Hλεκτρισμένη παραμένει η ατμόσφαιρα στην ανατολική Μεσόγειο, καθώς το ζήτημα του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ απειλεί να πυροδοτήσει έναν νέο γύρο έντασης ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία.
Ο διπλωματικός πυρετός γύρω από αυτό το θέμα συνεχίζεται με αμείωτη ένταση τις τελευταίες εβδομάδες, με αλλεπάλληλες προσπάθειες της Αθήνας να εξασφαλίσει στήριξη για το έργο κυρίως από τη Γαλλία και το Ισραήλ, ενώ η Άγκυρα εντείνει συνεχώς τις προκλήσεις της, διαμηνύοντας ότι χωρίς τη συγκατάθεσή της το έργο δεν πρόκειται να γίνει.
Απολύτως κρίσιμη θεωρείται στο πλαίσιο αυτό η συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ που σύμφωνα με πληροφορίες της Realnews θα γίνει τη Μεγάλη Τετάρτη στο Μαξίμου και στο οποίο η ελληνική πλευρά αναμένεται να οριστικοποιήσει το πώς θα κινηθεί εφεξής.
Οι κινήσεις που έκανε η Αθήνα το τελευταίο διάστημα είχαν ως στόχο την επανεκκίνηση του έργου, με ανάκληση και των δύο ερευνητικών πλοίων, του «Ievoli Relume» (που βρίσκεται στο αγγλικό λιμάνι Χαλ στη Βόρεια Θάλασσα) και του πλοίου υποστήριξης «NG Worker» που βρίσκεται αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Μεσίνα (Ιταλία).
Σύμφωνα μάλιστα με κυβερνητικές διαρροές προ δεκαημέρου, στις αρχές της περασμένης εβδομάδας επρόκειτο να εκδοθεί η απαραίτητη NAVTEX για την επιστροφή των ερευνητικών πλοίων και τη συνέχιση των ερευνών του βυθού για την πόντιση του καλωδίου, νοτίως και ανατολικά της Κάσου.
Η έκδοση της NAVTEX από τις ελληνικές Αρχές ήταν αίτημα της γαλλικής εταιρείας Nexans, η οποία κατασκευάζει το καλώδιο, για να διευκολύνει την επιστροφή των πλοίων.
Κλειστά χαρτιά
Η NAVTEX αυτή ακόμα δεν έχει εκδοθεί, η Αθήνα προτίμησε να κρατήσει κλειστά τα χαρτιά της, διερευνώντας και την τουρκική αντίδραση.
Στις πληροφορίες που διακινήθηκαν τις τελευταίες ημέρες από κυβερνητικές πηγές για επανεκκίνηση των ερευνών και επιστροφή των πλοίων, η Άγκυρα απάντησε σε δύο φάσεις.
Πρώτα με διαρροή στη φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Τουρκιγιέ» που έκανε λόγο για «προκλητικά βήματα» της Αθήνας και υποστήριζε ότι «αυτές οι δραστηριότητες παραβιάζουν σαφώς το Διεθνές Δίκαιο και τους βασικούς κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας», ενώ τόνιζε ότι «τα όρια της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο δεν έχουν ακόμη καθοριστεί με κοινή συναίνεση».
Λίγες ημέρες αργότερα ακολούθησε νέα διαρροή από το τουρκικό υπουργείο Άμυνας, η οποία υποστήριζε ότι η Τουρκία έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην ανατολική Μεσόγειο και τόνιζε:
«Δεν είναι δυνατή η επίμονη επιδίωξη έργων στην ανατολική Μεσόγειο που σχεδιάζουν η Ελλάδα, η Κυπριακή Δημοκρατία και τρίτα μέρη, στο πλαίσιο μαξιμαλιστικών επιδιώξεων, χωρίς να ληφθεί υπόψη η παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή και όταν τα έργα αυτά είναι σχεδιασμένα να περάσουν από τις περιοχές της θαλάσσιας δικαιοδοσίας μας χωρίς τη συγκατάθεσή μας».
Επρόκειτο για κορυφαία πρόκληση αφού το πεδίο των ερευνών πέριξ της Κάσου αφορά οριοθετημένη ελληνική ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα με την Αίγυπτο, για την οποία η Αγκυρα θέλει να της ζητήσει άδεια η χώρα μας…
Η Αθήνα εύλογα συμπέρανε από αυτές τις αντιδράσεις ότι η έκδοση της NAVTEX και η επιστροφή των πλοίων θα προκαλούσαν νέο γύρο έντασης στο Αιγαίο, ο οποίος στη συγκεκριμένη διεθνή συγκυρία και με τον εμπορικό πόλεμο να μαίνεται ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, φάνταζε εξαιρετικά επικίνδυνος.
Αυτός ήταν ο λόγος που έκανε «κράτει» με τη NAVTEX και απέφυγε να δεσμευτεί για τη χρονική στιγμή της επανεκκίνησης των εργασιών. Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης δήλωσε την Πέμπτη πως η ελληνική κυβέρνηση και το υπουργείο Εξωτερικών κάνουν κάθε δυνατή προσπάθεια έτσι ώστε να μην υπάρξει κανένα πρόβλημα στην ηλεκτρική διασύνδεση και προσέθεσε στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα στην Τουρκία:
«Η έρευνα και η πόντιση καλωδίου, όπως γνωρίζετε, είναι προστατευόμενες από το Διεθνές Δίκαιο και κατά τούτο δεν χωρεί οποιαδήποτε άδεια».
Ο υπουργός έκανε πάντως λόγο και για μια «αρκετά σύνθετη τεχνικά άσκηση» που «απαιτεί μια σειρά ενεργειών από περισσότερα υπουργεία». Κατέληξε λέγοντας πως «η έρευνα και η πόντιση θα επανεκκινήσουν στον κατάλληλο χρόνο. Δεν είχε υπάρξει εξάλλου οποιαδήποτε δεσμευτική ημερομηνία για αυτό. Θα προχωρήσουμε όπως πρέπει και κατά τον χρόνο που προσήκει».
Το πότε θα είναι αυτό, θα αποφασιστεί κατά πάσα πιθανότητα τη Μεγάλη Τετάρτη, όπου έχει οριστεί συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Συνεργασία με Νετανιάχου
Όπως λένε κυβερνητικές πηγές, η Αθήνα θέλει να σταθμίσει την κατάσταση προτού λάβει αποφάσεις, ενώ θα υπολογίζει και τη στήριξη που μπορεί να περιμένει από το Ισραήλ, που μελλοντικά θα είναι ωφελημένο από το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, αφού θα έχει τη δυνατότητα να συνδέσει το ηλεκτρικό δίκτυό του με εκείνο της Ε.Ε.
Το καλώδιο και οι προοπτικές του άλλωστε βρέθηκαν στην κορυφή της ατζέντας της συνάντησης του πρωθυπουργού με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου πριν από λίγες ημέρες στην Ιερουσαλήμ. Την Παρασκευή, εξάλλου, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός τηλεφώνησε στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον ενημέρωσε για την επίσκεψή του στις ΗΠΑ και τη συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ, ενώ συζήτησαν και για την ενίσχυση των διμερών σχέσεων και τη συνεργασία Ελλάδας – Ισραήλ.
Συμβολική κίνηση
Ένας άλλος μεγάλος παίκτης στην περιοχή, στον οποίο ποντάρει η Αθήνα, είναι η Γαλλία, που έχει και συμφέροντα από το έργο, αφού γαλλική είναι η εταιρεία Nexans που θα το κατασκευάσει.
Οι Γάλλοι προχώρησαν σε μια συμβολική κίνηση, στέλνοντας το αεροπλανοφόρο «Σαρλ ντε Γκωλ» στο Αιγαίο προκειμένου να πραγματοποιήσει άσκηση μαζί με τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις.
Την Παρασκευή το γαλλικό πολεμικό έφτασε στον Πειραιά και στη συνέχεια πραγματοποίησε συνεκπαίδευση με το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία.
Στη συνέχεια το γαλλικό αεροπλανοφόρο είχε προορισμό την Κρήτη, με σταθμό τα Χανιά. Σήμερα, πάντως, στην Αθήνα αναμένεται ο Γάλλος υπουργός Αμυνας, Σεμπαστιάν Λεκορνί ενώ σύμφωνα με πληροφορίες, η παρουσία του γαλλικού αεροπλανοφόρου συνδέεται με την αναβάθμιση της ελληνογαλλικής αμυντικής συνεργασίας.
Η άφιξη του γαλλικού πλοίου πάντως δεν είναι άσχετη και με το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, καθώς οι Γάλλοι έχουν ιδιαίτερο συμφέρον στην υλοποίηση του έργου, αφού η Nexans, που θα κατασκευάσει το καλώδιο αξίας άνω του 1,5 δισ. ευρώ, είναι γαλλική εταιρεία.
Ακριβώς αυτό το θέμα αλλά και τα γαλλικά συμφέροντα στο έργο είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού στο Παρίσι.
Αίσθηση προκαλεί πάντως στην Αθήνα ότι σε αντίθεση με τις προκλητικές διαρροές από την κυβέρνησή του, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιμένει να καλλιεργεί μια εικόνα «ήρεμων νερών» στα ελληνοτουρκικά, προφανώς επιδιώκοντας με αυτόν τον τρόπο να κερδίσει πόντους για τα σχέδιά του σε σχέση με την ευρωπαϊκή άμυνα.
Μιλώντας στο Φόρουμ Διπλωματίας της Αττάλειας την Παρασκευή, διεμήνυσε ότι στόχος της κυβέρνησής του «είναι η διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο», ενώ τόνισε πως «εργαζόμαστε για τη διατήρηση της θετικής ατμόσφαιρας με τη γειτονική μας Ελλάδα».
Επιμένοντας μάλιστα στην εξασφάλιση ρόλου στο θέμα της ευρωπαϊκής ασφάλειας, ο Ερντογάν υποστήριξε πως «έχει γίνει για άλλη μία φορά σαφές ότι δεν μπορεί να φανταστεί κανείς την ευρωπαϊκή ασφάλεια χωρίς την Τουρκία. Η Τουρκία είναι έτοιμη να αναλάβει την ευθύνη για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο μέλλον».
