Τεράστια προβλήματα στους ελαιοπαραγωγούς της Ευρώπης έχει προκαλέσει η ξηρασία, που έπληξε μεγάλες περιοχές της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας.
Έως τις αρχές Αυγούστου, οι υψηλές θερμοκρασίες και η απουσία βροχοπτώσεων προκάλεσαν μεγάλη ξηρασία στα δύο τρίτα των καλλιεργήσιμων εδαφών με ελιές της Ε.Ε., σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ξηρασίας.
Όπως αναφέρει η Ναυτεμπορική, ιδιαίτερο πλήγμα έχουν υποστεί οι ελαιοπαραγωγοί της Ισπανίας, της μεγαλύτερης στον κόσμο παραγωγού ελαιόλαδου, που εκπροσώπησε πέρυσι περισσότερο από τα δύο πέμπτα της παγκόσμιας προσφοράς. Η Κάιλ Χόλαντ, αναλύτρια σε θέματα αγροτικής παραγωγής της εταιρείας δεδομένων για εμπορεύματα Mintec, αναμένει δραματική μείωση, της τάξης του 33% έως 38%, στη σοδειά ελαιόλαδου της Ισπανίας που αρχίζει τον Οκτώβριο.
Ήδη, οι καταναλωτές πληρώνουν πιο ακριβό το ελαιόλαδο, με τις τιμές λιανικής στις χώρες της Ε.Ε. να έχουν ενισχυθεί 14% από τις αρχές του έτους έως τον Ιούλιο, με παραγωγούς και αγοραστές να δηλώνουν στο CNN Business ότι το κόστος θα αυξηθεί περαιτέρω τους επόμενους μήνες. «Η ξηρασία ήταν υπερβολική. Κάποια δέντρα θα δώσουν πολύ λιγότερους καρπούς, ορισμένα και καθόλου. Αυτό συμβαίνει όταν τα επίπεδα υγρασίας του εδάφους είναι υπερβολικά χαμηλά», αναφέρει η Χόλαντ.
Πρόκειται για πραγματικό σοκ για μια βιομηχανία απόλυτα εξαρτημένη από τον προβλέψιμο κύκλο ζωής για τα ελαιόδεντρα. Οι παραγωγοί ήταν συνηθισμένοι σε μεγάλες διακυμάνσεις της σοδειάς σε μια περίοδο 24 μηνών, όμως η κλιματική αλλαγή έχει προκαλέσει τεράστιες αλλαγές. Η παραγωγή της ελιάς είναι πολύ συγκεκριμένη ως προς τον χρόνο: Τα δέντρα αρχίζουν να βγάζουν βλαστούς τον Μάρτιο, για να μεγαλώσουν και να ανθίσουν τον Μάιο, με τις ελιές να ωριμάζουν καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού προτού αρχίσει η συγκομιδή το φθινόπωρο. Η Ανδαλουσία στη νότια Ισπανία, που προμηθεύει περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου ελαιόλαδου, έχει συνηθίσει σε θερμοκρασίες 40 βαθμών Κελσίου, όχι όμως τον Μάιο, όταν οι βλαστοί αρχίζουν να ανθίζουν.
Κύμα ανατιμήσεων
Οι Ισπανοί παραγωγοί αναμένουν να πωλήσουν το φετινό λάδι τους στα 4 ευρώ το κιλό, που σημαίνει αύξηση 30% από πέρυσι. Το πόσο άσχημη, ωστόσο, θα είναι η φετινή σοδειά απομένει να αποδειχθεί. Το αμερικανικό υπουργείο Γεωργίας προέβλεψε πριν από έναν μήνα πτώση 14% της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ η Mintec κάνει λόγο για ακόμη μεγαλύτερη πτώση, της τάξης του 30%, όπως και στην Ισπανία.
Οι τιμές παραγωγού για το ισπανικό λάδι της Ανδαλουσίας άγγιξαν το υψηλότερο επίπεδο σε διάρκεια πέντε ετών στα τέλη Αυγούστου, ενώ μόνο τους δύο τελευταίους μήνες έχουν ενισχυθεί περίπου 80%, από τα 2,19 ευρώ ανά κιλό τον Αύγουστο έφθασε τα 3,93 ευρώ αυτό τον μήνα.
Οι τιμές αυξήθηκαν στις αρχές του 2021, όταν οι αγοραστές άρχισαν να ανησυχούν ότι οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες θα έπλητταν την προσφορά, σύμφωνα με τη Mintec. Επέστρεψαν ξανά σε άνοδο στα τέλη Φεβρουαρίου του 2022 μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ενώ από τον Ιούνιο αυξάνονται οι ενδείξεις ότι η νέα σοδειά θα είναι πολύ φτωχή, με αποτέλεσμα να ανέβουν ξανά οι τιμές.
Μέχρι στιγμής, τα μακροχρόνια συμβόλαια μεταξύ προμηθευτών και ομίλων λιανικής αποτελούν ασπίδα προστασίας προς τους καταναλωτές από τις χειρότερες αυξήσεις των τιμών. Όμως, οι εταιρείες λιανικής θα πρέπει να περιμένουν σημαντική αύξηση των τιμών για τους επόμενους τέσσερις μήνες, όταν θα ανανεώσουν τις συμφωνίες προσφοράς τους. «Οι όμιλοι λιανικής θα προσπαθήσουν να μετακυλίσουν στους καταναλωτές μεγάλο μέρος του κόστους, γεγονός που σημαίνει ότι οι τιμές παραγωγού θα αυξηθούν 15% πάνω από τα ήδη διογκωμένα επίπεδα του Αυγούστου. Ακόμη και μια αύξηση 10% θα ωθήσει τις τιμές παραγωγού στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών», σημειώνει η Mintec.
H Γιασίν Άμορ, διευθύντρια της βρετανικής εταιρείας χονδρικής Artisan Olive Oil Company, ανέφερε στο CNN Business ότι η τιμή για τη φιάλη ελαιόλαδου μισού λίτρου που θα πωλείται στα ράφια των σούπερ μάρκετ θα αυξηθεί ακόμη και 20% τους επόμενους μήνες.