Giambattista Tiepolo: Φως, φόρμα, χρώμα και συναίσθημα

Villa Manin, Passariano, Ούντινε / 15 Δεκεμβρίου 2012 – 7 Απριλίου 2013 | Από τις 15 Δεκεμβρίου του περασμένου χρόνου έως στις 7 Απριλίου 2013, οι επισκέπτες της Villa Manin, Passariano στου Ούντινε, θα μπορέσουν να απολαύσουν θησαυρό τέχνης – την θρησκευτική και κοσμική ζωγραφική του Giovanni Battista Tiepolo (1696-1770). Η Villa Manin, ήταν η τελευταίας κατοικία του (τελευταίου) Δόγη της Βενετίας, Ludovico Manin (1789-1798), στη συνέχεια έγινε η έδρα των γαλλικών στρατευμάτων με επικεφαλή τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, ο οποίος παρέμεινε στη βίλλα από το 1797 κατά τη διάρκεια της ιταλικής εκστρατείας. Χωρίς να είναι τυχαία η επιλογή της έδρας του.

Η έκθεση περιλαμβάνει έργα από μεγάλα ευρωπαϊκά και αμερικάνικα μουσεία, όπως και από εκκλησίες – έργα που προέρχονται από τα πρώτα στάδια της ζωής του ζωγράφου μέχρι το απόγειο την καριέρας.  Τα ίδια τα έργα πλαισιώνονται από σπουδές και προπαρασκευαστικά σκίτσα και σχέδια, χρήσιμα για την αξιολόγηση των δεξιοτήτων, την εφευρετικότητα και τις τεχνικές ικανότητες του ζωγράφου. Οι επιμελητές,  Giuseppe Bergamini, Alberto Craievich και Philip Pedrocco δούλευαν τέσσερα χρόνια για αυτή την έκθεση διεθνούς επιπέδου, μια τεράστια οργανωτική προσπάθεια και στον αριθμό και στην ποιότητα των εκθεμάτων.

Η έκθεση, Τιέπολο, στο Ούντινε,  μπορεί αν συνδυαστεί με μια επίσκεψη στο «πατριαρχικό» Palazzo, τώρα μουσείο, Museo Diocesano, όπου ο νεαρός Tiepolo, από το 1726, ζωγράφισε τη Scalone d’onore, τη Galleria degli Ospiti, τη Sala Rossa, και τη Sala del Trono. Ακόμα, μπορεί να επισκεφτεί στην Τριέστη το μουσείο Civico Museo Sartorio, όπου υπάρχουν 250 σχέδια του τιμωμένου ζωγράφου.

Η έκθεση προσπαθεί να προσεγγίσει την «κριτική τύχη» το ζωγράφου. Και παρουσιάζει την εξέλιξη του στυλ του ζωγράφου, με προσδιοριστικό άξονα και με έμφαση τη σχέση του Τιέπολο με τον εκάστοτε «πάτρωνα». Παράλληλα, παρουσιάζεται και το εικαστικό και καλλιτεχνικό περιβάλλον της εποχής του Τιέπολο μέσα στο οποίο ο ζωγράφος ζει και επηρεάζεται από αυτό. Άνθρωποι του περιβάλλοντος αυτού ήταν οι συλλέκτες τέχνης, συγγραφείς και τεχνοκριτικοί – Scipione Maffei, Francesco Algarotti, και οι Zanetti – που συμβάλλουν στην εκπαίδευση και στην καλλιτεχνική και εικαστική διαμόρφωση του ζωγράφου.

Ο Tiepolo είναι, ίσως, αναμφισβήτητα ο διασημότερος, ίσως και αναγνωρίσιμος, Βενετός ζωγράφος του δέκατου όγδοου αιώνα. Δημιουργός μνημειακών διαστάσεων έργων σε καμβά ή νωπογραφίες, έχοντας το «μονοπώλιο» τη διακόσμηση «ανακτόρων» της λιμνοθάλασσας της Βενετίας αλλά και σε άλλες περιοχές στην ηπειρωτική χώρα. Μάλιστα, πρίγκιπες και βασιλιάδες από τη σημερνή Ευρώπη επιζούσαν και επιζητούσαν τις υπηρεσίες του, πχ στο Βίρτσμπουργκ και Μαδρίτη. Όπως, υποστήριζε και ο ίδιος ο ζωγράφος : « Οι ζωγράφοι θα πρέπει πάντα να φροντίζουν τα έργα τους να είναι μεγάλα [και μνημειακά] […] για να το πετύχει αυτό ο Ζωγράφος θα πρέπει να έχει πάντα στο μυαλό του το Ύψιστο (Sublime), το Ηρωικό (Eroico) και την Τελειότητα (Perfezione)».

Εκτός από τα θρησκευτικά θέματα που επεξεργάστηκε ο ζωγράφος, ιδιαίτερο ενδιαφέρουν έχουν και τα έργα με μυθολογικό ή ιστορικό περιεχόμενο. Ο ζωγράφος, μιλώντας με τους όρους της σύγχρονης τέχνης, αφήνεται ελεύθερος να εκφραστεί καλλιτεχνικά και να δώσει τη δική τους ερμηνεία στα γεγονότα του «παρελθόντος». Και προσπαθεί να ανασύρει τα «πάθη» και την ατομικότητα της φύσης του κάθε πρωταγωνιστή. Όμως, είναι τα θρησκευτικά έργα που κατατάσσουν τον Τιέπολο ως τον τελευταίο μεγάλο και «εμπνευσμένο» ζωγράφο της «δυτικής παράδοσης στην θρησκευτική τέχνη», σύμφωνα με τους επιμελητές. «Έργα στα οποία η ζωγραφική φαίνεται να έχει γίνει [όχι από χρώμα αλλά] από καθαρό συναίσθημα», όπως χαρακτηριστικά είχε περιγράψει τα έργα του Τιέπολο, ο Ιταλός ιστορικός τέχνης, ειδικός στην βενετσιάνικη ζωγραφική του δέκατου ογδόου αιώνα, Adriano Mariuz  (1938-2003).