Human Rights Watch: Παγκόσμιο φίμωτρο του περιεχομένου της Παλαιστίνης στο Instagram και το Facebook από τη Meta

Οι πολιτικές και οι πρακτικές της Meta φιμώνουν τις φωνές που υποστηρίζουν την Παλαιστίνη και τα παλαιστινιακά ανθρώπινα δικαιώματα στο Instagram και το Facebook, σε ένα κύμα αυξημένης λογοκρισίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εν μέσω των εχθροπραξιών μεταξύ των ισραηλινών δυνάμεων και των παλαιστινιακών ένοπλων ομάδων που ξεκίνησαν στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Αυτή η συστηματική διαδικτυακή λογοκρισία έχει αυξηθεί στο πλαίσιο μιας άνευ προηγουμένου βίας, συμπεριλαμβανομένης μιας εκτιμώμενης τάξης 1.200 ανθρώπων που σκοτώθηκαν στο Ισραήλ, σε μεγάλο βαθμό στην επίθεση υπό την ηγεσία της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, και πάνω από 18.000 Παλαιστίνιους που σκοτώθηκαν από τις 14 Δεκεμβρίου, κυρίως ως αποτέλεσμα των έντονων ισραηλινών βομβαρδισμών.

Μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου 2023, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατέγραψε πάνω από 1.050 διαγραφές και άλλη καταστολή περιεχομένου στο Instagram και το Facebook που είχαν αναρτήσει Παλαιστίνιοι και υποστηρικτές τους, μεταξύ άλλων για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Human Rights Watch ζήτησε δημοσίως περιπτώσεις οποιουδήποτε τύπου διαδικτυακής λογοκρισίας και οποιουδήποτε τύπου απόψεων που σχετίζονται με το Ισραήλ και την Παλαιστίνη.

Από τις 1.050 περιπτώσεις που εξετάστηκαν για την παρούσα έκθεση, οι 1.049 αφορούσαν ειρηνικό περιεχόμενο προς υποστήριξη της Παλαιστίνης που λογοκρίθηκε ή καταπνίγηκε με άλλο τρόπο αδικαιολόγητα, ενώ μία περίπτωση αφορούσε την αφαίρεση περιεχομένου προς υποστήριξη του Ισραήλ. Οι καταγεγραμμένες περιπτώσεις περιλαμβάνουν περιεχόμενο που προέρχεται από περισσότερες από 60 χώρες σε όλο τον κόσμο, κυρίως στην αγγλική γλώσσα, το οποίο αφορά την ειρηνική υποστήριξη της Παλαιστίνης και εκφράζεται με διάφορους τρόπους.

Αυτή η κατανομή των περιπτώσεων δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τη συνολική κατανομή της λογοκρισίας. Εκατοντάδες άνθρωποι συνέχισαν να αναφέρουν λογοκρισία αφού η Human Rights Watch ολοκλήρωσε την ανάλυσή της για την παρούσα έκθεση, πράγμα που σημαίνει ότι ο συνολικός αριθμός των περιπτώσεων που έλαβε η Human Rights Watch ξεπέρασε κατά πολύ τις 1.050.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διαπίστωσε ότι η λογοκρισία του περιεχομένου που σχετίζεται με την Παλαιστίνη στο Instagram και το Facebook είναι συστηματική και παγκόσμια. Η ασυνεπής εφαρμογή των δικών της πολιτικών από τη Meta οδήγησε στην εσφαλμένη αφαίρεση περιεχομένου σχετικά με την Παλαιστίνη.

Ενώ αυτό φαίνεται να είναι το μεγαλύτερο κύμα καταστολής περιεχομένου σχετικά με την Παλαιστίνη μέχρι σήμερα, η Meta, η μητρική εταιρεία του Facebook και του Instagram, έχει ένα καλά τεκμηριωμένο ιστορικό υπερβολικών καταστολών σε περιεχόμενο που σχετίζεται με την Παλαιστίνη. Εδώ και χρόνια, η Meta ζητά συγγνώμη για την εν λόγω υπερβολή και υποσχέθηκε να την αντιμετωπίσει. Σε αυτό το πλαίσιο, η Human Rights Watch διαπίστωσε ότι η συμπεριφορά της Meta δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της για τη δέουσα επιμέλεια ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Παρά τη λογοκρισία που τεκμηριώνεται στην παρούσα έκθεση, η Meta επιτρέπει σημαντικό αριθμό φιλοπαλαιστινιακής έκφρασης και καταγγελίας των πολιτικών της ισραηλινής κυβέρνησης. Αυτό, ωστόσο, δεν δικαιολογεί τους αδικαιολόγητους περιορισμούς της σε ειρηνικό περιεχόμενο υπέρ της Παλαιστίνης και των Παλαιστινίων, οι οποίοι είναι αντίθετοι με τα οικουμενικά δικαιώματα της ελευθερίας της έκφρασης και της πρόσβασης στην πληροφόρηση.

Η παρούσα έκθεση βασίζεται και συμπληρώνει την πολυετή έρευνα, τεκμηρίωση και υπεράσπιση από παλαιστινιακές, περιφερειακές και διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ψηφιακών δικαιωμάτων, ιδίως την 7amleh, το Αραβικό Κέντρο για την Προώθηση των Κοινωνικών Μέσων και την Access Now.

Εξετάζοντας τα στοιχεία και το πλαίσιο που σχετίζεται με κάθε αναφερόμενη περίπτωση, η Human Rights Watch εντόπισε έξι βασικά πρότυπα αδικαιολόγητης λογοκρισίας, καθένα από τα οποία επαναλαμβάνεται τουλάχιστον 100 φορές, συμπεριλαμβανομένων 1) της αφαίρεσης αναρτήσεων, ιστοριών και σχολίων, 2) της αναστολής ή της μόνιμης απενεργοποίησης λογαριασμών, 3) των περιορισμών στη δυνατότητα συμμετοχής στο περιεχόμενο -όπως το “like”, ο σχολιασμός, η κοινοποίηση και η αναδημοσίευση ιστοριών- για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που κυμαίνεται από 24 ώρες έως τρεις μήνες, 4) περιορισμοί στη δυνατότητα παρακολούθησης ή επισήμανσης άλλων λογαριασμών- 5) περιορισμοί στη χρήση ορισμένων λειτουργιών, όπως το Instagram/Facebook Live, η νομισματοποίηση και η σύσταση λογαριασμών σε μη ακόλουθους- και 6) “σκιώδης απαγόρευση”, η σημαντική μείωση της ορατότητας των αναρτήσεων, των ιστοριών ή του λογαριασμού ενός ατόμου, χωρίς ειδοποίηση, λόγω της μείωσης της διανομής ή της εμβέλειας του περιεχομένου ή της απενεργοποίησης των αναζητήσεων για λογαριασμούς.

Επιπλέον, δεκάδες χρήστες ανέφεραν ότι δεν μπορούσαν να αναδημοσιεύσουν, να κάνουν like ή να σχολιάσουν την ανάρτηση της Human Rights Watch που ζητούσε αποδείξεις για τη διαδικτυακή λογοκρισία, η οποία χαρακτηρίστηκε ως “spam”. Λογαριασμοί του Instagram δημοσίευσαν σχετικά με την πρόσκληση για τεκμηρίωση λογοκρισίας σε σχόλια με μια διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για να στείλουν στο Human Rights Watch αποδεικτικά στοιχεία. Το Instagram αφαίρεσε τα σχόλια, επικαλούμενο παραβίαση των κοινοτικών οδηγιών του.

Η ανάλυση των περιπτώσεων από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υποδεικνύει τέσσερις υποκείμενους, συστημικούς παράγοντες που συνέβαλαν στη λογοκρισία:

• Ελαττώματα στις πολιτικές της Meta, κυρίως στην πολιτική της για επικίνδυνους οργανισμούς και άτομα (DOI), η οποία αποκλείει οργανώσεις ή άτομα “που διακηρύσσουν βίαιη αποστολή ή συμμετέχουν σε βίαιες ενέργειες” από τις πλατφόρμες της. Όπως είναι κατανοητό, η πολιτική απαγορεύει την υποκίνηση σε βία. Ωστόσο, περιέχει επίσης σαρωτικές απαγορεύσεις σε ασαφείς κατηγορίες λόγου, όπως ο “έπαινος” και η “υποστήριξη” “επικίνδυνων οργανώσεων”, για τον ορισμό των οποίων βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στους καθορισμένους καταλόγους τρομοκρατικών οργανώσεων της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο κατάλογος των ΗΠΑ περιλαμβάνει πολιτικά κινήματα που έχουν ένοπλες πτέρυγες, όπως η Χαμάς και το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Οι τρόποι με τους οποίους η Meta επιβάλλει αυτή την πολιτική απαγορεύει ουσιαστικά πολλές αναρτήσεις που υποστηρίζουν σημαντικά παλαιστινιακά πολιτικά κινήματα και καταπνίγει τη συζήτηση γύρω από το Ισραήλ και την Παλαιστίνη,
• Ασυνεπής και αδιαφανής εφαρμογή των πολιτικών της Meta, ιδίως όσον αφορά τις εξαιρέσεις για το ειδησεογραφικό περιεχόμενο, δηλαδή το περιεχόμενο που η Meta επιτρέπει να παραμείνει ορατό για λόγους δημοσίου συμφέροντος, ακόμη και αν παραβιάζει τις πολιτικές της,
• Προφανής σεβασμός στα αιτήματα κυβερνήσεων για αφαίρεση περιεχομένου, όπως τα αιτήματα της Μονάδας Κυβερνοχώρου του Ισραήλ και των μονάδων παραπομπής στο διαδίκτυο άλλων χωρών για αφαίρεση περιεχομένου- και
• Μεγάλη εξάρτηση από αυτοματοποιημένα εργαλεία αφαίρεσης περιεχομένου για τη μετριοπάθεια ή τη μετάφραση περιεχομένου που σχετίζεται με την Παλαιστίνη.

Επιπλέον, σε περισσότερες από 300 περιπτώσεις που τεκμηρίωσε το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι χρήστες ανέφεραν και προσκόμισαν στοιχεία ότι δεν μπορούσαν να προσφύγουν στην πλατφόρμα κατά του περιορισμού του λογαριασμού τους, γεγονός που δεν επέτρεπε στον χρήστη να καταγγείλει πιθανές παραβιάσεις της πλατφόρμας και δεν είχε πρόσβαση σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο.

Η Meta έχει εδώ και καιρό λάβει γνώση ότι οι πολιτικές της έχουν οδηγήσει στη φίμωση των παλαιστινιακών φωνών και των υποστηρικτών τους στις πλατφόρμες της. Τα στοιχεία λογοκρισίας που καταγράφονται στην παρούσα έκθεση προέρχονται από τις ίδιες ανησυχίες που είχαν εκφράσει οργανώσεις ανθρωπίνων και ψηφιακών δικαιωμάτων σε προηγούμενες περιπτώσεις, όπως το 2021, όταν οι προγραμματισμένες από τις ισραηλινές αρχές καταλήψεις παλαιστινιακών κατοικιών στη γειτονιά Sheikh Jarrah της κατεχόμενης Ανατολικής Ιερουσαλήμ προκάλεσαν διαμαρτυρίες και βία μαζί με λογοκρισία φιλοπαλαιστινιακού περιεχομένου στο Facebook και το Instagram. Σε μια έκθεση του 2021, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατέγραψε τη λογοκρισία του Facebook στη συζήτηση θεμάτων δικαιωμάτων που αφορούν το Ισραήλ και την Παλαιστίνη και προειδοποίησε ότι η Meta “φιμώνει πολλούς ανθρώπους αυθαίρετα και χωρίς εξηγήσεις, αναπαράγοντας στο διαδίκτυο μερικές από τις ίδιες ανισορροπίες εξουσίας και παραβιάσεις δικαιωμάτων που βλέπουμε στο έδαφος”.

Σε απάντηση σε πολυετείς εκκλήσεις ψηφιακών οργανώσεων και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων για ανεξάρτητη επανεξέταση των πολιτικών της Meta για τη συγκράτηση του περιεχομένου και σε μια σύσταση του 2021 από το Συμβούλιο Εποπτείας της Meta -ένα εξωτερικό όργανο που δημιουργήθηκε από τη Meta για την άσκηση προσφυγής κατά των αποφάσεων για τη συγκράτηση του περιεχομένου και την παροχή μη δεσμευτικής πολιτικής καθοδήγησης- η Meta ανέθεσε στην Business for Social Responsibility (BSR), μια ανεξάρτητη οντότητα, να διερευνήσει κατά πόσον το Facebook εφάρμοσε τη συγκράτηση του περιεχομένου του στα αραβικά και τα εβραϊκά, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης αυτοματισμού, χωρίς προκατάληψη. Τον Σεπτέμβριο του 2022, η BSR δημοσίευσε την έκθεση “Human Rights Due Diligence of Meta’s Impacts in Israel and Palestine in May 2021”, η οποία διαπίστωσε ότι οι ενέργειες της Meta “φαίνεται να είχαν αρνητικό αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματα… στα δικαιώματα των Παλαιστινίων χρηστών στην ελευθερία της έκφρασης, στην ελευθερία του συνέρχεσθαι, στην πολιτική συμμετοχή και στην απαγόρευση των διακρίσεων, και επομένως στην ικανότητα των Παλαιστινίων να μοιράζονται πληροφορίες και γνώσεις σχετικά με τις εμπειρίες τους, όπως αυτές συνέβησαν”.

Με βάση τις συστάσεις του Συμβουλίου Εποπτείας, την έκθεση του BSR και τη δέσμευση με την κοινωνία των πολιτών κατά τη διάρκεια των ετών, η Meta ανέλαβε διάφορες δεσμεύσεις για την αντιμετώπιση των ανησυχιών σχετικά με τη λογοκρισία που σχετίζεται με την Παλαιστίνη. Ωστόσο, οι πρακτικές της Meta κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών που ξέσπασαν τον Οκτώβριο του 2023 δείχνουν ότι η εταιρεία δεν τήρησε τις υποσχέσεις που έδωσε πριν από δύο χρόνια. Όπως καταδεικνύει η παρούσα έκθεση, το πρόβλημα έχει οξυνθεί.

Σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Αρχές των Ηνωμένων Εθνών για τις Επιχειρήσεις και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (UNGPs), οι εταιρείες έχουν την ευθύνη να αποφεύγουν την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους στα ανθρώπινα δικαιώματα και να παρέχουν ουσιαστική πρόσβαση σε ένδικα μέσα σε εκείνους των οποίων τα δικαιώματα παραβίασαν. Για τις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένης της Meta, η ευθύνη αυτή περιλαμβάνει την ευθυγράμμιση των πολιτικών και των πρακτικών τους για τη συγκράτηση του περιεχομένου με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη διασφάλιση ότι οι αποφάσεις για την αφαίρεση περιεχομένου είναι διαφανείς και όχι υπερβολικά ευρείες ή μεροληπτικές, καθώς και τη συνεπή επιβολή των πολιτικών τους.

Η Meta θα πρέπει να επιτρέπει την προστατευόμενη έκφραση, μεταξύ άλλων για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα πολιτικά κινήματα, στις πλατφόρμες της. Θα πρέπει να ξεκινήσει με την αναθεώρηση της πολιτικής της για τις επικίνδυνες οργανώσεις και τα επικίνδυνα άτομα, έτσι ώστε να συνάδει με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Meta θα πρέπει επίσης να ελέγξει την επιβολή των “δικαιωμάτων για ειδησεογραφικά θέματα”, ώστε να διασφαλίσει ότι αυτά εφαρμόζονται με αποτελεσματικό, δίκαιο και αμερόληπτο τρόπο.

Η εταιρεία θα πρέπει να βελτιώσει τη διαφάνεια σχετικά με τα αιτήματα των κυβερνητικών μονάδων παραπομπής στο διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένης της Μονάδας Κυβερνοχώρου του Ισραήλ, για την “εθελοντική” αφαίρεση περιεχομένου -δηλαδή, χωρίς δικαστική ή διοικητική εντολή- και σχετικά με τη χρήση αυτοματισμού και αλγορίθμων μηχανικής μάθησης για τη μετριοπάθεια ή τη μετάφραση περιεχομένου που σχετίζεται με την Παλαιστίνη. Θα πρέπει να προβεί σε δέουσα επιμέλεια σχετικά με τον αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματα των προσωρινών αλλαγών στους αλγορίθμους σύστασής της που εισήγαγε ως απάντηση στις εχθροπραξίες μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς από τις 7 Οκτωβρίου. Η Meta θα πρέπει επίσης να λάβει επειγόντως μέτρα για να συνεργαστεί με την κοινωνία των πολιτών ώστε να θέσει στόχους για την υλοποίηση των εκκρεμών δεσμεύσεών της για την αντιμετώπιση της υπερβολής στην καταστολή του περιεχομένου που σχετίζεται με την Παλαιστίνη.