αντιπροσωπείας, είχε εκδηλώσει το ενδιαφέρον του για αγορές ελληνικού ελαιολάδου «στην καλύτερη ποιότητα στη χαμηλότερη τιμή».Όταν του επισήμανα ότι πρόκειται για αντίφαση και ότι μπορεί να έχει «την καλύτερη ποιότητα σε μια δίκαιη τιμή» τότε έδωσε τέλος στη συζήτηση λέγοντας να κάνουμε μικτές ελληνοκινεζικές επιχειρήσεις.
Εκτός όμως από την κινέζικη αγορά, για το ελληνικό ελαιόλαδο δυσκολεύουν οι προσβάσεις για το χύμα και στην ιταλική αγορά. Η SALOV ήταν ένας μεγάλος αγοραστής – έως και 20.000 τόνους – και καλοπληρωτής. Με τους κινέζους μάλλον οι όροι θα δυσκολέψουν.
Επανερχόμενοι στην Ιταλία μπορούμε να δούμε πώς ένα μοντέλο 50 χρόνων έφτασε στα όριά του. Με περιορισμένη εγχώρια παραγωγή που υποκαθιστούσαν οι εισαγωγές, βασιζόμενο στην υπερβολική στήριξη από επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για αμφισβητούμενες ποσότητες, επίσης στην αίγλη του μάρκετινγκ και της ιταλικής κουζίνας, τελικά το κάστρο αλώθηκε εκ των έσω. Η μια μετά την άλλη, οι τέσσερεις μεγαλύτερες ιταλικές επιχειρήσεις εξαγοράστηκαν
Αυτό μπορούμε να το δούμε και με πιο ανθρώπινες διαστάσεις. Η οικογένεια που είχε την SALOV ήταν τρία αδέλφια, τέταρτη γενιά «λαδάδων», ήδη όμως σε ηλικίες άνω των 60 ετών. Η διάδοχη νέα γενιά δεν είχε καμία διάθεση να συνεχίσει την επιχείρηση των γονιών, παππούδων και προπαππούδων. Για τα τρία αδέλφια η κούραση ήταν αναπόφευκτη και απ’ ό,τι λέγεται ο ένας ήδη είχε εγκαταλείψει για τα θέλγητρα της ειδυλλιακής ζωής στη Laco di Como (cherchez le femme). Οπότε, η κινέζικη προσφορά ήταν μια κάποια λύση.
