Γενετικά τροποποιημένα ανθρώπινα έμβρυα κατάφεραν να δημιουργήσουν Κινέζοι επιστήμονες. Οι ερευνητές σημείωσαν παγκόσμια πρωτιά αλλά παράλληλα επανέφεραν στο προσκήνιο τη συζήτηση για την ηθική και την ασφάλεια των γενετικών θεραπειών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να αποτρέψουν ορισμένες κληρονομικές ασθένειες. Πιο συγκεκριμένα τίθεται εκ νέου το ερώτημα σχετικά με το αν πρέπει να επιβληθούν περιορισμοί στο κύμα τεχνικών γενετικής, οι οποίες κερδίζουν ταχύτατα έδαφος στην επιστημονική κοινότητα σε όλο τον κόσμο.
Η ερευνητική ομάδα των Κινέζων επιστημόνων χρησιμοποίησε, σύμφωνα με το Guardian, μια τεχνική επεξεργασίας γονιδιώματος, που ονομάζεται CRISPR, για να τροποποιήσει ένα διαταραγμένο γονίδιο που προκαλεί τη βήτα – μεσογειακή αναιμία, μια ιδιαίτερα επιβλαβή διαταραχή του αίματος, σε έμβρυα εξωσωματικής γονιμοποίησης που ελήφθησαν από τοπικές κλινικές. Τα έμβρυα αυτά δεν μπορούσαν να αναπτυχθούν σε υγιή μωρά και είχαν απορριφθεί από τις κλινικές.
Η δημοσίευση της εργασίας της ομάδας του Πανεπιστημίου Sun Yat-sen με επικεφαλής τον Junjiu Huang επιβεβαιώνει τις φήμες που κυκλοφορούν εδώ και μήνες ότι ανθρώπινα έμβρυα είχαν επιτυχώς τροποποιηθεί στην Κίνα. Η δημοσίευση έγινε στο επιστημονικό περιοδικό Protein and Cell. Σύμφωνα με δηλώσεις του ίδιου του Huang, η έρευνα απορρίφθηκε από δύο άλλα επιστημονικά περιοδικά, τα οποία επικαλέστηκαν αντιρρήσεις δεοντολογικού χαρακτήρα.
Στο εργαστήριο
Η ομάδα των Κινέζων επιστημόνων προσπάθησε να διορθώσει το ελαττωματικό γονίδιο που προκαλεί βήτα-θαλασσαιμία σε 86 ανθρώπινα έμβρυα. Η διαδικασία λειτούργησε σωστά σε μόνο ένα μικρό μέρος των εμβρύων που χρησιμοποιήθηκαν. «Θα το κάνουμε σε φυσιολογικά έμβρυα, μόνο όταν τα πειράματα φτάσουν στο 100%. Γι’ αυτό σταματήσαμε τη διαδικασία. Πρέπει να η έρευνα να ωριμάσει» δήλωσε ο Huang στο περιοδικό Nature.
Μία από τις κύριες ανησυχίες ήταν ο κίνδυνος ανεπιθύμητων αλλαγών, από λάθος, σε υγιή γονίδια. Αυτές οι αποκαλούμενες «εκτός στόχου» αλλαγές ήταν πολύ περισσότερες από το αναμενόμενο στην έρευνα του Huang και γι’ αυτό διακόπηκε.
«Η έρευνα δείχνει πραγματικά ότι είμαστε πολύ μακριά από τη χρήση γονιδιωματικής επεξεργασίας επειδή αυτή δεν είναι ασφαλής. Η ιδέα της εφαρμογής της στα μωρά είναι παρατραβηγμένη. Η τεχνολογία είναι πολύ ανώριμη ακόμα» δήλωσε ο Ντούσκο Ίλιτς, ερευνητής βλαστικών κυττάρων στο King ‘s College του Λονδίνου.
Το ηθικό ζήτημα και η ασφάλεια
Εντούτοις, ο Ίλιτς δήλωσε ότι η έρευνα σχετικά με τη γενετική τροποίηση του γονιδιώματος, και τις πιθανές χρήσεις του στους ανθρώπους, θα συνεχιστεί αμείωτη. «Δεν μπορείς να σταματήσεις την επιστήμη. Δεν έχει σημασία τι μορατόριουμ προτείνεται, δεν μπορεί να σταματήσει η έρευνα που γίνεται σε όλο τον κόσμο» τόνισε σε συνέντευξή του στο Guardian.
Ουσιαστικά ο Ίλιτς έδωσε μια απάντηση στην έκκληση που έκανε, τον περασμένο μόλις μήνα, μια ομάδα ερευνητών μέσω του περιοδικού Nature για τη σύναψη ενός παγκόσμιου μορατόριουμ σχετικά με τη γενετική τροποποίηση ανθρωπίνων εμβρύων. Οι ερευνητές επικαλούνταν «σοβαρές ανησυχίες» σχετικά με την ηθική και την ασφάλεια της γενετικής τροποποίησης. Επιπλέον υποστήριζαν ότι τυχόν θεραπευτικά οφέλη θα ήταν αδύνατα.
Οι επιστήμονες που πιστεύουν ότι η γενετική τροποποίηση ανθρώπινων εμβρύων διασχίζει μια ηθική γραμμή και πρέπει να παραμείνει ταμπού είναι αρκετοί. Ωστόσο, με το πέρασμα των χρόνων η εφαρμογή τέτοιων τεχνικών γίνεται όλο και πιο πιθανή καθώς οι επιστήμονες αναπτύσσουν συνεχώς τεχνικές επεξεργασίας γονιδιώματος.
Οι τεχνικές αυτές είναι απλές αλλά δεν έχει γίνει ακόμη σαφές σε πιο βαθμό θα ήταν ασφαλές να χρησιμοποιηθούν καθώς η γενετική τροποποίηση του DNA σε ανθρώπινα έμβρυα δεν θα επηρεάσει μόνο το άτομο αλλά και τις επόμενες γενεές. Από τη μια πλευρά θα μπορούσε να σταματήσει τις κληρονομικές ασθένειες. Από την άλλη, θα μπορούσε να προκαλέσει απρόβλεπτα ιατρικά προβλήματα.
Επόμενο βήμα πάντως για τον Huang, τον επιστήμονα που τα κατάφερε, είναι να βελτιώσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας σε πειράματα στα οποία θα χρησιμοποιηθούν ανθρώπινοι ιστοί και ζώα.