Ο Νουριέλ Ρουμπινί, ο διάσημος οικονομολόγος, προχώρησε σε κάποιες διαπιστώσεις σε σχέση με το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον αν δεν προχωρήσουμε σε μία ριζική αναδιαμόρφωση των πολιτικών που εφαρμόζονται.
Αυτό που είπε ήταν το αυτονόητο, ότι όσοι ελπίζουν σε γρήγορη ανάκαμψη δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Αντιθέτως, αυτό που διαφαίνεται στον ορίζοντα είναι μια βαθιά κρίση με βάθος χρόνου.
Και είναι λογικό. Η κατανάλωση έχει καταρρεύσει σε συγκεκριμένους τομείς, ειδικά σε αυτούς που δημιουργούν πολλές θέσεις εργασίας. Μέσα στο σύντομο χρονικό διάστημα της καραντίνας, έχουν επίσης αλλάξει οι συνήθειες των ανθρώπων.
Οι άνθρωποι πλέον κάνουν πολλά παραπάνω πράγματα ψηφιακά. Αυτό όμως έχει συνέπειες στον πραγματικό κόσμο. Όταν κάποιος αγοράζει προϊόντα μέσω διαδικτύου από τεράστιες εταιρείες ή ακόμα και από μικρότερες που προσφέρουν αυτή τη δυνατότητα, αυτό περιορίζει το χρήμα που διακινείται στην τοπική αγορά, οδηγεί στο κλείσιμο επιχειρήσεων και στην απώλεια θέσεων εργασίας.
Όμως, ακόμα και όταν οι ψηφιακές αγορές γίνονται από τοπικά καταστήματα, μειώνεται η ανάγκη του να υπάρχει προσωπικό. Η διανομή κατ’ οίκον, μειώνει την ανάγκη να υπάρχουν εργαζόμενοι σε σούπερ μάρκετ, σε καταστήματα ρούχων και σε μία σειρά άλλες επιχειρήσεις.
Το κλίμα της κατανάλωσης έχει αλλάξει. Ακόμα και όταν ανοίγουν τα καταστήματα, οι πελάτες δεν επιστρέφουν. Δεν επιστρέφουν γιατί η προσδοκία τους για το μέλλον είναι αρνητική. Και ποιος θέλει να ξοδεύει τα χρήματα που μπορούν στο άμεσο μέλλον να του λείψουν σε προϊόντα για τα οποία δεν έχει άμεση ανάγκη.
Η πραγματικότητα αυτή αποτυπώνεται σε μία σειρά χώρες, από την Κίνα που είναι η πρώτη χώρα που βγήκε από το καθεστώς lockdown αλλά η κατανάλωση έχει καταρρεύσει, μέχρι την Ελλάδα.
Το ανησυχητικό βεβαίως είναι ότι η όποια κατανάλωση υπάρχει συνεχίζει να καταλήγει κυρίως σε πολυκαταστήματα μεγάλων πολυεθνικών. Καταλήγει, δηλαδή, σε λίγα χέρια και σε επιχειρήσεις που δημιουργούν λίγες θέσεις εργασίας
Και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει αν δεν αλλάξουν οι πολιτικές που εφαρμόζονται. Αν οι πολίτες μέσα σε μία πανδημία με άγνωστο χρόνο διάρκειας, δε νοιώσουν μεγαλύτερη ασφάλεια για το μέλλον, αν δε δοθούν κίνητρα, πραγματικά κίνητρα για να ξαναξεκινήσει η κατανάλωση, αν δεν κατευθυνθεί αυτή η κατανάλωση στις επιχειρήσεις που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη αυτής της κατανάλωσης γιατί είναι οι επιχειρήσεις που παράγουν τις περισσότερες θέσεις εργασίας και αυτή τη στιγμή, η μεγαλύτερη ανάγκη και για την κοινωνία είναι να διαφυλαχθούν αυτές οι θέσεις εργασίας.
Δε χρειάζεται να είναι κάποιος σπουδαίος οικονομολόγος ή πολιτικός για να προχωρήσει σε αυτές τις διαπιστώσεις. Δε χρειάζεται να έχεις νόμπελ, αλλά κοινή λογική.
Και ας ελπίσουμε ότι οι ηγέτες της χώρας αλλά και του κόσμου ολόκληρου θα αντιληφθούν τα αυτονόητα και θα πράξουν τα δέοντα για την προστασία των κοινωνιών.
Αυτή τη στιγμή, το αυτονόητο είναι μονόδρομος… Και έχουμε κι εμείς ένα μερίδιο ευθύνης. Σίγουρα, όχι το μεγαλύτερο, όμως έχουμε κι εμείς να παίξουμε έναν ρόλο.
Το πού ξοδεύουμε τα λίγα χρήματά μας έχει σημασία για τον κόσμο στον οποίο θα ζούμε τα επόμενα χρόνια.