Eίπαν – έγραψαν για το δοκίμιο – μελέτη του Δημήτρη Δαμασκηνού για τη ζωή και το έργο του Μενέλαου Λουντέμη

Αν και έχουν περάσει λίγοι μόλις μήνες από την πρώτη κυκλοφορία του βιβλίου “Τα πλοία άραξαν στην όχθη της καρδιάς μας. Ένα δοκίμιο-μελέτη για τη ζωή και το έργο του Μενέλαου Λουντέμη , πληθαίνουν τα θετικά σχόλια από ποιητές, λογοτέχνες και συγγραφείς, μα και ευρύτερα από ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών για το βιβλίο και τον συγγραφέα του Δημήτρη Δαμασκηνό, που “κατάφερε έναν πραγματικό άθλο”, όπως χαρακτηριστικά επεσήμανε ο ξεχωριστός Γιώργος Δουατζής στο κριτικό του σημείωμα στο έγκυρο, ενημερωτικό (για το βιβλίο και τον πολιτισμό) ηλεκτρονικό περιοδικό Διάστιχο .

Και δεν ήταν ο μόνος που μίλησε εγκωμιαστικά μα και πολλοί άλλοι, όπως π.χ. ο Βαγγέλης Κακατσάκης στη μόνιμη στήλη ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ που διατηρεί χρόνια τώρα στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα , ο υπεύθυνος των εκδόσεων Ραδάμανθυς και επιμελητής του βιβλίου, συγγραφέας Χρήστος Τσαντής, η Anca Chisalita, κόρη της μεταφράστριας των έργων του Μενέλαου Λουντέμη, στα χρόνια που εκείνος έζησε στη Ρουμανία, μορφωτική ακόλουθος σήμερα της πρεσβείας της Ρουμανίας στην Αθήνα, η ποιήτρια Φαίδρα Ζαμπαθά-Παγουλάτου , βαφτισιμιά του Μενέλαου Λουντέμη και για πολλά χρόνια Γενική Γραμματέας της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών (ΕΕΛ), ο εκπαιδευτικός Μάκης Πέτσας, ο ποιητής -τέλος- και υπεύθυνος του περιοδικού Μανδραγόρας και των αντίστοιχων εκδόσεων Κώστας Κρεμμύδας και άλλοι πολλοί.

Η ποιήτρια & συγγραφέας Φαίδρα Ζαμπαθά – Παγουλάτου,    απευθύνει εκ μέρους της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών έναν σύντομο χαιρετισμό στην     πρώτη παρουσίαση του βιβλίου στον Πολυχώρο ΑΙΤΙΟΝ, κοντά στην Ακρόπολη, την Παρασκευή 28/4/2017. Ήταν εκεί πολλοί φίλοι του βιβλίου, αλλά και άνθρωποι που συνεργάστηκαν και έζησαν μαζί με τον Μενέλαο Λουντέμη, όπως η κόρη της μεταφράστριας των έργων του, στα χρόνια που εκείνος έζησε στη Ρουμανία, η Anca Chisalita, μορφωτική ακόλουθος σήμερα της πρεσβείας της Ρουμανίας στην Αθήνα. Στ’ αριστερά της όρθιος παρακολουθεί την εκδήλωση ο Μάκης Πέτσας. Δίπλα της διακρίνονται καθισμένοι (από αριστερά προς τα δεξιά) ο Γιώργος Δουατζής και ο Κώστας Κρεμμύδας που μίλησαν για το βιβλίο. Τελευταίος από τα δεξιά διακρίνεται ο Δημήτρης Δαμασκηνός.

Η συνέπεια, εξάλλου, του συγγραφέα στην ερμηνευτική προσέγγιση των πηγών, για να φιλοτεχνηθεί το ψηφιδωτό της εποχής που έζησε και δημιούργησε ο Μενέλαος Λουντέμης, δεν πέρασε απαρατήρητη κι απ’ όσους συμμετείχαν στην πρώτη παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα που έγινε την Παρασκευή 28/4/2017 στον Πολυχώρο ΑΙΤΙΟΝ.

Έπειτα ο Γιώργος Δουατζής επεσήμανε πως ο αναγνώστης διαβάζοντας το εκτενές αυτό δοκίμιο, μπορεί να διατρέξει ολόκληρο το έργο του Λουντέμη, με αποσπάσματα των βιβλίων του, με λεπτομερείς βιογραφικές και αυτοβιογραφικές αναφορές, με κριτικές των έργων του, αρνητικές και θετικές. Και συμπλήρωσε: “Το εξέχον στοιχείο αυτής της πολύμοχθης εργασίας είναι ότι ο συγγραφέας μεταφέρει… καταλυτικά στοιχεία για την πορεία της πολιτικής ιστορίας μας και φωτίζει αρκετές άγνωστες πτυχές γεγονότων, τα οποία και διαμόρφωσαν την κοινωνία μας με προεκτάσεις ως το σήμερα. Ευνόητο, ότι οι καταγραφές του άπτονται της πορείας της Αριστεράς, μιας και ο Λουντέμης εκεί βρήκε ιδεολογικό καταφύγιο. Ένα καταφύγιο που το πλήρωσε – όπως πλήθος άλλων ανθρώπων του πνεύματος – με διώξεις, κατατρεγμούς, φυλακίσεις, εξορίες”.

Για τον Γιώργο Δουατζή ο συγγραφέας του βιβλίου που απευθύνεται σε κάθε αναγνώστη: “μας προσφέρει άφθονο υλικό, και κυρίως τεκμηριωμένο, μακράν στεγνών, τεχνοκρατικής υφής, φιλολογικών αναλύσεων. Πλησιάζει με τρυφεράδα το έργο και τον συγγραφέα που μελετά. Αναδεικνύει στιγμές, καταστάσεις, τόπους, πρόσωπα, που επέδρασαν στη ζωή και το έργο του Λουντέμη… Κάθε σελίδα, και μια ανακάλυψη. Κάθε παράγραφος, και μια πρόκληση σε σκέψη. Κάθε αναφορά, και αναπόληση για τους παλαιότερους. Κάθε πρόταση, και μια διεύρυνση του γνωστικού μας πεδίου” .

Αυτά ειπώθηκαν στην Αθήνα. Αλλά και την Τετάρτη, 3 Μαΐου 2017, όταν ο Δημήτρης Δαμασκηνός και οι εκδόσεις Ραδάμανθυς παρουσίασαν το βιβλίο στα Χανιά, ο κήπος της γκαλερί Villa Des Arts, αποδείχθηκε μικρός για να χωρέσει όλους τους φίλους που γέμισαν το χώρο από νωρίς. Κι ο κόσμος έμεινε εκεί, παρέα με τον Μέλιο και τον Σουκρή, που ένιωθε κανείς πως περπατούσαν πλάι μας, καθώς η φωνή της Μαργαρίτας Ναυπακτίτου έφερνε στη μνήμη μας σκηνές από έργα του Μ. Λουντέμη, με συνοδεία τις κιθάρες του Γιάννη Μανούσακα και του Τάκη Δημητρόπουλου .

Η Μαρία Μαθιουδάκη, άλλωστε, φιλόλογος – εκπαιδευτικός Δ.Ε. πριν την έναρξη της εκδήλωσης είχε δηλώσει στο Zarpanews.gr για το βιβλίο πως πρόκειται: “για μία καταπληκτική δουλειά. Ενώ έχει τον τίτλο μελέτη – δοκίμιο και ο καθένας μπορεί να νομίζει πως είναι δύσκολο να διαβαστεί, είναι τόσο ευχάριστο, σε παρασύρει. Δεν είναι απλά μία μελέτη αλλά είναι η ιστορία του τόπου μας. Πρόσωπα και γεγονότα που παρελαύνουν μέσα από τη ζωή και το έργο του Μενέλαου Λουντέμη. Μία ερευνητική δουλειά σε βάθος. Η μόνο ολοκληρωμένη δουλειά που υπάρχει αυτή τη στιγμή πάνω στο έργο του Μενέλαου Λουντέμη” .

Στην ομιλία του, ωστόσο, ο ποιητής και ψυχολόγος – ψυχαναλυτικός ψυχοθεραπευτής Νίκος Χουρδάκης επεφύλαξε ένα ιδιαίτερα εγκωμιαστικό σχόλιο για τον συγγραφέα σημειώνοντας πως το βιβλίο του Δ. Δαμασκηνού: “είναι ένα βιβλίο αναφοράς, είναι ό,τι πιο σημαντικό θα μπορούσαμε να περιμένουμε για να τιμηθεί η λογοτεχνική προσφορά του Μενέλαου Λουντέμη (1912-1977) και ειδικότερα για να τιμηθεί η τεσσαρακονταετία της εκδημίας του”. Και στη συνέχεια πρόσθεσε: “Μα είναι και κάτι άλλο, πιθανόν, το πιο σημαντικό που διαπερνά το σύγγραμμα του: είναι το «αίσθημα δικαίου», που τον παρακινεί, γιατί μόνο ένα τέτοιο αίσθημα θα έκανε έναν μελετητή να αφιερώσει περί τα έξη χρόνια εργασίας για ένα συγγραφέα που δε σου εξασφαλίζει μια προβεβλημένη θέση στους λογίους της ακαδημαϊκής ή ευρύτερης διανοητικής αγοράς.

Έξη χρόνια να αφιερώσεις για έναν «παρωχημένο» ή έστω για έναν μη «επίκαιρο» με τη σημασία, μάλλον, του επικαιρικού αυτού δηλαδή που δεν προορίζεται για να αντέξει στο χρόνο ; […] Στον Λουντέμη διέθεσες, Δημήτρη, τις αρετές σου;

Ναι, σ’ αυτόν τις διέθεσες, γιατί πρόκειται για έναν σημαντικό συγγραφέα, σάρκα από τη σάρκα και αίμα από το αίμα του δραματικού λαού μας, των μεροκαματιάρηδων, των ξωμάχων, των ανθρώπων δίχως αύριο, των αδούλωτων και των περήφανων ανδρών και γυναικών του λαού μας, όπως αυτοί εκδήλωσαν την παρουσία τους στη διαδρομή του περασμένου αιώνα και, ιδιαίτερα, στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης, του ματωμένου Δεκέμβρη, του Εμφυλίου, των δικαστηρίων και των στρατοπέδων εξορίας, της πολιτικής προσφυγιάς”.

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Νίκος Χουρδάκης, αφού είχε κάνει αφενός μια σύντομη αναφορά στον Μενέλαο Λουντέμη ως λογοτέχνη συγκριτικά με τον Νίκο Καζαντζάκη και αφού είχε αναλύσει αφετέρου την Ποιητική του μεγάλου αυτού συγγραφέα, διακρίνοντας με εξαιρετικό τρόπο τις έννοιες της αλητογραφίας σε σχέση με την προλεταριακή λογοτεχνία του μεσοπολέμου και τον μετέπειτα ονομαζόμενο “σοσιαλιστικό ρεαλισμό”, υπογράμισσε εμφατικά: “Η ακτογραμμή που βρήκε κάποτε ο Λουντέμης, βλέποντας τα πλοία να ταξιδεύουν ήταν κλειστή για να επιτραπεί ν’ αράξουν σε λιμάνια. Σήμερα η ακτογραμμή μοιάζει ανοιχτή έτσι που να επιτρέπεται στα πλοία όχι μόνο να αράζουν σε λιμάνια, αλλά και στις όχθες της καρδιάς μας, όπως συμπεραίνεται στον συγκινητικό τίτλο της άψογης κριτικής εργασίας που μας προσφέρει ο Δημήτρης Δαμασκηνός».

“Ο Λουντέμης ήταν λυρικός, τρυφερός, ερωτικός, αγωνιστής της εθνικής αντίστασης  και με σπουδαίο έργο”, δήλωσε μετά το τέλος της εκδήλωσης ο Δημήτρης Δαμασκηνός στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα, γι’ αυτό “πρέπει ν’ αποκατασταθεί στα ελληνικά γράμματα” .

Ας σημειωθεί, τέλος, πως μετά την εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου που έχει προγραμματιστεί για τον Δεκαπεντάγουστο στο “σπίτι των εξορίστων” στην Γαύδο, η συνέχεια τον προσεχή χειμώνα αναμένεται, επίσης, ενδιαφέρουσα με προγραμματισμένες εκδηλώσεις σε μια σειρά πόλεις της Κρήτης και ευρύτερα της Ελλάδας, φυσικά και στην Αθήνα, όπου τον προσεχή Οκτώβριο με αφορμή το βιβλίο θα γίνουν και η τιμητική εκδήλωση για τον Μενέλαο Λουντέμη και το έργο του από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών (ΕΕΛ) και άλλα ενδιαφέροντα δρώμενα!

"google ad"