Η αρχή έγινε στην Ιταλία. Ακολούθησε η Φινλανδία και η Ελλάδα. Η Ισπανία ίσως να είναι η επόμενη. Σε όλη την Ευρώπη παρατηρείται μια στροφή προς τα δεξιά, παρατηρεί το Politico. Σε κάποιες περιοχές οι ακροδεξιοί κατακτούν την εξουσία. Σε άλλες, πιο παραδοσιακά κεντροδεξιά κόμματα συμμαχούν με μικρότερα ακροδεξιά, κάτι που κάποτε ήταν αδιανόητο, σύμφωνα με το Politico.
Αλλού τα σκληρά ακροδεξιά κόμματα εξασφαλίζουν περισσότερες έδρες και αξιώματα σε περιφερειακό επίπεδο. Το γερμανικό κόμμα AfD, που ήδη είναι στο μικροσκόπιο για κρούσματα ακροδεξιού εξτρεμισμού, μόλις επέτυχε μια σημαντική νίκη σε περιφερειακό επίπεδο, κάτι που προκαλεί συναγερμό σε μία χώρα που έχει ναζιστικό παρελθόν.
Η τάση δεν άρχισε με την Ιταλία και την ακροδεξιά πρωθυπουργό, Τζόρτζια Μελόνι. Αλλά τον τελευταίο χρόνο βλέπουμε μία σειρά αξιοσημείωτων αποτελεσμάτων για τους συντηρητικούς.
Και μπορεί να έχουν ακόμα δρόμο μπροστά τους, σε χώρες όπως η Ισπανία και η Σλοβακία, που αναμένεται ότι θα κάνουν δεξιά στροφή στις επικείμενες εκλογές.
Πρόκειται για εξελίξεις που αναδιαμορφώνουν τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης και επηρεάζουν το σύνολο της πολιτικής- από τον τρόπο αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και τα δικαιώματα των γονέων, μέχρι το ποιος είναι καλοδεχούμενος στη Γηραιά Ήπειρο.
Η Δεξιά στην ΕΕ
Τόσο τα παραδοσιακά δεξιά, όσο και τα ακροδεξιά κόμματα έχουν επιτύχει σημαντικά κέρδη σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο χάρτης με τα κράτη της ΕΕ, όπου κεντροδεξιά ή ακροδεξιά κόμματα, μόνα τους ή σε συμμαχίες , έχουν σχηματίσει κυβερνήσεις μέχρι σήμερα είναι εύγλωττος.
Και με την ΕΕ να ετοιμάζεται να εκλέξει τα μέλη του νέου ευρωκοινοβουλίου τον επόμενο χρόνο, η δεξιά στροφή μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα πιο συντηρητικές Βρυξέλλες τα προσεχή χρόνια, όταν θα πρέπει να ληφθούν κρίσιμες αποφάσεις σε μια σειρά θεμάτων, όπως η προς τα ανατολικά διεύρυνση της Ένωσης, οι εμπορικές σχέσεις με την Κίνα και το κράτος δικαίου στις χώρες-μέλη.
«Υπάρχει ενίσχυση της κεντροδεξιάς και της ακροδεξιάς την τελευταία δεκαετία», παρατηρεί στο Politico ο Χανς Κουντνάνι, πολιτικός αναλυτής του Chatham House.
Η τάση αυτή «μπορεί να έχει προφανείς συνέπειες για την ΕΕ».
Στο ίδιο τραπέζι
Το μεταλλασσόμενο πολιτικό τοπίο στην ΕΕ ήταν εμφανές στην τακτική σύνοδο κορυφής της Ένωσης πριν από λίγες μέρες.
Στο τραπέζι κάθισε ένα νέο πρόσωπο, ο Πέτερι Όρπο, νέος πρωθυπουργός της Φινλανδίας, ο οποίος ηγείται της συντηρητικής Εθνικής Συμμαχίας.
Η δεξιόστροφη πορεία της χώρας τον τελευταίο χρόνο είναι ενδεικτική της συνολικής τάσης. Ύστερα από τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης από τον πεντακομματικό συνασπισμό υπό την Σάνα Μαρίν, του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, οι εκλογείς γύρισαν την πλάτη και οδήγησαν την Φινλανδία στην πιο δεξιά κυβέρνηση της ιστορίας της.
«Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης έφτασε έχοντας επιτύχει σημαντική νίκη στις εκλογές. Ο 55χρονος κεντροδεξιός ηγέτης προχώρησε ακάθεκτος στις εθνικές εκλογές, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη πλειοψηφία από την προηγούμενη εκλογή», γράφει το Politico.
Το ερώτημα ποιος βρίσκεται γύρω από το τραπέζι όπου συνέρχονται οι ηγέτες της ΕΕ, είναι καθοριστικό για τη χάραξη των πολιτικών προτεραιοτήτων και των πολιτικών πρωτοβουλιών.
«Νομίζω ότι αισθανόμαστε ήδη τις συνέπειες του φαινομένου Μελόνι», δήλωσε υψηλόβαθμος διπλωμάτης της ΕΕ που μίλησε στο Politico υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Στο μεταναστευτικό, στην κλιματική κρίση, υπάρχει τάση προς τα δεξιά, χωρίς αμφιβολία», είπε.
Και οι πρώτες ενδείξεις ότι οι υπόλοιποι αγκαλιάζουν την Μελόνι και δεν την απομονώνουν, φάνηκαν το περασμένο φθινόπωρο, στην πρώτη σύνολο κορυφής που πήρε μέρος η πρωθυπουργός της Ιταλίας.
Καθώς οι ηγέτες συζητούσαν το μεταναστευτικό, η Ιταλίδα πρωθυπουργός διαπίστωσε ότι παραβίαζε ανοιχτές θύρες, βρίσκοντας σημαντική υποστήριξη μεταξύ των υπολοίπων ηγετών ως προς την επιθυμία της να υιοθετηθούν πολιτικές αποτροπής του μεταναστευτικού ρεύματος, όπως ανέφεραν διπλωμάτες που γνωρίζουν τι έγινε στο συγκεκριμένο συμβούλιο.
Λίγους μήνες αργότερα ο κεντρώος Ολλανδός πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε και η κεντροδεξιά επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συνόδευαν την Μελόνι σε μία επίσκεψη στην Τυνησία, με στόχο την ανακοπή των μεταναστευτικών ροών από την βορειοαφρικανική χώρα.
Το ταξίδι έγινε λίγες ώρες μετά την υιοθέτηση της συμφωνίας (που ήταν ιδιαιτέρως αρεστή στην Ρώμη) για τη μετεγκατάσταση προσφύγων και μεταναστών και την επαναπροώθηση εκείνων που θεωρείται πως δικαιούνται άσυλο.
Και στο κοινοβούλιο
Η δεξιά στροφή θα αποτυπωθεί πιθανώς και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σε λιγότερο από ένα χρόνο οι Ευρωπαίοι θα κληθούν στις κάλπες για την ανάδειξη των νέων μελών της Ευρωβουλής και οι συντηρητικοί εκτιμάται ότι θα έχουν σημαντικά κέρδη.
Έτσι θεωρείται βέβαιη η ενίσχυση του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, που είναι ήδη η μεγαλύτερη παράταξη στις Βρυξέλλες.
«Τα μεγαλύτερα κέρδη μάλλον θα είναι για τα πιο παραδοσιακά κεντροδεξιά κόμματα», εκτιμά η Κάρελ Λανού, επικεφαλής του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής, σημειώνοντας τον κυρίαρχο ρόλο που έχουν οι κεντροδεξιοί Χριστιανοδημοκράτες στην Γερμανία, που αποτελούν και την μεγαλύτερη αντιπροσωπεία στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και αναμένεται ότι θα διατηρήσουν την ισχύ τους.
Αλλά η σημαντική στροφή προς τα δεξιά θα οδηγήσει και σε ενίσχυση της ομάδας Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές, που είναι ακόμα πιο δεξιά από το Λαϊκό Κόμμα και στην οποία έχουν ενταχθεί το κόμμα της Μελόνι και το πολωνικό εθνικιστικό Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης.
Η τάση που υπάρχει είναι να συνεργάζονται οι κεντροδεξιοί και οι σκληροί δεξιοί. Από την Σουηδία, όπου ο συντηρητικός ηγέτης έχει την στήριξη των ακροδεξιών Σουηδών Δημοκρατών, μέχρι την Φινλανδία, όπου το ακροδεξιό λαϊκιστικό Κόμμα των Φιν, είναι στην εξουσία και ακολουθούν κι άλλα ακραία κόμματα που περιμένουν να τους δοθεί η ευκαιρία να κυβερνήσουν.
Σε αντιστοιχία με τις πολιτικές συμμαχίες σε εθνικό επίπεδο, εκτιμάται ότι και στο επίπεδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το Λαϊκό Κόμμα προσβλέπει σε συνεργασίες με την ακροδεξιά. Η πρόεδρος της ευρωβουλής, Ρομπέρτα Μέτσολα, που προέρχεται από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ήταν η τελευταία που επισκέφτηκε το πρωθυπουργικό μέγαρο στη Ρώμη για να συναντηθεί με την Μελόνι, ακολουθώντας την επίσκεψη του Μάνφρεντ Βέμπερ, ο οποίος είναι επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και η ακροδεξιά στο ευρωκοινοβούλιο ένωσαν τις δυνάμεις τους για να υπονομεύσουν το νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης στην ΕΕ, που είχε στόχο να γίνει η ΕΕ κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2050.
Κι όσα αναμένονται
Ένα χρόνο πριν από τις κάλπες για την ευρωβουλή, είναι εμφανές προς τα πού φυσάει ο πολιτικός άνεμος στην ΕΕ.
Το επόμενο δείγμα θα το έχουμε από την Ισπανία, όπου στήνονται κάλπες τον επόμενο μήνα. Το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα εμφανίζεται σίγουρο ότι θα κερδίσει τις εκλογές, μετά και την ηχηρή ήττα του Σοσιαλιστικού Κόμματος του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντεθ, στις τοπικές εκλογές που έγιναν τον προηγούμενο μήνα.
Ο Σάντσεθ προειδοποιεί ότι το Λαϊκό Κόμμα μπορεί να συνεργαστεί με το ακροδεξιό κόμμα Vox. Αλλά το πιθανότερο είναι ότι οι Ισπανοί θα ενισχύσουν την δεξιά στροφή της ΕΕ.
Στην Πολωνία το κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης, που είναι από τις πιο σκληρές δεξιές πτέρυγες στην ΕΕ, είναι κυρίαρχο ενόψει των εκλογών του φθινοπώρου, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις.
Και η Σλοβακία ετοιμάζεται για την επιστροφή στην εξουσία του δεξιού λαϊκιστή ηγέτη Ρόμπερτ Φίτσο, στις εκλογές που θα γίνουν τον Σεπτέμβριο.
Στην Γερμανία οι σοσιαλδημοκράτες εξακολουθούν να κυβερνούν, αλλά η θέση του καγκελάριου Σολτς δεν είναι καθόλου σίγουρη, καθώς οι Χριστιανοδημοκράτες και το ακροδεξιό AfD καταγράφουν σημαντικά κέρδη σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Κι όπου φυσάει ένα αριστερό αεράκι, δεν μπορεί να συγκριθεί με τον ισχυρό άνεμο που έρχεται από την αντίπερα όχθη, όπως σημειώνει το Politico.
