Ο Χαβιέρ Μιλέϊ κατάφερε να σαρώσει στις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν την Κυριακή στην Αργεντινή, εξασφαλίζοντας το 56% των ψήφων. Η διαφορά μεταξύ των δύο υποψηφίων ήταν σχεδόν τρία εκατομμύρια ψήφοι, μια πρωτοφανής συντριβή για το κεντροαριστερό περονιστικό κίνημα.
Σύμφωνα με πληροφορίες της El Pais, o εκλεγμένος πρόεδρος, καθόλη την προεκλογική περίοδο, υποσχέθηκε «δραστικές αλλαγές» για την αντιμετώπιση της εκτεταμένης φτώχειας που έχει δημιουργήσει ο ραγδαία αυξανόμενος πληθωρισμός. Έστειλε επίσης ένα μήνυμα προς τη διεθνή κοινότητα: «Η Αργεντινή θα επιστρέψει στη θέση της στον κόσμο, την οποία δεν θα έπρεπε ποτέ να έχει χάσει.»
Το προφίλ του νέου Αργεντίνου προέδρου
Ο Μίλεϊ κατάφερε μέσα σε δύο χρόνια να γίνει από τηλεπαρουσιαστής, βουλευτής, υποσχόμενος πάντα ότι θα φέρει τα πάνω κάτω στο κατεστημένο. Φωνάζοντας «ζήτω η ελευθερία, γαμώτο» και οπλισμένος με ένα αλυσοπρίονο, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας ζήτησε την εξόντωση της «πολιτικής κάστας», την οποία κατηγορεί για τη διαρκή οικονομική κρίση που καταστρέφει την Αργεντινή.
«Κλειδί» για τον θρίαμβο του Μιλέι ήταν η υποστήριξη που έλαβε από τον πρώην φιλελεύθερο πρόεδρο Μαουρίσιο Μάκρι (2015-2019). Ο Μάκρι είχε μείνει εκτός της κούρσας μετά την ήττα της συνυποψήφιάς του, Πατρίσια Μπούλριτς, στον πρώτο γύρο των εκλογών που διεξήχθη στις 22 Οκτωβρίου. Ωστόσο, ο Μάκρι χρειάστηκε λιγότερο από 24 ώρες για να υποστηρίξει ανοιχτά τον υποψήφιο και να του δώσει έτσι μια δημοκρατική επίφαση που, τελικά, ήταν αρκετή για να πείσει ακόμη και τον πιο αναποφάσιστο ψηφοφόρο.
Καμιά σχέση με «κομμουνιστές»
Η νίκη του κ. Μιλέι μεταμορφώνει – πέρα από το πολιτικό σκηνικό της Αργεντινής – και την εξωτερική της πολιτική, καθώς ο επόμενος πρόεδρος δηλώνει πως δεν θέλει καμιά σχέση με «κομμουνιστές», αναφερόμενος στη Βραζιλία και στην Κίνα, ενώ θα επιδιώξει στενότερη σχέση με τις ΗΠΑ.
Εχει ταχθεί σθεναρά εναντίον της άμβλωσης, δηλώνει υπέρ της χαλάρωσης της νομοθεσίας για την οπλοκατοχή, ενώ έχει χαρακτηρίσει τον (αργεντινό) πάπα Φραγκίσκο σοσιαλιστή «πουτ**** γιο».
Ενώπιον πολλών προκλήσεων
Ο εκλεγμένος πρόεδρος αναμένεται να αναλάβει τα καθήκοντά του στις 10 Δεκεμβρίου, όταν λήγει η θητεία του περονιστή Αλμπέρτο Φερνάντες. Εκείνη την ημέρα ο ακροδεξιός εκλεγμένος πρόεδρος θα πρέπει να έχει έτοιμα τα άτομα που θα στελεχώσουν την κυβέρνηση του.
Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η επιλογή του για την ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας. Εκτός από τον ιλιγγιώδη πληθωρισμό, τέσσερις στους δέκα Αργεντινούς είναι φτωχοί και τα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας βρίσκονται στο κόκκινο.
Η ανάγκη εξεύρεσης άμεσων λύσεων θα αναγκάσει τον Μίλεϊ να διαπραγματευτεί με εκείνους τους οποίους κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας αποκαλούσε «σκατοαριστερούς» και «ανθρώπινα αποβράσματα».
Έχοντας μόνο 38 από τους 350 βουλευτές του Εθνικού Κογκρέσου, ο Milei θα χρειαστεί τη βοήθεια – και τις ψήφους – των 94 βουλευτών του Macri. Η αγορά υποθέτει ότι θα υπάρξει μια βαθιά προσαρμογή της οικονομίας προς ένα μηδενικό έλλειμμα και μια υποτίμηση του νομίσματος. Το ερώτημα είναι πώς η κυβέρνηση του Μιλέι θα χειριστεί ένα τέτοιο έργο.
Η λύση του για τον υπερπληθωρισμό
Έκανε εκστρατεία για τη μείωση του μεγέθους και της εμβέλειας της εθνικής κυβέρνησης, κλείνοντας τα υπουργεία Παιδείας και Υγείας και καταργώντας σταδιακά τα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας.
Ενόψει των αποτελεσμάτων της Κυριακής, είναι σαφές ότι ο Milei έσπασε την απροθυμία ακόμη και εκείνων των Αργεντινών που, από την επιστροφή στη δημοκρατία το 1983, υπερασπίζονται τον ρόλο ενός επιχειρηματικού και κοινωνικού κράτους, είτε πρόκειται για ένα περονιστικό, ριζοσπαστικό ή ακόμη και φιλελεύθερο κράτος, όπως αυτό του Macri. Στην Αργεντινή, η υγεία και η εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα είναι δημόσια και δωρεάν.
Για να βάλει τέλος στον πληθωρισμό, ο οποίος ξεπερνά το 140%, ο νέος πρόεδρος πρότεινε τη δολαριοποίηση της οικονομίας και το κλείσιμο της Κεντρικής Τράπεζας, που είναι υπεύθυνη για την έκδοση νομίσματος.
Την συνεργασία όσων είχε περιθωριοποιήσει θα χρειαστεί ο Μίλεϊ στη διακυβέρνηση του
Ο Μίλεϊ υποσχέθηκε να νικήσει τον υπερπληθωρισμό κλείνοντας την Κεντρική Τράπεζα της χώρας
Ποιες αλλαγές πρότεινε στην προεκλογική περίοδο
Μεταξύ των βαθιών αλλαγών που προτείνει ο Milei, υπάρχει επίσης μια εκ νέου ανάγνωση της κρατικής τρομοκρατίας, υποστηρίζοντας ότι η δικτατορία διέπραξε μόνο «υπερβολές» και ότι ο αριθμός των 30.000 αγνοουμένων που διατηρούν οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι «μια δικαιολογία για να συνεχιστεί η κλοπή». Αυτή τη σημαία του ιστορικού αρνητισμού φέρει επίσης η υποψήφια σύντροφός του και εκλεγμένη αντιπρόεδρος, η Βικτόρια Βιγιαρουέλ, κόρη στρατιωτικών αξιωματικών.
Όταν πήγε να ψηφίσει την Κυριακή, συνάντησε διαδηλωτές. «Είναι η πρώτη φορά που η κόρη ενός βετεράνου των Μαλβίνων γίνεται αντιπρόεδρος. Δεν ξέρω τι τους ενοχλεί, όταν είχαν παιδιά τρομοκρατών σε κυβερνητικές θέσεις. Αυτοί που ενοχλούνται από την άφιξη της ελευθερίας της έκφρασης είναι οι βίαιοι», είπε.
Οι ψήφοι του Milei προήλθαν κυρίως από τα μεσαία και κατώτερα στρώματα, ιδίως μεταξύ των νέων. Έχοντας βαρεθεί από τις επαναλαμβανόμενες οικονομικές κρίσεις, οι ψηφοφόροι που γεννήθηκαν στη δημοκρατία αγκάλιασαν τις ιδέες του νεοφιλελεύθερου υποψηφίου και την υπόσχεσή του να γκρεμίσει τα πάντα και να ξεκινήσει από την αρχή.
Κατάφερε επίσης να αποσπάσει το μεγαλύτερο μέρος των 6,2 εκατομμυρίων ψήφων που έλαβε στον πρώτο γύρο η Πατρίσια Μπούλριτς – πρώην υπουργός ασφαλείας του Μάκρι. Κέρδισε 21 από τις 24 εκλογικές περιφέρειες της χώρας, συμπεριλαμβανομένων της Κόρδοβα, της Σάντα Φε και της Μεντόζα, της δεύτερης μεγαλύτερης επαρχίας μετά το Μπουένος Άιρες.
Ο νικητήριος λόγος του Μίλεϊ
Στην νικητήρια ομιλία του, έκανε λόγο για «ιστορική βραδιά για την Αργεντινή» μπροστά σε χιλιάδες οπαδούς του σε αγαλλίαση μπροστά στα κεντρικά γραφεία της εκστρατείας του, στο Μπουένος Άιρες. «Είμαστε αντιμέτωποι με μνημειώδη προβλήματα: τον πληθωρισμό (σ.σ. 143% σε ετήσια βάση), τη στασιμότητα, την έλλειψη αληθινών θέσεων εργασίας, την ανασφάλεια, τη φτώχεια και τη μιζέρια», απαρίθμησε.
«Δεν υπάρχει θέση για χλιαρότητες και ημίμετρα», προειδοποίησε αυτός που εδώ και δυο χρόνια εξαγγέλλει πως θα πετσοκόψει με το «αλυσοπρίονο» τις δημόσιες δαπάνες, για να αλλάξει πορεία το παθολογικά υπερχρεωμένο κράτος όπου το 40% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Επανέλαβε πως είναι αποφασισμένος να «βάλει σε τάξη» τα δημοσιονομικά και να λύσει τα προβλήματα της κεντρικής τράπεζας, θεσμό στον οποίο έχει πει πως θέλει να βάλει «δυναμίτιδα», να τον καταργήσει.
«Η (σ.σ. πολιτική) κάστα φοβάται», και «ζήτω η ελευθερία ρε γαμώτο», συνθήματα-φετίχ του υποψηφίου Μιλέι, επαναλαμβάνονταν έξω από τα κεντρικά γραφεία της εκστρατείας του.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος, υποσχέθηκε στην επινίκια ομιλία του «το τέλος της παρακμής»
Τι ανέφερε ο Σέρχιο Μάσα
Νωρίτερα, ο νυν υπουργός Οικονομίας, Μάσα, ο οποίος κατάφερε να λάβει 11,5 εκατ. ψήφους, παραδέχθηκε την ήττα του. Ο ίδιος ανέφερε ότι «Οι Αργεντινοί επέλεξαν έναν άλλον δρόμο», ενώ είπε πως τηλεφώνησε στον εκλεγμένο πρόεδρο για να τον συγχαρεί για την νίκη του.
«Προφανώς αυτά δεν είναι τα αποτελέσματα που ελπίζαμε και μίλησα με τον Χαβιέ Μιλέι για να τον συγχαρώ, διότι είναι ο πρόεδρος που επέλεξε η πλειοψηφία των Αργεντινών για τα επόμενα τέσσερα χρόνια», πρόσθεσε ο Μάσα, το περονιστικό κίνημα του οποίου κυβέρνησε τα 16 από τα τελευταία 20 χρόνια.
Τι ανέφεραν οι υποστηρικτές του
Σύμφωνα με τον Guardian, oι υποστηρικτές του Μίλεϊ χάρηκαν για τον θρίαμβο του 53χρονου ηγέτη τους, τον οποίο περιγράφουν ως έναν οραματιστή έτοιμο να βγάλει την Αργεντινή από μια από τις χειρότερες οικονομικές κρίσεις της χώρας εδώ και δεκαετίες.
«[Είμαι] χαρούμενος, χαρούμενος, χαρούμενος», δήλωσε ο Φρανσίσκο Χιμένεθ, ένας 30χρονος οδηγός διανομών και ακτιβιστής του Milei από τη Βίλα Σολδάτι, μια περιοχή της εργατικής τάξης έξω από το Μπουένος Άιρες.
Καθώς ξεκινούσε για να συμμετάσχει στο πάρτι στα κεντρικά γραφεία της προεκλογικής εκστρατείας του Milei, ο Χιμένεθ είπε ότι γνώριζε ότι το αποτέλεσμα ήταν πιθανό να στείλει το πέσο της Αργεντινής σε πτώση έναντι του δολαρίου και να προκαλέσει περισσότερο οικονομικό πόνο. «Αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλη επιλογή από το να τον εμπιστευτώ. Τώρα περισσότερο από ποτέ», πρόσθεσε. «Η κατάσταση είναι τρομερή».
Σε αχαρτογράφητα νερά η Αργεντινή, λένε οι αντίπαλοι
Ο Benjamin Gedan, επικεφαλής του προγράμματος του Κέντρου Wilson για την Αργεντινή, δήλωσε ότι μια λέξη εξηγεί το μέγεθος της νίκης του Milei: η απελπισία. «Αυτή η ψηφοφορία μυρίζει απελπισία.
Πολλοί Αργεντινοί ψήφισαν συνειδητά ενάντια στα οικονομικά τους συμφέροντα, επειδή αναγνωρίζουν ότι το status quo είναι καταστροφικό. Και δεν υπήρχε κανένας λόγος να πιστέψουν ότι ο σημερινός υπουργός Οικονομικών θα μπορούσε εύλογα να είναι η απάντηση», δήλωσε ο Γκεντάν. «Είναι ένα τεράστιο στοίχημα, αλλά όχι εντελώς παράλογο.»
Ο Gedan δήλωσε ότι η εκλογή ενός τόσο ριζοσπαστικού και άπειρου πολιτικά αουτσάιντερ ώθησε την Αργεντινή σε αχαρτογράφητα νερά. «Ο πραγματικός κίνδυνος είναι να λιώσει η Αργεντινή στην προσπάθειά του να μετασχηματίσει ριζικά την οικονομία.
Αυτό θα έμοιαζε με μαζική κοινωνική αναταραχή, εθνικές απεργίες των συνδικάτων, πιθανή πολιτική βία και πιέσεις κατά των δημοκρατικών θεσμών. Υπάρχει ένα αρκετά σκοτεινό σενάριο, αν όντως ακολουθήσει επιθετικά το μαξιμαλιστικό του όραμα για την Αργεντινή.»
Μπολσονάρο και Τραμπ υποστήριξαν Μίλεϊ
Η νίκη του Μίλεϊ πανηγυρίστηκε και από άλλους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του πρώην προέδρου της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρου, ο οποίος είχε υποστηρίξει την εκστρατεία του και υποσχέθηκε να παραστεί στην ορκωμοσία του.
«Η ελπίδα λάμπει και πάλι στη Νότια Αμερική», έγραψε ο Μπολσονάρου στο Χ, χαιρετίζοντας αυτό που αποκάλεσε νίκη της «ειλικρίνειας, της προόδου και της ελευθερίας.»
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έγραψε: «Όλος ο κόσμος παρακολουθούσε! Είμαι πολύ περήφανος για εσάς. Θα αλλάξετε τη χώρα σας και θα κάνετε την Αργεντινή πραγματικά μεγάλη ξανά.»