“Ανταποκριθήκαμε στις προκλήσεις” είπε ο πρόεδρος του Eurogroup κ Μάριο Σεντένο μετά το τέλος μιας τηλεδιάσκεψης που κρίθηκε πριν ξεκινήσει.
Τι συμφωνήθηκε λοιπόν στην τηλεδιάσκεψη θρίλερ με το αποτέλεσμα που οριστικοποιήθηκε από τα πηγαδάκια και όχι από την ίδια την συνεδρίαση;
Ότι η έκτακτη χρηματοδότηση των 540 δισ. ευρώ θα είναι στο σύνολό της άτοκα δάνεια:
– Η πρωτοβουλία SURE για την αντιμετώπιση της ανεργίας που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού θα δώσει δάνεια έως και 100 δισ. ευρώ έναντι εγγυήσεων που θα πρέπει να παρέχουν τα κράτη – μέλη.
– Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα επενδύσεων θα εγγυηθεί δάνεια ως 200 δισ.ευρώ που θα περάσουν μέσα από εμπορικές τράπεζες σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
– Ο ESM θα δώσει δάνεια 240 δισ. ευρώ όπως είχαν προτείνει η Ολλανδία η Γερμανία και η Φιλανδία από το προηγούμενο έκτακτο Eurogroup που τελείωσε χωρίς απόφαση. Τα δάνεια θα φτάνουν ανά χώρα το 2% του ΑΕΠ της.
Το “σκοτεινό” σημείο είναι ότι τα χρήματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση των άμεσων αλλά και των έμμεσων δαπανών υγείας εξαιτίας του κορονοίού. Το σημείο των έμμεσων δαπανών έμεινε μάλλον σκόπιμα αδιευκρίνιστο για να μπορεί να χωρέσει τα πάντα.
Κανείς άλλωστε δεν απάντησε (αφού δεν ρωτήθηκε) στο αν στις έμμεσες δαπάνες για την καταπολέμηση του κορονοϊού συγκαταλέγεται το κλείσιμο γυμναστήριων, εστιατορίων, νυχτερινών κέντρων για την αποφυγή συνωστισμού που ευνοεί την διάδοση του ιού.
Είναι σαφές ότι οι όροι είναι σχετικά πιο χαλαροί από τα μικρά μνημόνια που ήταν η συνέχεια κάθε προληπτικής πιστωτικής γραμμής από τον ESM, ωστόσο με πίεση των Βορείων παρέμεινε ως όρος ότι μετά το πέρασμα της κρίσης, το κάθε κράτος – μέλος θα έχει την υποχρέωση να ενδυναμώσει την δημοσιονομική του θέση, χωρίς να διευκρινίζεται αν κάποιος θα δίνει κατευθύνσεις σε αυτό και κάποιος θα το ελέγχει.
Και τα τρία μέτρα που υιοθετήθηκαν αφορούν δάνεια και κανένα μη επιστρεπτέες χρηματοδοτήσεις. Εκ των πραγμάτων τα εργαλεία αυτά είναι λιγότερο εκλυστικά για τις χώρες με υψηλό χρέος όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και το Βέλγιο καθώς θα επηρεάσουν το χρέος και κατ’ επέκταση και το κόστος δανεισμού τους την εποχή μετά τον κορονοϊό.
Τούτο διότι ναι μεν οι δαπάνες για τον κοροονοϊό δεν θα υπολογίζονται στα ελλείμματα, αλλά η πιστοληπτική ικανότητα κάθε χώρας εκτός των άλλων εξαρτάται και από την εμπιστοσύνη των αγορών κάτι που δεν καλύπτεται με τις αποφάσεις του Eurogroup.
Μέχρι εδώ ήταν η συμφωνία που είχαν προτείνει από την Τρίτη οι Βόρειοι και δεν είχε γίνει αποδεκτή από Ιταλία και Ισπανία, οι οποίες επέμειναν στην έκδοση Ευρωομολόγου.
Το ταμείο ανάκαμψης
Τη διαφορά από τη συνεδρίαση της Τρίτης την έκανε μια απλή αναφορά στο σημείο 19 της κοινής δήλωσης των υπουργών Οικονομικών για τη συζήτηση ενός ταμείου ανάκαμψης που θα χρηματοδοτηθεί από «καινοτόμους χρηματοδοτικούς πόρους».
Ο Γαλλος υπουργός Οικονομικών κ. Μπρουνό Λε Μέρ είχε λόγο να θεωρεί καλή τη συμφωνία καθώς υιοθετήθηκε η γαλλική πρόταση για τη δημιουργία ενός έκτακτου ταμείου ανάκαμψης. Τούτο δε έστω και αν το θέμα παραπέμφθηκε αορίστως σε μια περαιτέρω επεξεργασία που κανείς δεν ξέρει πότε και πώς θα τελειώσει.
Με τη “ντρίπλα” αυτή, η Γερμανία και οι δορυφόροι της βάζουν ξανά στον “πάγο” την ιδέα της αμοιβαιοποίησης του χρέους: Δεν βάζουν ούτε ένα ευρώ παραπάνω για να στηρίξουν τις χώρες του Νότου και έχουν ευχαριστήσει και τη Γαλλία, ανοίγοντας έναν διάλογο για ένα ταμείο που θα λειτουργήσει στο μέλλον.
Άλυτο ακόμη το πρόβλημα της ρευστότητας
Οι λύσεις που υιοθετήθηκαν καλύπτουν το πρόβλημα προς το παρόν. Αν υπάρξει μια νέα έκρηξη της πανδημίας ή μια χειρότερη εξέλιξη (κάτι που φαντάζει πιθανό για τις ΗΠΑ που είναι βασικός εμπορικός εταίρος της ΕΕ) η ΕΕ θα πρέπει να συνεδριάσει ξανά και να ψάξει για λύση ξανά στο παρά πέντε και ενώ η “φωτιά” θα μαίνεται και για τις οικονομίες των κρατών – μελών.