Το προπερασμένο Σαββατοκύριακο, ακτιβιστές από τη Γερμανία βγήκαν στους δρόμους σε όλη τη χώρα για να διαμαρτυρηθούν για τις πρωτοφανείς στρατιωτικές δαπάνες των 100 δις. ευρώ που ανακοινώθηκαν από τον Γερμανό Καγκελάριο, παρουσιάζοντας «100 δισεκατομμύρια καλύτερες ιδέες» για το πώς θα έπρεπε να δαπανηθούν τα χρήματα.
Οι προτάσεις τους περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, επενδύσεις στην υγειονομική περίθαλψη, μια δίκαιη μετάβαση στο κλίμα και αποστολές έρευνας και διάσωσης για τους πρόσφυγες στη θάλασσα. Προς το συμφέρον ενός ειρηνικού και ασφαλούς μέλλοντος, πρέπει να αντισταθούμε στον μιλιταρισμό και να δώσουμε προτεραιότητα σε αυτές τις ιδέες.
Αν αναλογιστεί κανείς ότι καθώς εισερχόμαστε στον τρίτο χρόνο της πανδημίας – και μετά από πολλές καθυστερήσεις – η γερμανική κυβέρνηση ενέκρινε τελικά τη δαπάνη ύψους 1 δισ. ευρώ για επιδόματα στους εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, μοιάζει με κοροϊδία το ποσό αυτό με όσα θα λάβουν οι στρατιωτικοί.
Ερωτήματα για την πρόσβαση της βιομηχανίας όπλων στην εξουσία
Το OpenDemocracy αποκαλύπτει σε άρθρο του ότι οι εταιρείες της βιομηχανίας όπλων ξόδεψαν 6,4 εκατομμύρια ευρώ για να ασκήσουν πιέσεις στην Γερμανία για αγορές, πριν την απόφαση του Σολτς για την αύξηση των αμυντικών δαπανών της χώρας.
Η είδηση εγείρει ερωτήματα σχετικά με την πρόσβαση της βιομηχανίας όπλων στην εξουσία, ενώ αρκετοί πολιτικοί με επιρροή, είναι γνωστό ότι συνεργάζονται με υψηλόβαθμους εκπροσώπους εταιρειών όπλων.
Στις 27 Φεβρουαρίου, τέσσερις ημέρες μετά την παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς ανακοίνωσε ότι ο αμυντικός προϋπολογισμός της χώρας θα αυξηθεί σε ποσοστό άνω του 2% του ΑΕΠ και 100 δισ. ευρώ θα επενδυθούν σε ένα εφάπαξ ειδικό ταμείο για τις ένοπλες δυνάμεις της.
Παρόλο που αυτό διαμορφώθηκε ως απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία, στην πραγματικότητα, σύμφωνα με το OpenDemocracy, ήταν στα σκαριά εδώ και μήνες, με το υπουργείο Άμυνας της Γερμανίας να πιέζει για ένα «ειδικό ταμείο» ύψους 102 δισ. ευρώ για τις ένοπλες δυνάμεις ήδη από τον Οκτώβριο του 2021, κάτι όμως που είχε απορριφθεί από τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό.
Τον Φεβρουάριο, ωστόσο, το αίτημα χρηματοδότησης του υπουργείου Άμυνας επαναδιατυπώθηκε και παρουσιάστηκε ως απαραίτητο υπό το πρίσμα της εισβολής του Βλαντιμίρ Πούτιν. Την ημέρα της ανακοίνωσης, έγινε δεκτό με συντριπτική διακομματική υποστήριξη με τους βουλευτές να χειροκροτούν όρθιοι στο Κοινοβούλιο. Αποτέλεσμα αυτής της απόφασης οι τιμές των μετοχών των εταιρειών όπλων εκτινάχθηκαν στα ύψη.
Οι εταιρείες που θα επωφεληθούν άμεσα από τον αυξημένο αμυντικό προϋπολογισμό
Στο παρασκήνιο, οι εταιρείες όπλων προέτρεπαν εδώ και καιρό τη Γερμανία να αυξήσει τις στρατιωτικές της δαπάνες. Σύμφωνα με το μητρώο λόμπι του γερμανικού κοινοβουλίου, πολλές από τις εταιρείες που πρόκειται τώρα να επωφεληθούν άμεσα από τον αυξημένο αμυντικό προϋπολογισμό της χώρας – συμπεριλαμβανομένων των Airbus, Hensoldt, Krauss-Maffei Wegmann (KMG), Leonardo, Lockheed Martin, Rheinmetall και ThyssenKrupp – έχουν δαπανήσει συνολικά περισσότερα από 6,4 εκατ. ευρώ για να ασκήσουν πιέσεις στους βουλευτές από το 2020. Κληθείς να σχολιάσει, ένας κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι «η κυβέρνηση ενεργεί ανεξάρτητα και κατά βούληση».
Οι εταιρείες με τη μεγαλύτερη επιρροή στον αμυντικό τομέα
Όπως σημειώνει το OpenDemocracy τα 6,4 εκατ. ευρώ είναι πιθανότατα μόνο η κορυφή του παγόβουνου, καθώς η βιομηχανία όπλων χρησιμοποιεί πληθώρα στρατηγικών άσκησης πίεσης. Αυτές περιλαμβάνουν τη συγκέντρωση πολιτικών με επιρροή και υψηλόβαθμων εκπροσώπων της βιομηχανίας σε δομές γνωστές ως «εταιρείες», οι οποίες ουσιαστικά λειτουργούν ως ενώσεις λόμπι. Οι τρεις εταιρείες με τη μεγαλύτερη επιρροή στον αμυντικό τομέα είναι η Förderkreis Deutsches Heer (FKH), η Deutsche Gesellschaft für Wehrtechnik (DWT) και η Gesellschaft für Sicherheitspolitik (GSP).
Από τα 38 μέλη της επιτροπής άμυνας του γερμανικού κοινοβουλίου, τουλάχιστον επτά μέλη – συμπεριλαμβανομένου του σημερινού προέδρου και αντιπροέδρου, καθώς και ενός πρώην προέδρου – είναι επίσης μέλη μιας ή περισσότερων από αυτές τις εταιρείες. Με αυτόν τον τρόπο, η βιομηχανία όπλων έχει προνομιακή πρόσβαση στους διαδρόμους της εξουσίας.
Η πρόεδρος της επιτροπής άμυνας, Marie-Agnes Strack-Zimmermann, η οποία είναι επίσης αναπληρώτρια αρχηγός του Ελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας, συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο της DWT. Στο διοικητικό συμβούλιο συμμετέχει επίσης ο αντιπρόεδρος της Lockheed Martin για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, Dennis Göge, ο οποίος εργαζόταν ως σύμβουλος του υπουργείου Άμυνας.
Τους τελευταίους μήνες, ο Strack-Zimmermann πίεσε με επιτυχία για την αντικατάσταση των γερμανικών μαχητικών αεροσκαφών Tornado με τα F-35 της Lockheed Martin. Αυτό προκάλεσε έκπληξη, καθώς πολλοί Γερμανοί και πολιτικοί της ΕΕ έχουν υποστηρίξει δημοσίως το Eurofighter ως τον μοναδικό αντικαταστάτη του Tornado. Το 2019 η συζήτηση προκάλεσε αναστάτωση στην κυβέρνηση, όταν αναφέρθηκε ευρέως ότι ο επικεφαλής της γερμανικής πολεμικής αεροπορίας, Καρλ Μούλνερ, είχε απομακρυνθεί από την τότε υπουργό Άμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επειδή υποστήριζε πολύ ανοιχτά τα F-35. Έτσι, το γεγονός ότι η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα την απόφασή της να προμηθευτεί το F-35 ίσως καταδεικνύει την επιρροή που έχει η αμερικανική εταιρεία στους Γερμανούς ιθύνοντες.
Το OpenDemocracy ζήτησε από τον Strack-Zimmermann και το υπουργείο Άμυνας να σχολιάσουν τις πληροφορίες αλλά δεν δόθηκε καμιά απάντηση.
Ενώ η φον ντερ Λάιεν προχώρησε και έγινε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Καρλ Μούλνερ επέστρεψε πρόσφατα ως λομπίστας, εργαζόμενος για αμυντικές εταιρείες που δεν έχουν αποκαλυφθεί.
Εν τω μεταξύ, ο Dirk Niebel, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης από το 2009 έως το 2013, είναι τώρα ο επικεφαλής λομπίστας της γερμανικής εταιρείας όπλων Rheinmetall, ενός άλλου πιθανού μεγάλου νικητή του μποναμά των δαπανών.
Οι κινήσεις από τους λομπίστες
Οι λομπίστες των βιομηχανιών όπλων όμως έχουν αυτιά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στους διαδρόμους εξουσίας των Βρυξελλών. Το ποσό που δαπάνησε η βιομηχανία όπλων για να ασκήσει πιέσεις στην ΕΕ σχεδόν διπλασιάστηκε μεταξύ 2012 και 2017, και έκτοτε σημειώθηκε τεράστια αύξηση των ευρωπαϊκών στρατιωτικών δαπανών. Όπως σημειώνει το OpenDemocracy oι αμυντικοί προϋπολογισμοί αυξάνονται σαν μανιτάρια: ένα νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας ύψους 8 δισ. ευρώ, για παράδειγμα, θα διαθέσει για πρώτη φορά δημόσιο χρήμα της ΕΕ για την έρευνα και την ανάπτυξη στρατιωτικού εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας, ενώ η Ευρωπαϊκή «Διευκόλυνση της Ειρήνης», μια πρωτοβουλία εκτός προϋπολογισμού, πέρα από τον έλεγχο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, χρηματοδοτεί την παροχή θανατηφόρων όπλων σε χώρες εκτός της ΕΕ.
Η απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία ήταν κυρίως στρατιωτική και έχουν σταλεί μεγάλες ποσότητες εξελιγμένου οπλισμού. Αυτό συνέβη με βάση τις πολιτικές που αναπτύχθηκαν ως αποτέλεσμα των πιέσεων της βιομηχανίας όπλων και της τοποθέτησής τους ως εμπειρογνωμόνων, σημειώνει το OpenDemocracy. Είναι πιθανό ότι αυτή η τάση θα εδραιωθεί περαιτέρω κατά τη διάρκεια του πολέμου, με τις εταιρείες όπλων να τον χρησιμοποιούν ως ευκαιρία όχι μόνο για να αυξήσουν τα κέρδη τους, αλλά και για να ενισχύσουν το ρόλο τους ως βασικοί και απαραίτητοι ειδικοί σύμβουλοι στη στρατηγική ασφάλειας της Ευρώπης.
Οι στρατιωτικές δαπάνες θα κάνουν πλουσιότερους τους ιδιοκτήτες των εταιρειών όπλων, αλλά δεν θα κάνουν πιο ασφαλείς τους πολίτες.