Της Νικόλ Λειβαδάρη
Ο δολοφόνος είθισται να επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος. Και ενίοτε ζητά και τα ρέστα μαζί με… ολίγη από ηθική δικαίωση.
Εν προκειμένω, και η επιστροφή και τα… ρέστα ανήκουν στον Πολ Τόμσεν, τον αρχιτέκτονα δύο – ομολογημένα – αποτυχημένων Μνημονίων, τον θεμελιωτή του λανθασμένου πολλαπλασιαστή που οδήγησε την Ελλάδα στη βαθύτερη ύφεση της παγκόσμιας μεταπολεμικής ιστορίας και, εκ του αποτελέσματος, τον πιο πιστό σύμμαχο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στην επταετή διαβρωτική λιτότητα της ευρωζώνης.
«Η Ελλάδα τα… βρήκε με τον Σόιμπλε»
Αυτή τη φορά βεβαίως, το δόγμα Τόμσεν συναντά το δόγμα Σόιμπλε… εξ ανάγκης και με ελληνική ευθύνη. Διότι το ΔΝΤ – όπως διαβεβαιώνει στο άρθρο του στο blog του Ταμείου ο Πολ Τόμσεν – ουδέποτε θέλησε, ούτε θέλει πρόσθετα μέτρα λιτότητας, αντιθέτως ζητά ένα δημοσιονομικό μοντέλο για την Ελλάδα «πιο δίκαιο, και πιο φιλικό προς την ανάπτυξη». Όμως, η ελληνική κυβέρνηση… αγνόησε τις «συμβουλές του» και συμφώνησε με το Βερολίνο στα θηριώδη πλεονάσματα του 3,5%.
Ως εκ τούτου, το ΔΝΤ δεν μπορεί παρά με λύπη του να κάνει τίποτε άλλο, πέραν του να ζητήσει (ξανά) περικοπές στις συντάξεις, ριζική αναδιάρθρωση στον Δημόσιο τομέα – απολύσεις;- και αύξηση των φορολογικών βαρών.
Ο ανέντιμος συμβιβασμός
Το άρθρο Τόμσεν επιχειρεί να απαντήσει στις επικρίσεις Τσίπρα-Τσακαλώτου περί της υποκρισίας του ΔΝΤ και στο μήνυμά τους ότι το Ταμείο αντί να πιέσει τους ευρωπαίους να αποδεχθούν χαμηλότερα πλεονάσματα, ζητά από την Ελλάδα νέα μέτρα λιτότητας.
Στην πράξη, αποτελεί – ένα ακόμη – μνημείο κυνισμού. Και, ουσιαστικά, δίνει και το στίγμα του ανέντιμου συμβιβασμού που επιχειρείται, εάν δεν έχει κλείσει ήδη, μεταξύ ΔΝΤ και Σόιμπλε στην πλάτη της Ελλάδας.
«Ηράκλειες προσπάθειες» για πλεόνασμα 3,5%
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ παρ’ ότι δηλώνει αντίθετος στα πλεονάσματα του 3,5% (που «απαιτούν Ηράκλειες προσπάθειες» και «δεν μπορούν να διατηρηθούν»), δικαιολογεί πλήρως τη «διστακτικότητα των κρατών-μελών» να αποδεχθούν μείωση της δοσολογίας της λιτότητας, ζητά εκ των προτέρων νομοθέτηση μέτρων για την εκπλήρωση του… ανέφικτου και μη διατηρήσιμου στόχου, και καταλήγει στην πάγια επιδίωξη του Ταμείου (και, μαζί, στον ορισμό του οικονομικού παραλόγου): Δηλώνει ότι, ακόμη και με στόχο για πλεόνασμα στο 1,5%, θα χρειαστούν περικοπές συντάξεων και μείωση του αφορολόγητου.
«Το ΔΝΤ… δεν θέλει λιτότητα»
Για την ιστορία – η οποία στο εγγύς μέλλον διαγράφεται μάλλον δύσκολη για την Ελλάδα – τα βασικά σημεία του άρθρου Τόμσεν είναι τα εξής:
* Το ΔΝΤ δεν απαιτεί περισσότερη λιτότητα. Αντίθετα, όταν η Ελληνική Κυβέρνηση στο πλαίσιο του προγράμματος του ΕΜΣ συμφώνησε με τους Ευρωπαίους εταίρους της να σπρώξει την Ελληνική οικονομία προς ένα πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα 3,5 τοις εκατό μέχρι το 2018, προειδοποιήσαμε ότι αυτό θα δημιουργούσε έναν βαθμό λιτότητας που θα εμπόδιζε την εδραίωση της εκκολαπτόμενης ανάκαμψης.
* Δεν πιστεύουμε ότι η Ελλάδα μπορεί να φτάσει κοντά στη διατήρηση ακόμη και ενός ήπιου πρωτογενούς πλεονάσματος και στην επίτευξη του φιλόδοξου μακροπρόθεσμου αναπτυξιακού στόχου της χωρίς τη ριζική αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα.
* Αν και η Ελλάδα έχει αναλάβει μια τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή, το έχει κάνει χωρίς να αντιμετωπίζει δύο σημαντικά προβλήματα –ένα καθεστώς φορολογίας εισοδήματος που εξαιρεί πάνω από τα μισά νοικοκυριά από οποιαδήποτε υποχρέωση (ο μέσος όρος στην υπόλοιπη Ευρωζώνη είναι 8 τοις εκατό), και ένα εξαιρετικά γενναιόδωρο συνταξιοδοτικό σύστημα που κοστίζει στον προϋπολογισμό σχεδόν 11 τοις εκατό του ΑΕΠ ετησίως (σε αντίθεση με τον μέσο όρο στην υπόλοιπη Ευρωζώνη που είναι 2¼ του ΑΕΠ).
* Ίσως, με Ηράκλεια προσπάθεια, η Ελλάδα θα μπορούσε βραχυπρόθεσμα να καταφέρει τις περικοπές δαπανών που χρειάζονται για να πετύχει ένα έλλειμμα 3,5 τοις εκατό του ΑΕΠ. Όμως, η εμπειρία έχει δείξει ότι αυτό δεν μπορεί να διατηρηθεί.
* Η διστακτικότητα της κυβέρνησης να άρει τους περιορισμούς στις συλλογικές απολύσεις που είναι μια αναχρονιστική απαίτηση που απαιτεί προέγκριση και που δεν υπάρχει στις περισσότερες άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.
* Ακόμη και ένα πλεόνασμα της τάξης του 1,5% του ΑΕΠ δεν συμβαδίζει με ισχυρή ανάπτυξη χωρίς να γίνουν μεταρρυθμίσεις στο φορολογικό και στο συνταξιοδοτικό, ώστε να γίνει ο προϋπολογισμός πιο φιλικός προς την ανάπτυξη και πιο δίκαιος.
* Για λόγους αξιοπιστίας, είναι επίσης απαραίτητο να νομοθετηθούν εκ των προτέρων τα μέτρα που απαιτούνται για να σπρώξουν το πλεόνασμα πάνω από το 1,5% του ΑΕΠ για να μην υπάρξει καμία αμφιβολία για την πολιτική αποφασιστικότητα της Ελλάδας να ξεπεράσει την αντίσταση των κατεστημένων συμφερόντων που έχουν εμποδίσει την εφαρμογή του προγράμματος στο παρελθόν.
* Για να είμαστε πιο ευθείς, αν η Ελλάδα συμφωνεί με τους Ευρωπαίους εταίρους της για φιλόδοξους δημοσιονομικούς στόχους, μην κατακρίνετε το ΔΝΤ ότι αυτό επιμένει για λιτότητα όταν ζητάμε να δούμε τα μέτρα που απαιτούνται για να κάνουν τέτοιους στόχους αξιόπιστους.