Το κόστος των θερμότερων καλοκαιριών, αλλά και των πυρκαγιών, στο νευραλγικό τουριστικό τομέα της Νότιας Ευρώπης εξετάζει ο οίκος αξιολόγησης Moody’s, εκτιμώντας ότι δεν αποκλείεται να δούμε περισσότερους τουρίστες να επιλέγουν να κάνουν διακοπές στις αρχές του φθινοπώρου και στα τέλη της άνοιξης για να αποφύγουν τους πιο ζεστούς μήνες.
Η Moody’s δεν αναμένει μια μαζική πτώση του τουρισμού στη Νότια Ευρώπη βραχυπρόθεσμα. Παραμένει δημοφιλής προορισμός το καλοκαίρι με σταθερά θερμότερο και ξηρότερο καιρό από τη Βόρεια Ευρώπη.
Αλλά, σε περιοχές επιρρεπείς σε πυρκαγιές, υπάρχει πιθανότητα μείωσης της αξίας των ακινήτων. Οι χαμηλότερες αποτιμήσεις μπορεί να δυσκολέψουν τις εταιρείες που διαθέτουν πολλά ακίνητα να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση, επειδή η ασφάλεια που συνήθως παρέχει η ιδιοκτησία ακινήτων στους πιστωτές μειώνεται όταν οι αποτιμήσεις μειώνονται. Ωστόσο, η Νότια Ευρώπη ήταν ήδη εκτεθειμένη σε κινδύνους πυρκαγιών και αυτό αντανακλάται ήδη στις αποτιμήσεις, οι οποίες παρέμειναν σε γενικές γραμμές σταθερές το 2022 χάρη στην ισχυρή ανάκαμψη του τουρισμού.
Κλιματικές επιπτώσεις
Η Moody’s, υπενθυμίζει ότι στις 2 Οκτωβρίου, η ισπανική μετεωρολογική υπηρεσία Agencia Estatal de Meteorología (AEMET), δήλωσε ότι η πρώτη μέρα του Οκτωβρίου ήταν η πιο ζεστή από τότε που άρχισαν οι καταγραφές, με θερμοκρασίες μεταξύ 7 – 14 βαθμών υψηλότερες από τις κανονικές για την εποχή του χρόνου. Και όπως εξηγεί η Moody’s, οι συχνότεροι καύσωνες και οι πυρκαγιές είναι αρνητικές για τις τουριστικές εταιρείες που είναι περισσότερο εκτεθειμένες στη Νότια Ευρώπη.
Βέβαια, οι περισσότερες από τις εταιρείες που αξιολογεί είναι μεγάλες και γεωγραφικά διαφοροποιημένες και είχαν ισχυρή ανάκαμψη μετά την πανδημία, γεγονός που καθιστά απίθανο η πιστωτική τους ποιότητα να επηρεαστεί τόσο πολύ όσο αυτή των μικρότερων.
Τα δάνεια σε μικρούς φορείς εκμετάλλευσης που δραστηριοποιούνται σε τοπικό επίπεδο αποτελούν μέρος των ισπανικών και ιταλικών συναλλαγών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ABS SME) που υποστηρίζονται από ασφάλεια. Ωστόσο, η αρνητική πιστωτική επίδραση των συχνότερων πυρκαγιών και του καύσωνα σε αυτούς τους τοπικούς φορείς εκμετάλλευσης αντισταθμίζεται από τον κλάδο και τη γεωγραφική διαφοροποίηση των περισσότερων χαρτοφυλακίων.
Αύξηση του λειτουργικού κόστους
Η Moody’s, αναμένει αύξηση του κόστους ως αποτέλεσμα των αυξημένων ακραίων καιρικών φαινομένων. Οι εταιρείες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν επιπλέον κόστος εάν οι πελάτες χρειάζονται επαναπατρισμό (με διακοπή της διαμονής) ή εναλλακτική διαμονή. Το ενεργειακό κόστος, το οποίο αντιπροσωπεύει το 10%-20% των λειτουργικών δαπανών των εταιρειών στέγασης, εξαιρουμένων των δαπανών προσωπικού, είναι πιθανό να αυξηθεί επειδή τα κτίρια χρειάζονται κλιματισμό για μεγαλύτερες περιόδους τα πιο ζεστά καλοκαίρια.
Το κόστος ενέργειας θα αυξηθεί περισσότερο σε δημοφιλείς προορισμούς καλοκαιρινών διακοπών όπως η Ιταλία και η Κροατία που εκτίθενται στους κινδύνους της αύξησης της θερμοκρασίας και επίσης βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην υδροηλεκτρική ενέργεια για τις ενεργειακές τους ανάγκες. Αυτό συμβαίνει επειδή η ικανότητά τους να παράγουν ενέργεια μειώνεται σε συνθήκες υπερβολικής ζέστης και ξηρασίας.
Τις αυξήσεις κόστους θα είναι ευκολότερο να τις απορροφήσουν μεγαλύτερες εταιρείες με μεγαλύτερη διαφοροποίηση, επειδή θα είναι λιγότερο σημαντικές σε σχέση με το μέγεθός τους. Μετά τις πυρκαγιές στη Ρόδο αυτό το καλοκαίρι, η γερμανική εταιρεία τουρισμού TUI δαπάνησε 25 εκατομμύρια ευρώ για ακυρώσεις, αποζημιώσεις και πτήσεις επαναπατρισμού. Ωστόσο, αυτό ήταν λιγότερο από το 2% του συνολικού EBITDA της για το 12μηνο έως τον Ιούνιο του 2023. Παρά το γεγονός ότι είναι μικρότερο από τις περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες καταλυμάτων, η γερμανική εταιρεία ξενοδοχείων και ξενώνων Alpha Group SARL (A&O Hotels and Hostels) είναι γεωγραφικά καλά διαφοροποιημένη, διαχειριζόμενη 38 ξενώνες σε εννέα χώρες από τον Μάρτιο του 2023. Συγκεντρώνεται επίσης στη Γερμανία και την Αυστρία, όπου δημιούργησε το 72% των εσόδων της το 2022, ακόμη και αν έχει αυξανόμενη έκθεση στη Νότια Ευρώπη, με σχέδια να ανοίξει εγκαταστάσεις στη Βαρκελώνη και τη Φλωρεντία φέτος.
Πυρκαγιές
Οι καύσωνες και οι πυρκαγιές δημιουργούν προσωρινές δυσκολίες στις κρατήσεις και τα ταξίδια λόγω των ανησυχιών των πελατών για την ασφάλειά τους. Οι συχνότερες πυρκαγιές και οι καύσωνες ενδέχεται να οδηγήσουν σε υψηλότερα ποσοστά ακύρωσης και χαμηλότερες κρατήσεις της τελευταίας στιγμής. Τα τέσσερα ακίνητα της NH Hotel Group SA στη Σικελία δεν επηρεάστηκαν άμεσα από τις πυρκαγιές αυτό το καλοκαίρι. Ωστόσο, στην περίοδο των τριών εβδομάδων των πυρκαγιών, οι ακυρώσεις αυξήθηκαν έως και 5% των διανυκτερεύσεων. Η NH είναι ευρέως διαφοροποιημένη, επομένως ο αντίκτυπος αυτής της προσωρινής και περιορισμένης αύξησης των ακυρώσεων ήταν ελάχιστος.
Η εταιρεία πολυτελών ταξιδιών στην Ελλάδα Sani/Ikos Group SCA δήλωσε ότι οι ακυρώσεις κρατήσεων δεν αυξήθηκαν πολύ στα δύο θέρετρα της στην Κέρκυρα, όπου υπήρξαν προβλήματα τον Ιούλιο. Οι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής ήταν χαμηλότερες από τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο, τα ξενοδοχεία της έχουν πληρότητα μήνες νωρίτερα, επομένως οι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής συνεισφέρουν μόνο ένα μικρό μέρος των συνολικών εσόδων. Η Sani/Ikos είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένη στις ελληνικές παράκτιες περιοχές όπου άντλησε το 84% των συνολικών εσόδων το 2022. Αυξάνει επίσης τη γεωγραφική της διαφοροποίηση με το άνοιγμα ενός θερέτρου στο Πόρτο Πέτρο της Ισπανίας φέτος και πρόσθετα έργα στην Ισπανία και στο Αλγκάρβε της Πορτογαλίας στα επόμενα δύο χρόνια. Οι κρατήσεις της Sani/Ikos για το 2024 μέχρι στιγμής είναι παρόμοιες με τα προηγούμενα χρόνια.
Ωστόσο, η Νότια Ευρώπη κινδυνεύει να γίνει λιγότερο ελκυστική ως προορισμός διακοπών, εάν οι καύσωνες και οι πυρκαγιές γίνουν συχνότερες. Εάν συμβεί αυτό, οι φορείς εκμετάλλευσης καταλυμάτων ενδέχεται να δυσκολευτούν να διατηρήσουν την τρέχουσα ισχυρή τιμολογιακή τους ισχύ. Οι τιμές των δωματίων έφθασαν στο ανώτατο όριο αυτό το καλοκαίρι με μέση ημερήσια τιμή (ADR) 202 ευρώ στη Νότια Ευρώπη και 164 ευρώ για την Ευρώπη συνολικά, αντίστοιχα 39,6% και 39,1% υψηλότερα από το καλοκαίρι του 2019, πριν η πανδημία. Ωστόσο, μεταξύ Ιουλίου 2022 και Ιουλίου 2023, οι ADR αυξήθηκαν λιγότερο στη Νότια Ευρώπη από ό,τι σε ολόκληρη την Ευρώπη γενικότερα, κατά 7,4% και 7,5% αντίστοιχα.
Ο τουρισμός αντιπροσώπευε το 11,5% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στην ελληνική οικονομία το 2019, 11,3% για την Κροατία, 6,9% για την Ισπανία και 6,2% για την Ιταλία, σύμφωνα με τη Eurostat. Ωστόσο, η Moody’s θα περίμενε από τις τοπικές και κεντρικές κυβερνήσεις να αυξήσουν τα προληπτικά μέτρα για να αντισταθμίσουν ορισμένους από τους κινδύνους των θερμότερων καλοκαιριών. Περισσότεροι επισκέπτες μπορούν επίσης να επιλέξουν να κάνουν διακοπές στις αρχές του φθινοπώρου και στα τέλη της άνοιξης για να αποφύγουν τους πιο ζεστούς μήνες, επεκτείνοντας την εποχή και μειώνοντας τον αριθμό των επισκεπτών.
Μικρή ακόμη η ζήτηση για τη Βόρεια Ευρώπη
Εταιρείες που εκτίθενται τόσο στη νότια όσο και στη βόρεια Ευρώπη, όπως η TUI και η Casper MidCo SAS θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη μετατόπιση της ζήτησης σε πιο βόρειους προορισμούς, σύμφωνα με μελέτη της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή. Ωστόσο, η Moody’s δεν αναμένει μια μαζική πτώση του τουρισμού στη Νότια Ευρώπη βραχυπρόθεσμα.
Παραμένει δημοφιλής προορισμός το καλοκαίρι με σταθερά θερμότερο και ξηρότερο καιρό από τη Βόρεια Ευρώπη. Και τέλος, σε περιοχές επιρρεπείς σε πυρκαγιές, υπάρχει πιθανότητα μείωσης της αξίας των ακινήτων. Οι χαμηλότερες αποτιμήσεις μπορεί να δυσκολέψουν τις εταιρείες που διαθέτουν πολλά ακίνητα να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση, επειδή η ασφάλεια που συνήθως παρέχει η ιδιοκτησία ακινήτων στους πιστωτές μειώνεται όταν οι αποτιμήσεις μειώνονται. Ωστόσο, η Νότια Ευρώπη ήταν ήδη εκτεθειμένη σε κινδύνους πυρκαγιών και αυτό αντανακλάται ήδη στις αποτιμήσεις, οι οποίες παρέμειναν σε γενικές γραμμές σταθερές το 2022 χάρη στην ισχυρή ανάκαμψη του τουρισμού.