Kίνδυνος συνολικής κατάρρευσης της οικονομίας

Ανοικτή επιστολή Βαλυράκη
Τον κίνδυνο να επέλθει συνολική κατάρρευση στην ελληνική οικονομία από την έλλειψη ρευστότητας Τραπεζών και επιχειρήσεων επισημαίνει με ανοικτή επιστολή του στον Πρωθυπουργό και τους πολιτικούς αρχηγούς που συμμετέχουν στην Κυβέρνηση ο Βουλευτής Χανίων του ΠΑΣΟΚ Σήφης Βαλυράκης.

Αναλυτικά ο κ. Βαλυράκης αναφέρει:
«Κύριε Πρόεδρε,
Η διαδικασία συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους (PSI) βρίσκεται ήδη σε τελική φάση. Είναι σαφές όμως πια ότι το «ελληνικό πρόβλημα» διαμορφώνεται από τη βαθιά και παρατεταμένη ύφεση και τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Η δημοσιονομική κρίση έπληξε ταυτόχρονα την πραγματική οικονομία και τη ρευστότητα του συστήματος. Η αγορά οδηγείται σε ασφυξία από την πτώση της συνολικής ρευστότητας, λόγω της περιοριστικής πολιτικής, της υπερφορολόγησης και της μείωσης της ζήτησης αλλά ακόμα της απροθυμίας και της αδυναμίας του τραπεζικού συστήματος να τροφοδοτήσει με επαρκή ρευστότητα την αγορά. Η κατάσταση αυτή θέτει σε κίνδυνο την μια επιχείρηση μετά την άλλη.
Η ύφεση προηγείται κατά κανόνα και έπεται ως αποτέλεσμα η μείωση της ζήτησης και τα προβλήματα ρευστότητας. Εδώ έγινε ακριβώς το αντίθετο. Η μονομέρεια και η έλλειψη του αναπτυξιακού σκέλους στην αντιμετώπιση του προβλήματος είναι εμφανής. Το δυσμενές αποτέλεσμα έπρεπε λοιπόν να είχε προβλεφθεί. Το πρόβλημα της ύφεσης έχει μία και μόνη διέξοδο, την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.   Βασικός μοχλός ανάπτυξης, διασφάλισης θέσεων εργασίας και αύξησης της απασχόλησης, είναι η επαρκής τραπεζική χρηματοδότηση των επενδύσεων και της ρευστότητας των επιχειρήσεων με ανταγωνιστικό κόστος χρήματος. Ειδικότερα σήμερα αυτό θα δώσει αύξηση στο παραγόμενο εισόδημα, αύξηση στη ζήτηση και άλλη θετική εσωτερική καταθετική δυναμική.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν ήδη ενισχυθεί με κεφάλαια και εγγυήσεις του Δημοσίου που  ξεπερνούν κατά πολύ τα 100 δις Ευρώ. Η συνολική κεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι ελάχιστη. Η σχέση τραπεζικών καταθέσεων – δανειοδοτήσεων παραμένει ελλειμματική. Τα προβληματικά δάνεια παρουσιάζουν αυξητική τάση.  Το Τραπεζικό Σύστημα υποφέρει το ίδιο από έλλειψη ρευστότητας. Η παροχή τραπεζικής ρευστότητας είναι απαραίτητη για τις επενδύσεις και οι επενδύσεις είναι όρος για την ανάπτυξη. Χωρίς ανάπτυξη ούτε ομαλή αποπληρωμή δανείων, ούτε κλίμα εμπιστοσύνης, ούτε καταθετική δύναμη. Άρα αδιέξοδο στο τραπεζικό σύστημα.
Οι καταθέσεις μειώνονται και η ρευστότητα των τραπεζών επηρεάζεται αρνητικά. Η αναγκαστική συμμόρφωση των τραπεζών με τους ευρωπαϊκούς δείκτες φερεγγυότητας, δεν αφήνει περιθώρια χρηματοδότησης της αγοράς. Οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Στη σημερινή συγκυρία όταν οι κεφαλαιακές απώλειες των τραπεζών θα αυξηθούν λόγω του PSI, αυτές είναι αναγκασμένες να μειώσουν τα ήδη περιορισμένα διαθέσιμα για χρηματοδότηση της αγοράς.  Έτσι δυσχεραίνεται ακόμα περισσότερο η θέση των επιχειρήσεων και η κατάσταση χειροτερεύει.  Πως μπορεί να αποτραπεί ο φαύλος αυτός κύκλος;
Υπάρχει κίνδυνος να επέλθει συνολική κατάρρευση (domino effect) από την έλλειψη ρευστότητας Τραπεζών και επιχειρήσεων. Απαιτείται λοιπόν άμεσα συγκεκριμένο  επιχειρηματικό σχέδιο δράσης.  Το πρόβλημα υπάρχει στην συνολική ρευστότητα της αγοράς και στην αντίστοιχη αύξηση του πιστωτικού κινδύνου των τραπεζών. Αντιμετωπίζουμε δηλαδή συστημικό κίνδυνο στην αγορά και όχι κίνδυνο ορισμένων επιχειρήσεων ή κάποιου επιχειρηματικού κλάδου. Πρέπει να σταματήσει άμεσα η διαχείριση της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος μέσω της συρρίκνωσης των δανείων με απρόβλεπτες συνέπειες για τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, διαφορετικά η οικονομία θα καταρρεύσει στο σύνολο της.
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει και μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά για την ανάσχεση αυτής της κρίσης. Δεν υπάρχουν τράπεζες, με ουσιαστικά διαφοροποιημένο, επίπεδο εξασφαλίσεων στο σύνολο των χαρτοφυλακίων τους. Ο κίνδυνος είναι ο ίδιος και κοινός, δηλαδή η κατάρρευση των χρηματοδοτημένων επιχειρήσεων. Έτσι για την αντιμετώπισή του απαιτούνται οι ευρύτερες δυνατές συμμαχίες μεταξύ των κρίσιμων παικτών του συστήματος και ιδιαίτερα των τραπεζών.  Απαιτείται η αναγκαία πολιτική βούληση και η άμεση δράση απέναντι σε ένα πρόβλημα που ήδη έχει αφεθεί στην τύχη του για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ζητείται συνεννόηση ανάμεσα στην Κυβέρνηση, το Υπουργείο Οικονομικών, την Τράπεζα της Ελλάδας και τους επικεφαλής των εμπορικών τραπεζών για τον ακριβή προσδιορισμό του προβλήματος και την οργάνωση μέτρων για την αντιμετώπιση του.
Το ουσιαστικό πρόβλημα είναι βέβαια, συστημικό πρόβλημα του Ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και απαιτεί ανάλογου επιπέδου λύσεις. Είναι παράλογο να επωμίζεται σε αυτό το βαθμό η Ελλάδα ένα καθαρά ευρωπαϊκό πρόβλημα. Το να εναποθέτομε όμως τις ελπίδες μας, στην ευρωπαϊκή  ανταπόκριση «αλληλεγγύης», χωρίς την δική μας πανστρατιά σε ένα ελληνικό, εθνικό σχέδιο σωτηρίας της χώρας μας, μας στερεί πέραν των άλλων και από το ελάχιστο έδαφος διαπραγμάτευσης με τους πιστωτές και εταίρους μας.
Απαιτείται πλήρης συνειδητοποίηση του προβλήματος και κυρίως της απειλητικής δυναμικής του. Απαιτείται σταθεροποίηση και αποκατάσταση κλίματος εμπιστοσύνης.  Απέναντι στην γενική ανασφάλεια απαιτούνται βεβαιότητες για το μέλλον. Το ερώτημα είναι τι σκοπεύει να κάνει η κυβέρνηση για να χρηματοδοτήσει απ‘ ευθείας την ρευστότητα της αγοράς και τις επενδύσεις παραγωγικότητας, ειδικότερα των υγειών μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
Η κυβέρνηση πρέπει να εξασφαλίσει επίσης ότι το ποσό που προβλέπεται από την συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου για την ενίσχυση των τραπεζών, θα διοχετευθεί στην αναπτυξιακή χρηματοδότηση και στην ρευστότητα της αγοράς και των επιχειρήσεων. Είναι δεδομένο πως η μέχρι τώρα χρηματοδότηση των τραπεζών από το δημόσιο, δεν πέρασε στο βαθμό που θα μπορούσε, ως ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά.»